WRR: “maak aanbestedingsbeleid opgavegericht”
De WRR wetenschappelijke raad voor regeringsbeleid heeft een rapport geschreven, genaamd Goede Zaken, onder auspiciëeen onder meer van Arnoud Boot, waarin de regering in een van de 3 adviezen wordt geadviseerd: “maak inkoop- en aanbestedingsbeleid meer opgavegericht”. Al met al ziet het rapport het inkoopbelid als panacee voor het stimuleren van duurzame veranderopgaven, zonder in te gaan op het coördinatieprobleem dat juist ontstaan is dóór aan te besteden.
Volgens het rapport wíllen ondernemers wel een positieve bijdrage leveren aan Goede Zaken maar worden daarbij gehinderd door hoe de overheid met de ondernemers omgaat.
Ploeg is hierdoor gaan filosoferen of dat gewoon vraaggestuurd betekent een een erkenning is van het communistische gehalte van aanbestedingen, en of het ook doelmatig betekent. Is een doel een opgave? Het WRR filosofeert er zelf over:
Inkoopbeleid is een cruciaal instrument waarmee ondernemingen gemotiveerd worden om grotere maatschappelijke bijdragen te leveren. Een positief voorbeeld van overheden die optreden als belangrijke opdrachtgever, is de transitie naar windenergie op zee. Dit type interventie verdient een betere benutting. De overheid dient veel meer haar rol als grote klant te pakken. Inkoop- en aanbestedingsbeleid in dienst van maatschappelijke opgaven vraagt om adequate kennis binnen de overheid. Alleen vanuit een goede kennisbasis kunnen de juiste opdrachten worden uitgezet en kan de uitvoering worden gemonitord. Vooral richting gemeenten en provincies is het belangrijk dat het
Rijk stevige prioriteiten stelt en dat het lokale overheidsorganisaties in staat stelt om vervolgens zelf de regie te nemen op de contracten die ze in beheer hebben.
Verderop in het rapport wordt onderkend dat de overheid de zakelijke realiteit van ondernemingen onvoldoende onderkent, alsmede dat grotere ondernemingen uit de wind worden gehouden.
De overheid zou meer moeten optreden als launching customer, suggereert het rapport, dat tegelijk niet ingaat op het feit dat dit juridisch tegelijk onmogelijk wordt gemaakt, door het concept aanbesteden op zich, alsmede doordat geen innovatieproces leidt tot loon-voor-innovatie omdat steeds de noodzaak tot aanbesteden het innovatietraject doorkruist met een gelijke kans voor ondernemers die het innovatieve traject niet hebben afgelegd.
. Een voorbeeld is de overgang op duurzamere energiebronnen zoals waterstof: het gebruik hiervan
als brandstof en grondstof kan het klimaatprobleem helpen mitigeren, maar geen enkele individuele partij kan voorzien in de aanleg van de benodigde infrastructuur. Coördinatie is dus nodig.79 Daarnaast zijn innovaties cruciaal voor transities.80 De overheid kan hierbij optreden als launching customer: door vanuit haar eigen aanbestedingsbeleid in de beginfase van een innovatief product vraag te creëren, kan de overheid de onderneming stimuleren om te leren, verder te innoveren en mogelijk op te schalen.(met weglating van voetnoten red. AN)
en verderop
Maatschappelijke opgaven rond klimaat, gezondheid, de arbeidsmarkt en het verdienvermogen vereisen grote aanpassingen van de hele samenleving, inclusief ondernemingen. Die vervullen een dubbele rol: zij moeten zelf veranderen én ze moeten de samenleving helpen aanpassen door nieuwe producten en diensten te ontwikkelen. Daarbij stuiten ze op coördinatieproblemen en een gebrek aan financieringsmogelijkheden. Als
economische speler is de overheid in de positie om bedrijven tot de benodigde transities aan te zetten. Inkoop- en aanbestedingsbeleid kunnen daarbij een groot verschil maken. Daarnaast heeft de overheid een belangrijke taak om de randvoorwaarden voor succesvolle transities mede vorm te geven, onder andere via scholing en infrastructuur.
Zie verder voor het rapport:
https://www.wrr.nl/publicaties/rapporten/2023/09/14/goede-zaken
en voor het coöordinatieprobleem door aanbestedingen, wat onder-innovatie juist veroorzaakt, volgens Aanbestedingsnieuws:
3A3: Onder-innovatie openbaar vervoer grof schandaal
Wanneer is de week van het Beter nooit meer aanbesteden?
Aanbestedingen, variatie en loyaliteit, merkentrouw komt niet uit de lucht vallen
Je kan niet eerlijk kiezen: 13 redenen waarom Aanbestedingsrecht nooit gaat werken