Aanbestedingen, variatie en loyaliteit, merkentrouw komt niet uit de lucht vallen
We vallen maar meteen met de aanbestedingsfilosofische deur in huis. Variatie is nog net niet helemaal het tegengestelde aan loyaliteit. Maar wel bijna. Hoe meer variatie in domein x je toelaat, hoe kleiner je loyaliteit aan de diverse leveranciers van de productgroepen in dat domein. Wie heel veel variatie in ontbijtgranen verwacht, krijgt daarmee automatisch ook een ander aanbod van die ontbijtgranen. Dat volgt uit de interdependentie van de leveranciersbelangen in de inkopersbelangen bij de leverancier. 
Natuurlijk, het is mogelijk om met een gevariëerd aanbod toch loyaal te zijn aan selecte leveranciers. Je kan bijvoorbeeld altijd dezelfde 3 ontbijtgranen op tafel zetten. Toch variatie, en toch loyaal. Maar feit is dat variatie afbreuk doet aan de loyaliteit naar hetgeen waarop wordt gevariëerd. De leverancier zal in het voorbeeld van de ontbijtgranen met veel variatie, veel effort moeten steken in klantenbehoud, bijvoorbeeld door het posten van veel reclame. Of het juist opgeven en zich alleen nog toeleggen op een zo goedkoop mogelijke productie.
Het is maar weer eens net als in de liefde. Je steekt ergens effort in. Dan moet dat ook beantwoord worden. De leverancier van chocomais heeft zo zijn best gedaan om te leveren. Als het niet de gevraagde loyaliteit oplevert, die nodig is om het product te continueren, dan was het de effort niet waard. dan bezuinigt de leverancier op chocola, of op mais, of stelt investeringen voor een nieuwe machine nog even uit, of een andere truc uit de ondernemerstruckendoos. Is de effort niet herkend, niet gezien, of heeft het niet geleid tot het gewenste koopgedrag, dan heeft een leverancier de keus ofwel meer effort te leveren, om alsnog het gewenste bedrag te bereiken, of met minder effort meer te bereiken. Of, wanneer dat mogelijk is, een toelichtende vraag te stellen. Bijvoorbeeld de vraag waarom de genomen moeite niet tot het gewenste resultaat heeft geleid.
Maar dat mag dus niet. Want aanbesteding. AI. Verloren liefde. Lege truckendoos. Geen toelichtende vragen met verhelderende antwoorden, maar verborgen aannames en valse geruchten over de wederpartij. De bedoeling is dus weer dat de overheidsinkoper alles autonoom zelf bedenkt bij dat malle aanbestedingsproces. De inkoper moet alles wat de leverancier moet bedenken, zelf al bedenken om de vraag te kunnen stellen. Dit wisten we natuurlijk al en is ook al meermaals bij Aanbestedingsnieuws aan de orde gekomen. Je kan niet alles autonoom voorschrijven wat er mis kan gaan bij een aanbesteding waarin een ondernemer op je vraag inspeelt zonder dat je daarop als gebonden inkoper, in kan gaan. Niet alles is voorzienbaar. En zelfs al was het voorzienbaar, als dat niet leidt tot gedragsverandering, is in de toekomst zien zinloos.
Het is dus mogelijk dat een bepaalde effort om een gevariëerd aanbod te krijgen, heeft geleid tot een kleinere markt met minder aanbieders en dus minder variatie. Als je maar lang genoeg wacht op een groot en gevariëerd aanbod van jonge maagden, zijn alle aanbieders uiteindelijk oud en grijs, net als de vragende partij. Dat zal het geval zijn wanneer het loslaten van loyaliteit bij de aanbieders niet tot de verwachte afname leidt en tegelijk loyaliteit ook al niet beloond wordt, maar eenmaal losgelaten ook niet meer teruggekregen kan worden. Verloren loyaliteit is niet op een dag teruggewonnen. Hoe grijzer je wordt, hoe moeilijker om nog een jonge aanbieder vast te houden.
Dit is bijvoorbeeld te zien aan de abonnees op kranten die daar nog een ouderwets jaarabonnement op hadden voor een interessantere prijs dan ooit gekregen kan worden met een 2-jarig contract. Voor Aanbestedingsnieuws een mooi voorbeeld, want wij kunnen elke abonnementsvorm bedenken, inkopende ambtenaren zijn vooralsnog niet echt wat je noemt loyaal, behalve als het gaat om het parasiteren op gratis weggegeven kennis. Ze geven ook nooit aan deze ambitie te hebben loyaliteit te betrachten, een aanbesteding is nooit voor het leven maar voor de duur van een tijdje plus misschien een poos. Het moment waarop deze ambitie zich kan tonen, komt ook al niet voor. Geen onderhandeling kan de ondernemer verzekeren, want onderhandelingen mogen niet. Een abonnement voor Aanbestedingsnieuws ongewenst door de strot rammen als ze toevallig passeren op weg naar de supermarkt, dat lukt ook al niet want het inkopen moet met een aanbesteding. Hoe hadden we in 2016 moeten laten zien dat we dit platform tot zeker 2023 zouden volhouden?
Zo gaat het ook met de grote Dagbladen. Het oude jaarabonnement mag niet meer verstrekt worden, deze loyaliteit komt nooit meer terug. Maar de oude jaarabonnees krijgen toch elk jaar opnieuw een slechtere krant dan het jaar ervoor, omdat de nieuwe abonnees nooit meer de benodigde loyaliteit kunnen betrachten, die de oude abonnees voor elkaar boxten met hun door omstandigheden ook half gedwongen (door de onmogelijkheid op te zeggen) loyaliteit. Kranten zijn meer en meer op elkaar gaan lijken en herbergen allang niet meer de identiteit van de lezer, zoals dat een halve eeuw geleden nog bestond. De rat race naar beneden is ingezet en lijkt niet meer te stoppen. De push om te stoppen met het oude jaarabonnement wordt dus ook groter. Terwijl dat nu juist de lezers zijn die voor een bank het geld waard zijn om er een investering in te doen. Zo heeft het veel weg van een sterfhuis maar daar de overheid de uitgevers feitelijk verplicht heeft, tot dit sterfhuis, en er genoeg stakeholders zijn die helemaal niet willen dat er wordt gestorven, is het een heel langzaam en ongezellig sterfhuis geworden.
Het “originele recept” is allang niet meer zo origineel. Dat mag soms ook niet eens meer, zoals in het geval van Coca Cola. De leveranciers vragen tot de dag van vandaag om loyaliteit en merkentrouw. Maar waarvoor? Wat krijg je nou in ruil voor het doneren van je hart bij een willekeurige frisdrankleverancier? Water met een sucralose smaakje dat zo bij je identiteit past? Je diabetes-identiteit? Een kritische inkoper zal zijn loyaliteit duur verkopen. Maar helemaal niet verkopen, dat kan natuurlijk ook. Sterker nog, dat verkoopt de overheid ook. Nergens in deze rijksoverheid is een loyale overheidsinkoper te vinden onder Mark Rutte die nog geloofwaardig een contract kan aangaan voor onbepaalde tijd, kortom minimaal 60 jaar. Maar dan krijg je ook niets terug. Niets, nul, of zoals wiskundigen zouden zeggen: “een oneindige variatie”. Zie ook: Onderste uit de kan: parkeergarage op je neus
De ontbijtgranen leveranciers kunnnen geen genoeg krijgen van nieuwe soorten uitproberen in de hoop er loyaliteit mee te bereiken. Met aardbei, met chocola, met toegevoegde vitamines, verrijkt met kindercadeautjes. Maar ook daar zit een eind aan. Dan is de markt in een suboptimale situatie waarin het niet had hoeven zitten, als aan het uitgangspunt van een gegeven loyaliteit met bijbehorende variatie was vastgehouden. Nederland is wat dat betreft erg vasthoudend aan bepaalde merken. In vergelijking met andere landen heeft Nederland een grote merkentrouw aan allerlei typisch Nederlandse producten. Pindakaas, Anijspoeder, Chocoladevlokken. Voor de anijsblokjes was het kennelijk te laat. Er was geen loyaliteit genoeg om ook de anijsblokjes traditie in leven te houden. https://www.huisvlijt.com/anijsblokjes-mis-nog-steeds-hier-alternatieven/
Hoe kan de redactie van Aanbestedingsnieuws nu laten zien dat de redactie niet wist dat ook onze loyaliteit werd gevraagd maar dat wij die graag vaker hadden willen tonen? Dat we iedere dag zijn teruggegaan naar de supermarkt om te vragen of er nog ergens anijsblokjes zijn, ook toen het duidelijk was dat ze niet meer terugkwamen? Dat wij ook niet wisten dat we echt elke dag hadden moeten bukken naar het onderste schap en klimmen in het bovenste in de supermarkt om de anijsblokjes van de ondergang te redden? Waar kan ik de rib uit mijn lijf doneren om alsnog anijsblokjes in de supermarkt schappen te krijgen? Waar kan ik de Volkskrant van 1999 nog terugkrijgen behalve in het persmuseum?
Tegen die omstandigheden moet het inmiddels inzichtelijk zijn dat aanbesteden een kampioenschap is om jezelf in eigen voet te schieten voor een wereld met minder en minder anijsblokjes-achtige producten. En ook dat is net als met liefde. Je kan dat niet oneindig volhouden, toch blijkt de overheid grote en weerbarstige voeten te hebben. Het gaat maar door en door. Het gras moet blijkbaar gemaaid worden, ook al hoefde het niet gemaaid te worden. Wees dus maar blij met wat je hebt. Voor je het weet, verander je zelf nog in een anijsblokje.
https://www.facebook.com/geefonzeanijsblokjesterug/
Weekendspecial: Reciprociteit maakt een kristallen bol waardeloos
Weekendspecial: Een kristallen bol is geen oplossing voor aanbesteden
Fracties Roosendaal willen van Axxicom goede thuiszorg, baangaranties en een kristallen bol