Ik heb gemerkt dat ik toch nog niet helemaal gesnapt word, als het gaat om mijn vaststelling dat reciprociteit in combinatie met de onbekende toekomst maakt, dat je ook met een kristallen bol niet op de meest gewenste uitkomst uitkomt. Dat merkte ik aan dat ik de nobelprijs voor de wereldvrede nog niet in ontvangst heb mogen nemen. Het is echt heel belangrijk, dat in elk geval sommigen me gaan snappen. Want anders houdt aanbesteden nooit op.

Er wordt te veel waarde gehecht aan de kristallen bol. Iedereen wil wel zo’n kristallen bol. Maar dat slaat nergens op. Eigenlijk heb je niets aan een kristallen bol. Je ziet dat je ten onder gaat, of dat je ten onder gaat. Dat komt omdat je door alleen te varen op je kristallen bol, de tegenstander de volledige vrijheid en gelegenheid geeft om voor zijn maximale resultaat te gaan, wat gegeven je eigen politiek, die nu in plaats van zelf te kiezen bestaat uit blind varen op een kristallen bol, leidt tot een behoorlijk suboptimale situatie en die suboptimale situatie zie je steeds in je kristallen bol. Voor allebei. Als je stuurt op de afgrond is het makkelijk de toekomst te voorspellen voor die bol. De toekomst is dat je dan dood ligt op de bodem van de ravijn.

Waarom? Omdat je vaart op je kristallen bol in plaats van hard op de rem te trappen. Dus zo werkt een kristallen bol. Doordat je erin kijkt, zie je het noodlot. En het noodlot wordt waar, doordat je erin kijkt en je daarop laat varen. Kijk er dus niet in en vertrouw op de toekomst.

Welke stap je ook neemt, je tegenstander speelt daarop in met wat voor hem het meest gunstig is. Gooi je kristallen bol het raam uit en trap op de rem als dat nodig is. Als je een lelijke baardaap in harnas voor je hebt en hij voorspelt je dat je toekomst beroerd wordt als je niet met hem trouwt en je onderbuik begint te borrelen en je trekt zo’n gezicht als hiernaast op dit schilderij, dan moet je tegen hem zeggen dat hij moet opduvelen omdat de toekomst als je wel met hem trouwt ook niet zo fraai is.

Maar dat zegt je kristallen bol sowieso niet. Die kristallen bol babbelt alleen over de toekomst, niet over wat jij het beste kan doen. En omdat je dus die kristallen bol nodig hebt, weet jij niet wat je het beste kan doen. En omdat je niet weet wat je moet doen, wordt je toekomst echt helemaal niks. En dat zie je dus in je kristallen bol. Rotding. Terug naar de Xenos ermee.

Om dat nog inzichtelijker te maken, geven we een denkbeeldige Chamberlain, niet Wilt maar Arthur Neville een kristallen bol. Hij kan in de toekomst zien. Wat ziet hij? Dat het wereldoorlog wordt. Maar hij wil vrede. Hij wil er samen over praten. Hij wil er samen met Hitler over uitkomen, voor de lieve vrede. Als hij nu Sudeten-Duitsland krijgt, houdt hij dan op met gemeen doen? Chamberlain kijkt in zijn kristallen bol en het wordt oorlog, volgens deze strategie. En als we hem Polen geven? Dan wordt het ook oorlog. Maar als Chamberlain zich voorneemt om Hitler niet Sudeten-Duitsland cadeau te doen, wordt het ook oorlog. Hoe hij ook onderhandelt met Hitler, er komt altijd oorlog uit. Maar dat wil hij niet, hij wil vrede. Je kan rammelen aan je kristallen bol wat je wil, maar de tegenstander wil oorlog, ongeacht wat je doet. Gooi die bol dus tegen de ander zn harses.

Als Chamberlain een goede inkoper was geweest, dan had hij kunnen beslissen niet aan de hand van zijn kristallen bol maar aan de hand van 1 de meest relevante feiten en 2 de aard van het beest. Op deze historische echt ontzettend beroemde foto, waar het noodlot van de wereld op de gevoelige plaat is vastgelegd, is duidelijk te zien wat de aard is van de persoon waarmee hij onderhandelt. Die psychopatische blik van Hitler op de foto zegt al wel genoeg. Dit is niet iemand om gezellig mee te knikkeren op het schoolplein. Geen tweedehands boekenverkoper waarmee je gezellig over het leven filosofeert op een achternamiddag, terwijl je een boek van hem koopt. Dit is een peuter die altijd nee nee nee krijst en zijn zin doordrijven wil, ongeacht wat die zin precies is.

Dat is ook pedagogisch het probleem met mensen die zich overlaten aan de filosofie van vrede en onderwerping. Dat zijn eigenlijk Chamberlains. Of je dat nu islam noemt of boeddhisme of appeasement politiek. Het is echt niets zolang je jezelf gijzelt aan een peuter die nee nee nee krijst. Ga je daar naar luisteren en hem zijn zin geven? Nee, natuurlijk niet. Met deze peuter valt niet te onderhandelen. Hij wil per se alle dagen chocoladevla. Maar dat kan niet. We gaan niet alle dagen chocoladevla eten.

Die onderwerping komt tot aan je besluit om die peuter een lel voor zijn kop te verkopen of toch in elk geval vredelievend ervoor te zorgen dat hij hier zo snel mogelijk mee ophoudt of anders nooit meer chocoladevla. Als je dat niet doet, gaat dat gajes elke dag rondcrossen op scooters als ze 16 zijn en als ze 30 zijn liggen ze op straat neergeschoten door hun drugsdealer vriendjes, of ze stalken basisscholen op zoek naar jonge meisjes voor hun pooierij of ze worden dictators die de wereld in brand steken. Lieve mensen moeten dus nee leren zeggen. Opdat onze kinderen op volwassen leeftijd genoegen kunnen nemen met het redelijke nee van de tegenpartij.

Nakaarten? Wijsheid achteraf ? Nee, helemaal niet. Chamberlain had het van tevoren móeten weten. De dag nadat Chamberlain met een akkoord staat te zwaaien, wordt het al overtreden. Dan is er dus geen akkoord gesloten. Alles wat Hitler belooft, is niets waard. Hij gaat toch zijn eigen gang. Elke babbel is tijdverlies. Deze man aan de overkant van de onderhandelingstafel gaat zijn eigen gang ongeacht de waarheid. De kristallen bol is hier geen oplossing. Het gaat hier niet om wat de toekomst brengt, die is nu altijd vervelend. Het gaat om de aard van de tegenpartij.

Wat de toekomst ook is, met déze precieze tegenpartij is elke toekomst beroerd. Dus: redden wat er te redden valt. De Tsjechen hadden dan ook vreselijk gelijk over het uitleveren van Sudeten-Duitsland. Dat had Chamberlain nou nooit moeten doen. Natuurlijk wil ieder redelijk mens pais en vrede. Daarom moet je nee zeggen tegen psychopatische oorlogshitsers die helemaal geen pais en vree willen. Daar moet je zo snel mogelijk van af. Dat lijkt paradoxaal maar is het niet. Soms is de beste appeasement politiek om de strijd aan te gaan, om het rechte pad niet te verlaten.

Dit verklaart ook precies het verschil tussen de Krim en Sudeten-Duitsland. Poetin is daar internationaalrechtelijk wellicht verkeerd bezig, maar hij is geen Hitler. Hij staat nog niet in Oslo, zo stelt de Telegraaf vier jaar later droogjes vast. Vier jaar is precies de tijd die Hitler nodig had om het hele continent in een slagveld te veranderen waar alleen de Noord-Afrikaanse vale gier nog vrijwillig naartoe trok. Poetin is misschien heel vervelend. Hij is geen Hitler. Of misschien komt dat nog. Ik heb geen kristallen bol.

De conclusie moge duidelijk zijn. Beslissen kun je niet doen op basis van de best te verwachten toekomst. Beslissen doe je gegeven de feiten en aan de hand van de aard van het beest met je onderbuik. Wil dit beest tegenover mij ook de best mogelijk te verwachten toekomst? Wil hij er samen met mij uitkomen op zoek naar het win-win-scenario? En kan hij zich daar ook voor inzetten? Of wil en/of kan hij dat niet?

Zo lang niemand op aarde nog op psychopaten stemt, is het wereldvrede. Als de beslissingsbevoegden dan ook nog rekening houden met de relevante feiten is het ook nog eens een prettig leefbare wereldvrede waarin niemand keihard Nee nee nee moet schreeuwen. Feiten zoals, treinen moeten niet in de fik vliegen, als de brandweer er niet is binnen tien minuten is een halve straat afgefikt, en politiewagens moeten minimaal 2 boeven op de achterbank veilig kunnen meenemen. Op basis van zulke feiten en de aard van het beest, kun je de best mogelijke beslissing nemen. Zoals je moet wel heel erg dronken zijn elke dag als je niet gauw iets doet aan de Aanbestedingsrichtlijnen.

Sommige mensen kunnen het dan nog niet. Dat zijn dan domme koeien. Daar moet je ook niet op stemmen. Dat had je eigenlijk van tevoren moeten weten. Maar ja er was niets anders. Er stonden alleen maar domme koeien en psychopaten op het Amsterdamse stembiljet. Dus nu rest Aanbestedingsnieuws niets dan de domme koeien wijzer maken. Dat of de psychopaten genezen. Dus wat gaan we doen. Chamberlain heropvoeden of Hitler genezen van zijn bloeddorst. En hoe onmogelijk was dat laatste geweest? Was hij ook zo psychopathisch als hij niet met Eva Braun zat opgescheept? Weet ik veel. Ik heb geen kristallen bol.

mr.drs. S.M. Ploeg
aanbestedingsjurist/filosoof
(geen rechtsfilosoof)