Politie inkopen vrijwel altijd Europees Aanbesteed
Vrijwel alle inkopen van de Nationale Politie worden Europees Aanbesteed. De toename van het aantal Europese aanbestedingen is een gevolg van de operationele centralisatie door de Nationale Politie. Hierdoor wordt het inkopen voor de politie professioneel, maar ook log en niet altijd doelmatig. Dat blijkt uit een rapportage waarin de Politiewet wordt geëvalueerd. Het rapport is opgesteld door Andersson Elffers Felix en is deze week naar de Tweede Kamer gestuurd.
Door de omvorming naar één Nationale Politie is er juridisch veel veranderd op het gebied van inkoop. Doordat de politie voortaan één aanbestedende dienst is, komen inkoopvolumes veel sneller boven de drempelwaarde waarboven een aanbestedingsplicht geldt. Dat
betekent dat vrijwel alle inkoop bij de politie Europees aanbesteed moet worden. Daar zijn de geïnterviewden positief over. De centrale inkoop bevordert de uniformiteit en zo kan goedkoper worden ingekocht.
Professionalisering
Door de inrichting van inkoop als onderdeel van het strategisch facilitair beleid, moest een professioneel inkoopproces ontstaan, zowel aan de strategische beleidskant als in de uitvoering van de aanbesteding. Centralisatie van de afdeling inkoop moest leiden tot doelmatigheid, rechtmatigheid en doeltreffendheid van de inkoop. Door de bundeling van kennis en expertise kunnen bijvoorbeeld inkoopvoordelen worden gerealiseerd.
Voorheen was er een inkooporganisatie als onderdeel van VtsPN (Voorziening tot samenwerking Politie Nederland, red) met als doel samenwerking tussen korpsen te bewerkstellingen en zo schaalvoordelen te behalen. In de praktijk bleek echter dat een dergelijke opzet te vrijblijvend was om dit te bewerkstelligen. Het resultaat was dat slechts een gedeelte van de inkoop geregeld was via VtsPN en dat processen lang duurden. In de nieuwe organisatie is er geen vrijblijvendheid meer: er is geen opt-out.
Dat is mede gebeurd naar aanleiding van het onderzoek van de commissie Schouten/Telgen. Die heeft in 2012 aanbevolen dat “de afwegingen in de behoeftestelling tussen kosten en operationele aspecten expliciet en op het juiste niveau gemaakt worden, en dat de
kwaliteit van het inkoopproces van een niveau is dat past bij het financiële belang en de complexiteit van de aanbestedingen voor de Nationale Politie.” Daarnaast had de politie te maken met veel onrechtmatigheid in de inkoop. Het terugdringen hiervan is dan ook een belangrijk doel voor de inkooporganisatie.
Maar niet-doelmatig
Het rapport laat verder weten dat het centraal inkopen niet altijd tot doelmatigere inkopen leidt. Het rapport noemt als oorzaak een gebrek aan inzicht in budgetuitputting, waardoor er meer wordt besteld dan nodig. Daarnaast heeft het rapport het over verantwoordelijkheid voor vraagarticulaties. Een direct verband met aanbesteden zelf wordt in het rapport niet gelegd.
Ook gaat decentrale inkoop met enige logheid gepaard. Zo kunnen bloemen en gebak niet meer bij de lokale winkel worden betrokken. Dat heeft gevolgen voor de binding met de wijk, en is zowel voor korpsen als voor de burgemeesters een probleem. Daarnaast kan het 5 weken duren voordat er een telefoonlader kan worden besteld. Door deze logheid wordt minder snel ingekocht dan korpsen voorheen konden.
Inkoopmanagement en contractmanagement apart
Het inkoopproces gaat via twee afdelingen: 1 PDC: Producten- en Dienstenmanagement (PDM) en 2 Inkoopmanagement (IKM). Daarnaast is de Chief Procurement Officer (CPO) van belang in het proces.
– De afdeling PDM voert de regie over alle in te kopen of in te huren producten of diensten van derden. Dit geldt voor de hele levenscyclus (wieg-tot-wieg principe). De afdeling onderhoudt zodoende het contact met de eenheden over hun wensen
(vraagarticulatie). De afdeling PDM is zo de schakel tussen de eenheden en de afdeling inkoopmanagement. Daarnaast onderhoudt de afdeling PDM na contractering ook contact met leveranciers over de implementatie van het contract.
– De afdeling Inkoopmanagement (IKM) is verantwoordelijk voor de uitvoering van aanbestedingen, contractering en contractbeheer. De rechtmatigheid van aanbestedingen wordt dus op deze afdeling geborgd.
– De CPO regisseert de ontwikkeling en borging van een professioneel opererend inkoopstelsel en kan aanbestedingen onafhankelijk beoordelen. Daarnaast heeft een lid van de Korpsleiding inkoop in de portefeuille, zodat dit onderwerp ook op strategisch
niveau geborgd is.
In de eenheden, die voorheen zelf inkochten, is volgens het rapport geen inkoopcapaciteit of –expertise aanwezig. Het is de taak van de afdeling PDM om te organiseren dat de eenheden hun behoefte, materiedeskundigheid en praktijkkennis op een goede manier in kunnen brengen in de inkoopprocedures.
Bron: Kamerstukken II 2017/18, 29628 nr. 743