IPI impasse over EU-regelgeving voor internationale aanbestedingen blijft voortduren

De Europese Commissie heeft in 2012 een voorstel gepresenteerd over de toegang van goederen en diensten van externe staten (Rusland, VS, China) tot de gemeenschappelijke Europese markt. Dat zou moeten gaan via de IPI. Tot nu toe geldt dat ieder land vrij is zijn eigen wetgeving op te stellen voor 3e relaties, EU-verplichtingen gelden alleen jegens EU-lidstaten. De enige gemeenschappelijke regelgeving die er is, is in WTO-verband.

De behandeling van dit voorstel in de Raad bevindt zich al enige jaren in een impasse omdat een meerderheid van de lidstaten zich niet kan vinden in het voorstel van de Europese Commissie, COM (2012) 124. Uit een verslag van een informele lunch van de Raad van Handelsministers blijkt, dat die impasse vooralsnog voortduurt. Een tweetal lidstaten maakte expliciet bezwaar tegen het voorstel van de Commissie voor EU-wetgeving over internationale aanbesteding (IPI, Red AN; de tweede I staat voor instrument, niet voor impasse).

Dat betekent dus ook dat als een Amerikaanse leverancier van bijvoorbeeld speelgoed naar de EU wil exporteren, dat het dan aan alle 28 lidstaten apart regelgeving, importheffing en douanerechten moet betalen, behalve voor zover WTO-verdragen (waaronder dus ook het GPA-akkoord over internationale aanbestedingen) van toepassing is. Bovendien kan je dus als Amerikaan niet zo maar reageren op Europese Aanbestedingen die op TED worden gepubliceerd.

Internationaal gelijk behandelen

Aanbesteden binnen de EU loopt al niet zo lekker, via het Europees Aanbestedingsrecht. Dat zegt onze redactie van Aanbestedingsnieuws die het kan weten toch maar even zacht uitgedrukt. De onbekende toekomst, strategische interdependentie en vooral ook doelmatigheid van de inkoop blijken met een bijzondere vasthoudendheid in de weg te staan aan de “gelijke behandeling” van leveranciers.

Hoe moet dat dan wel niet uitpakken voor derde landen als wij naast de Italianen ook de Amerikanen en de Russen gelijke toegang tot inkooporders voor snelle treinen, casino’s en dijkonderhoud moeten geven. De Fyra vloog dan in de fik, maar al die Amerikaanse treinen zijn ook nog eens genetisch gemanipuleerd en die Japanse zijn ook nog radioactief! Hoe hou je die rotzooi dan buiten de deur, als je geen eisen meer mag stellen uit het oogpunt van doelmatigheid, omdat dat dan gelijk zou zijn?

Ondernemingen uit derde landen zijn ook niet meer onverschillig over de toegang tot Europese markten. Boeing kan daar over meepraten, het bedrijf maakte aanvankelijk helemaal geen kans op een inkooporder voor een tweedehands regeringsvliegtuig. Die order werd overigens naderhand alsnog onderhands gegund aan Boeing. Maar Boeing is eveneens bijzonder misnoegd dat het geen kans meer maakt op een heel eerlijke Europese aanbesteding voor de Belgische F16, waar ook Saab voor bedankt heeft. Eigenlijk alleen de Fransen houden nog hardnekkig vol.

Steevast blijkt dat vooral de Zweden goed toegang hebben tot de Europese aanbestedingen voor katheters van Zweedse ziekenhuizen. Daarnaast willen de Fransen liever Duitse handgeweren, dan Amerikaanse en heeft de Nederlandse politie liever een Audi dan een (sinds de Brexit uit een 3eland zijnde) Mini Countryman maar in hoeverre is dat dan hEUme-buying. Bovendien hebben zelfs de anders zo pünktliche Duitsers moeite met de bureaucratie die met eerlijke aanbestedingen in Nederland gepaard gaat, bijvoorbeeld als het gaat om elektronische handtekeningen en de deadline van opdrachten.

Level Playing Field

Een aantal lidstaten vraagt dan ook aandacht voor specifieke belangen in de onderhandelingen, bijvoorbeeld op het terrein van landbouw. Andere lidstaten vroegen de Commissie met voorstellen te komen op het terrein van digitale handel en dataflows. Bovendien zijn meeste EU-landen het erover eens (daarover dan weer wel), dat het met de openheid van de derde landen voor de export van EU-goederen bijzonder slecht gesteld is.

Veel derde landen en hun ondernemingen zitten dus te wachten op toegang tot Fort Europa. Naar schatting van de Europese Commissie gaat het voor de Verenigde Staten om €178 miljard en €27 miljard aan exportwaarde voor Japan, zo meldde de Commissie in 2012. Er zitten daarentegen weinig landen warm te lopen voor de export van Europese producten naar Fort Rest van de Wereld. Dus moet de EU de Beaujolais-zee zelf opdrinken. Zo komt het dan dat de Europese Raad van alle 28 ministers nog niet een eenduidig standpunt heeft kunnen vormen over het Commissievoorstel, om alles maar open te gooien.

EUpen markt 

In 2016 heeft de Commissie het voorstel dan ook gewijzigd met -naar analogie van de Buy American wetgeving- een voorstel dat rekening houdt met de wens om de gemeenschappelijke (if any) markt. Cecilia Malmström, Europese Commissaris voor Handel en Elżbieta Bieńkowska, Europese Commissaris voor de interne markt geloven er dan ook echt in.

Malström: “Openheid is goed voor zaken, voor consumenten en leidt tot een efficiënt gebruik van het geld van belastingbetalers.” Bieńkowska: “Overheidsaanbestedingen vertegenwoordigen een enorme markt over de wereld. We willen dat Europese bedrijven in staat zijn om te tappen in deze markt buiten de Europese Unie net zo veel als dat Europese bedrijven in staat zijn te profiteren van onze markt. (red AN: Oh hou er dan maar helemaal mee op, zie je wel heeft iedereen evenveel niks).

Eensgeszind

Meest opvallend aan de hele exercitie is dat er bij nader inzien niet zo veel gemeenschappelijk is aan de Europese Markt en dat het aan Unie ook lijkt te ontbreken, maar dáárin is de Unie wel heel eensgezind. Of het ook zo eensgezind blijft over de openstelling van overheidsopdrachten voor Europese lidstaten?

We gaan het meemaken; want het Duitse Max Bögl mag een nieuw ontwerp maken voor het Amsterdamse stationseiland, tevens een cruciaal stukje van de dijkring rondom Amsterdam en met de actuele Hoogwaterbestanden hadden we recent nog helemaal geen haast omdat het Duitse Hansa ook een gelijke kans moest maken op de opdracht. Sindsdien hebben alle Amsterdamse kinderen weer gewoon zwemles en wonen bijna alle echte Amsterdammers veilig in Purmerend en in Almere. Dat kan ook allemaal toeval zijn.

Zie ook:

https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-21501-02-1789.html

https://ssrn.com/abstract=2858415

https://andreaspadafora.com/2016/03/09/the-eu-international-procurement-instrument-ipi/