IT aanbesteding gestopt na AcICT advies

Uit een eind augustus naar de Tweede Kamer gestuurd rapport blijkt dat een aanbesteding ter waarde van €32 miljoen, voor bedienings- en besturingssystemen voor enkele grote waterkeringen is gestaakt op advies van Adviescollege ICT Toetsing: AcICT. Rijkswaterstaat zal de aanbevelingen van AcICT overnemen, stopt daarom de lopende aanbesteding en wijzigt de aanpak.

Rijkswaterstaat heeft geconstateerd dat de hardware van twee besturingsprogramma’s over enkele jaren het einde van de technische levensduur bereikt en vervangen moet worden. RWS is van mening dat hiermee ook de software einde levensduur
nadert, omdat de firmware verandert (door introductie van nieuwe hardware) en vernieuwde cybersecurityeisen in de software verwerkt moeten worden. Daarom is het project BEST2DO gestart met als gesteld doel het borgen van de
betrouwbaarheid van de besturingssystemen voor een periode van ongeveer vijftien jaar.

Uit het rapport zelf blijkt dat ook het BIT-advies zeer kritisch is over de aanbesteding, de opzet van de aanbesteding biedt weinig zekerheid dat het gewenste resultaat wordt bereikt.

De belangrijkste conclusie uit de toets is dat wij de gekozen aanpak om de betrouwbaarheid van de besturingssystemen te waarborgen onnodig risicovol
vinden:
A. De gekozen oplossingsrichting dient onvoldoende het belang van betrouwbare keringen.
B. Er is onvoldoende inhoudelijke basis voor nieuwbouw.
C. De opzet van de aanbesteding biedt weinig zekerheid dat het gewenste resultaat wordt bereikt.

De twee belangrijkste aanbevelingen zijn overgenomen door de Minister in de kamerbrief.

AcICT oordeelt kritisch over de aanpak en doet een tweetal aanbevelingen om de gekozen aanpak te verbeteren, namelijk:

1. Handhaaf de bestaande software, tenzij de betrouwbaarheid niet voldoende blijkt te zijn;
2. Verwijder de discrepanties tussen ontwerp, software en testen.

Minister Harbers zegt toe dat in de nieuwe aanpak meer tijd wordt genomen voor het verder uitwerken van de eisen en het verbeteren van het functioneel ontwerp, zoals
geadviseerd door AcICT. Ook zet RWS verdere stappen om te komen tot een volwaardige testomgeving. Aanvul lend wordt de kwaliteitsborging versterkt door aanscherping van het verificatie- en validatieproces
waarmee de discrepanties tussen het ontwerp, software en testen worden weggenomen. De uitwerking van de aanbevelingen zorgt voor een langere doorlooptijd van het project. Daarom neemt Rijkswaterstaat aanvullende maatregelen om de betrouwbaarheid en beschikbaarheid van de kering te borgen

Bron: Kamerstukken II, 2022/23, 36 200 J, nr. 8 , Definittief BIT-advies, 2023-000043534

Zie ook: https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2023Z14214&did=2023D34083

NDR: Naar het inzicht van de redactie van Aanbestedingsnieuws zijn de aanbevelingen zeer terecht maar intrinsiek aan het aanbestedingsproces niet te borgen.
Discrepanties tussen ontwerp en oplevering ontstaan cruciaal door de onmogelijkheid inkopen al in een onderhandeling effectief te toetsen op doelmatigheid, als gevolg van de gelijke behandeling van leveranciers van doelmatige en ondoelmatige aankopen. Daarnaast is er een sterke push binnen overheidsorganisaties op legitimatie dóór aanbestedingen en worden eerdere inkopen op basis van contracten die tot stand zijn gekomen vóór de Aanbestedingsrichtlijn van 2013, juridisch afgeschreven via afkeurende accountantsverklaringen, hoewel het niet zo is dat alleen een aanbesteding een contract rechtmatig maakt.

Dat het gaat om de besturingssystemen van waterkeringen, maakt het extra zuur dat allerlei “aanbestedingsbelangen” een organisatie sturen om zijn oude schoenen, of in dit geval lieslaarzen weg te gooien voordát de nieuwe slippers (laagste prijs) of duurzame kwalitieitsslippers (emvi) zijn gekocht. De ondernemer kan je het niet kwalijk nemen. De klant blijft maar om slippers vragen en de ondernemer levert precies wat de klant vraagt. En zijn oude lieslaarzen raken steeds verder versleten, de inkoopbehoefte wordt steeds groter maar het aanbestedingstraject wordt niet doelmatiger en de stakeholders wordt niks gevraagd. Het doet een beetje denken aan de situatie met de bollenplaatvloeren. Er wonen allemaal biggetjes achter de Hartelkering en de Maeslantkering. Wat vinden die er nou van.