Amber Alert: onvindbare tik, Amber Alert is Europese sociale innovatie

Nu.nl berichtte gisteren als kop dat De Europese Commissie Nederland op de vingers getikt heeft om de alertering kindvermissingen. Daar is geen recent persbericht van. Aanbestedingsnieuws stond er ook van te kijken omdat ten onrechte de suggestie wordt gewekt dat de verkeerde opdrachtverstrekking op het bordje van Amber Alert ligt. Als de politie de opdracht verkeerd verstrekt, is dat een fout van de politie. Maar die ontwikkelde toch mee? Hier is meer over nagedacht.

Nu.nl baseert zich daarbij op een gesprek met de korpsleiding: “De Europese Commmissie (EC) tikte de politie echter op de vingers over deze afspraak, legt een woordvoerder van de korpsleiding uit aan NU.nl.” Of dat nu een ouwe tik is, dan is die ook nog eens onvindbaar. Navraag van de redactie van Aanbestedingsnieuws bij Amber Alert directeur Frank Hoen leerde dat ook die niet van enige berisping wist en als dat eerder was, waarom men daar nu mee komt. Ook in de rechtszaak kwam het niet ter sprake. Hoen weerspreekt ook het in het artikel genoemde getal van “ruim €900.000”, het gaat in totaal om €825.000,( Red AN edit: bij navraag van aan de accountant om €876.444)

Maar wat niet is, kan natuurlijk altijd nog komen. Zo ontdekten we wat ander op zich oud nieuws, dat Hubert Bruls, directeur van de veiligheidsregio Gelderland-Zuid, ook in de Raad van Toezicht van Burgernet zit. Bruls is ook Voorzitter Veiligheidsberaad – Veiligheidsberaad van de 25 politieregio’s. Wordt hij nu ook verantwoordelijk voor de aanbesteding kindvermissingen die zogenaamd objectief onder alle leveranciers moet worden uitgezet? Bruls was ook ICT Portefeuillehouder van het Korpsbeheerdersberaad in 2010 toen daar een WOB-verzoek liep naar het Summ-IT ICT systeem van de politie.

Nog opmerkelijker: Amber Alert staat inmiddels juist heel goed aangeschreven in de Europese Unie en is warm ontvangen en breed geïmplementeerd in 14 andere EU-landen. Amber Alert wordt ook ondersteund door de Europese Commissie, zie ook: Social innovation repository – Employment, Social Affairs & Inclusion – European Commission (europa.eu) Het wordt daar gezien als sociale innovatie, die zijn er maar weinig, en is een van de redenen geweest waarom de Innovatiepartnerships in de Aanbestedingsrichtlijn is gekomen.

Daarmee verandert ook het hele perspectief op de Kindvermissing Aanbesteding. Hoewel dat de aanbestedingsdrempel niet verandert, het verandert wel de rol van de aanvankelijk inkopende overheid. Die is niet een klunzige inkoper geweest zonder kennis van de drempelbedragen; maar juist de launching customer,  zonder welke het initiatief niet had bestaan. Dat blijkt nog eens uit het feit dat de Amber Alerts alleen worden ingezet door de politie op initiatief van de politie. Het getal van 2 vermiste kinderen per jaar blijkt niet te kloppen.  Dat zijn de specifieke Amber Alerts, er zijn meer kinderen gemeld waarvoor andere type opsporingen worden uitgezet, of een Amber Alert wordt ingezet is een keus in de opsporing als andere middelen zijn uitgeput. Vandaar dat het aantal ook slechts op 2 vermiste kinderen per jaar bedraagt, waarvoor de reach dus alles uit de kast wordt getrokken. Er zijn meer vermiste kinderen geweest dan de Amber Alerts. In totaal waren er, zo leert de website wel 1010 Vermist Kind Alerts sinds 1 januari 2011, met 3 miljoen aanmeldingen en een bereik van 12 miljoen Nederlander. Dat zijn zulke astronomische aantallen, dan kun je met een gerust hart zeggen dat je niet slim bezig bent als je dat weggooit en denkt dat je dat binnen 5 jaar nog eens op de rails kan zetten maar dan met Burgernet.

Innovatief aan de inkoop is namelijk niet zozeer het CMS maar de kennis en ervaring van de organisatie, onder meer de combinatie van lekenverspreiding door sms, publieksadvertenties en samenwerking met social media netwerken mét lokale pers, én officiele kanalen. Dat is allemaal gecreëerd op basis van goodwill voor het Amber Alert project. Het is onwaarschijnlijk dat Burgernet dit zo zonder enige kennis van het Amber-project kan overnemen. En het is ook juist hierin dat Amber Alert voor kindvermissingen met kop en schouders uitsteekt boven het Burgernet-initiatief. De internationale reach van Amber Alert is heel creatief en doordacht. Dit begin je niet zomaar even opnieuw, daar zit ruim 10 jaar professioneel uitgeverswerk in. Het werk voor Amber Alert is meer dan alleen een al bestaande tekst in een andere vorm gieten.

Uitgeven is niet alleen een kwestie van tekst in een systeem kloppen. Kijk maar naar Aanbestedingsnieuws en onze beperkte reach. Dat was ook al noeste jarenlange arbeid. Naast schrijven bestaat het werk ook uit het onder de neus van ambtenaren en opdrachtnemers duwen van onze geschriften. RSS feeds in Linkedin importeren op de plek waar dat volgens linkedin moet  en we hebben daar nog maar een handvol followers en dan ook nog facebook en twitter. Bereik crëeren en onder de aandacht brengen en dan ook nog eens in de vorm waarin dat ook het meest effectief is; is echt zwaar netwerk-werk. Bellen met directeuren, smeken of die het een of het ander voor nop willen doen, nou dat staat onderaan onze todo-list, op de achterkant van het laatste agenda-blaadje.

Het bereik van Amber Alert is vele malen groter dan van enig ander medium, en dat is alleen mogelijk door een grote en niet-commerciële betrokkenheid van private partners, ook Amerikaanse big tech bedrijven, die gezamenlijk dezelfde missie hebben: nul kindvermissingen. Kindvermissingen zijn, in tegenstelling tot andere Burgernet-meldingen, urgent door de kwetsbaarheid van het slachtoffer, binnen enkele uren na misbruik vinden ontvoerde kinderen de dood, dat is ook omdat hierbij juist in Europa grensoverschrijdend vluchtgedrag plaatsvindt, wat de opsporing sterk bemoeilijkt. Ook wanneer geen sprake is van een mogelijke misbruiksituatie maar een ontvoering door een ouder is sprake van een groot risico op grensoverschreidend verkeer, waarna de opsporing sterk vertraagt. De resultaten van Amber Alert zijn er ook naar. Alle vermiste personen zijn ook gevonden, ook in het buitenland en daar zijn ook kinderen echt in moeilijke situaties mee gered.

Amber Alert heeft door zijn goede doel een groot bereik weten te creëren en dat doen professionele uitgevers Amber Alert niet na. Het is dan ook juist denkbaar dat Nederland zichzelf op de kaart zet als meest kindonvriendelijke land van de EU om nu als eerste en enige Europese Land, nota bene de trekker, het goed-werkende Amber Alert af te schaffen; zelfs in naam als dat al rechtens mogelijk is, en dat in ruil voor een medium dat nu op 12 april 2021 nog niet beschikt over de mogelijkheid van het online plaatsen van bijbehorende afbeeldingen bij de kindvermissingen. Wat is kapitaalvernietiging? Nou dat.

In 2013 toen Amber Alert werd opgericht stond de mogelijkheid van een Innovatiepartnership nog niet in de Aanbestedingsrichtlijn, die mogelijkheid bestond pas voor het eerst op de dag van de publicatie van de nieuwe  Aanbestedingsrichtlijn: op 18 maart 2014, die pas in 2016 geimplementeerd moet zijn in nationale regelgeving. Dan is het logisch dat er een soort overgangsregeling zou zijn (cq al zou zijn geweest) voor innovaties met een startdatum voorafgaand aan de innovatie-regelgeving. Bovendien is de Europese regel voor het inkopen van innovaties best krom. Nadat een leverancier samen met de overheid een innovatie aangaat en een product lanceert, krijgt het daarna de aanbestedingsfase, in de onderste afbeeldingen de zwarte verticale vette lijn, een nieuwe uitgangssituatie waarbij de opgebouwde relatie uit het gezamenlijke proces teniet wordt gedaan voor een “eerlijke kans” voor andere leveranciers. Dat is dan een niet zo “eerlijke kans” voor ondernemers die een investering hebben gedaan in jouw markt en het beoogde product.

De fasering in de inkoop waarmee je van pre-commercial naar commerciële uitrol gaat, speelt ook bij Amber Alert een rol. Het product Amber Alert is pas 10 jaar later go to market voor de andere landen. Een wetgever zou moeten kijken naar hoe je relatiemanagement en overgangen in samenwerking soepeler regelt dan nu gebeurt. Nu gaat dat door contracten op te zeggen en leveranciers geen perspectief te bieden maar met een nieuwe aanbesteding te confronteren, ook al zijn ze de feitelijk enige aanbieder van internationale kindvermissingsalerteringen.

De ene regio heeft meer kindvermissingen dan de andere. Is het dan niet verstandiger om dit vanwege de combinatie van techniek met uitgeven te scharen onder de Algemene Groepsvrijstellingsverordening als staatssteun en het te laten/blijven inkopen door de lokale en dus decentrale politie, dan door een nationale politie,  die te maken heeft met het strenge inkoopbeleid voor de rijksoverheid, en toch al meer dan druk is met politie-aanbestedingen?

mr. drs. S.M. Ploeg
aanbestedingsjurist/filosoof

(geen rechtsfilosoof)

Zie eerder:

Kamervragen PvdA/SP en D66 over aanbesteding Amber Alert

Politie stopt met Amber Alert

AMBER Alert spant rechtszaak tegen politie aan

Grapperhaus: aanbesteding voor uitvoering Amber Alert

Kamer wordt pas na afloop aanbesteding Amber Alert geïnformeerd

NB:

Fases in productontwikkeling (NB specifiek toegespitst op techniek, niet op uitgeefactiviteiten, opgemerkt moet worden dat bij de R&D voor uitgave-innovaties geen sprake is van mededinging door het auteursrecht)
Het hiaat zou dan opgevangen kunnen worden met een aparte overgangsbepaling voor overgangssituaties voor innovaties met een startdatum voor de aanbestedingsrichtlijnen, waarin ook de positie en het intellectuele eigendom (c.q auteursrecht) van de innovatie uitgave duidelijk belegd wordt. De naam en het netwerk zijn niet eigendom van de politie, ook niet in het buitenland.

Edit:13/4 00:29: Nu.nl heeft zichzelf gecorrigeerd, er was geen tik op de vingers. Of sprake is van een tot dan toe onjuiste opdrachtverstrekking, dat is daarmee niet rechtens vast komen te staan.
https://www.nu.nl/binnenland/6127290/politie-besloot-met-amber-alert-te-stoppen-vanwege-onjuiste-uitbesteding.html

Uit de EU brochure over PCP en aanbesteden COM(2007) 799, pagina 3 resp. 8
Viz:
https://www.pianoo.nl/sites/default/files/documents/documents/PCP%20brochuref~1.pdf