Europa Decentraal over sanctiepakketten tegen derde landen

De website Europa Decentraal die lagere overheden moet adviseren over Europees beleid, heeft heel wat aandacht besteed aan het 5e sanctiepakket van de Europese Unie, waartoe volgens het persbericht van de EU door de Europese Raad is besloten. Moet u nu daar wat mee?  Nu is het aan Europa Decentraal om vragen te beantwoorden over wat de uitwerking zou moeten zijn van het Europese recht voor lokale overheden. Het is goed om te beseffen dat aan het probleem ook een internationaalrechtelijk kaartje hangt, waar Europa Decentraal helemaal niet over adviseert.

De Europese Unie was in 2021 voor ditzelfde geschil al naar het WTO gestapt en dat heeft nog geen beslissing genomen en het lijkt erop alsof dat WTO nu wordt gepasseerd met het 5e pakket, op een onEuropese slagvaardige manier. De gang van zaken rond het 5e pakket is dan ook om meer dan 1 reden opmerkelijk.

Wat zit er zoal in het 5e sanctiepakket? De informatie op de website van Europa Decentraal komt rechtstreeks uit het scherp geformuleerde Perscommuniqué (mirror: Ukraine__EU_agrees_fifth_package_of_restrictive_measures_against_Russia (2), maar dat kent op zijn beurt weinig tot geen onderliggende beleidsstukken, er is alleen een vraag en antwoord meegestuurd. “In dit pakket wordt voor het eerst ingegaan op overheidsopdrachten met Russische partijen: er komt een verbod op deelname van Russische onderdanen en entiteiten aan overheidsopdrachten in de EU.” Eh… Is dat precies een verbod of een zegening? Aanbestedingsnieuws is elke dag dolgelukkig met het besluit van de uitgever om helemaal niet mee te doen aan aanbestedingen. Kijken de Russen massaal op TenderNed? We hebben het sterke vermoeden dat dat wel mee zal vallen.

Het pakket formuleert kennelijk nogal categorisch een importverbod op steenkool, kaviaar, rubber, hout, cement en zelfs wodka. Het pakket is dus nogal rigoreus zonder enige uitwerking in bestaande regelgeving, bijvoorbeeld ten aanzien van de Aanbestedingsrichtlijn, ook ontbreekt een enkele verwijzing naar het Unieverdrag als grondslag voor de regelingen, het lijkt er dus op of de enige grondslag gelegen is in de merkwaardig slagvaardige overeenstemming tussen de 27 leden van de Europese Raad. Een verbod? Waar zit dit rechtsfiguur onder het Werkingsverdrag van de Europese Unie? De Europese Raad meldt al vrij meteen het voorbehoud op de website: wij gaan niet over de wetgeving. Ze trekken daar alleen conclusies over wat er gebeuren moet.

Nog wat erger wordt het, op het moment dat het persbericht meldt dat ook wordt ingegrepen op bestaande contracten die kennelijk moeten worden stopgezet. Leuk bedacht maar is dat dan naar Nederlands burgerlijk recht een opschorting, ontbinding, al dan niet om onvoorziene omstandigheden, een nieuw contract met een aanvullende clausule over de looptijd? En is dat dan volgens de uitwerking van het Koninklijke Olie-arrest? Hoe zit het met de plicht tot nakoming? Kunnen de Russische ondernemers die dit treft nog een vordering voor wanprestatie indienen? Precontractuele Fase? En dat is dan nog maar hoe het naar Nederlands recht is.

Er is niet zoiets als Europees Contractenrecht. In het Duitse Recht is het in elke bondsstaat weer anders. Alle eenzijdig opbreken van contracten is tamelijk revolutionair en is Europabreed nog nooit voorgekomen.  Laat staan dat de gevolgen voor heel Europa goed doordacht zijn. Is al dat steenkool niet ergens voor nodig, bijvoorbeeld voor de waterpompen in nou ja, half Nederland. Of eh een stuwdam in Roemenië of de luchthaven van Zaventem of zo. Dus ja, een uniform Europees Contractenrecht -hopelijk naar Nederlandse beginselen van wederkerigheid en niet dat labbekakkerige Italiaans recht met al dat bestuursrecht ertussendoor. Godzijdank hebben we dankzij de Brexit in elk geval niet dat verschrikkelijke Engelse recht met al die case law uit 1200 voor Christus en de Magna Carta. Eenheid. Ja eenheid, dat zou mooi zijn hoor… Welke Napoleon gaan ze daarvoor meebrengen? Frans Timmermans?

Het lijkt er dan ook serieus op dat degene die zoiets bedenkt, niet uit Europa komt. Hoe dan? Ja, nee serieus echt HOE. Hoe gaat de Waldorf Astoria het langlopende kaviaarcontract eenzijdig beëindigen met de Tzar Caviar en vooral, hoe gaat de kaviaardrooglegging Poetin dwingen tot het een of het ander? Moeten de Limburgers weer de mijnen in? Valt het internet niet compleet uit zonder steenkool zodat we ons van Amerikaanse regels en waanideeën niks meer aan hoeven trekken? Europa Decentraal had er dan ook kennelijk niet voldoende informatie uit voor een eigenstandig bericht over wat nu de bedoeling was en haalt er en passant ook de Tweede Kamer bij, die ook al kamervragen stelde over het te volgen sanctieregime. Dit nieuwe sanctiepakket roept dan ook veel vragen op.

Ook memoreert Europa Decentraal dat er vragen over het sanctiepakket zijn gesteld door de kamerleden. Minister Jetten (Klimaat en Energie) gaf op 12 april antwoord op die vragen. Betrokken partijen en ministeries gaan met elkaar in gesprek over wat dit vijfde sanctiepakket concreet betekent voor de decentrale praktijk, met name voor gegunde overheidsopdrachten aan Russische partijen. Zodra hier meer over bekend is, zal hierover gecommuniceerd worden op de kanalen van Europa decentraal en het Oekraïne-forum van de VNG.

Over wat die gevolgen precies zijn, daarover verwijst Europa Decentraal naar de FAQ’s van de Europese Commissie, maar die zijn uiterst summier. Klaarblijkelijk heeft de Europese Commissie van zijn eigen contractendatabase (het gaat hier niet over alle Europese contracten, maar alleen over de contracten van de instellingen) al niet het overzicht wat er zoal onder de eigen regelgeving valt:

Waarom sluit u alle Russische personen en entiteiten uit van overheidsopdrachten van de EU?

Wij willen niet dat het geld van de Europese belastingbetaler naar de Russische economie gaat, die momenteel de oorlog in Oekraïne ondersteunt. Wij streven ernaar Russische bedrijven af te snijden van deze extra inkomstenbron, die niet te verwaarlozen is.

Om hoeveel contracten gaat het met de sancties op aanbestedingen?

Alle contracten die aan de beoogde entiteiten worden gegund, zullen hieronder vallen. De Commissie beschikt niet over het precieze aantal contracten.

De Europese Commissie maakt het kennelijk ook mooi. Om hoeveel gaat het? Geen idee hoeveel contracten we dan precies opzeggen. Miljoenen. Miljarden. Twee? Er is geen Europees contractenrecht, laat staan een Europese contractendatabase waar je even op Rusland kan filteren. Gelukkig maar, voor de wereldvrede dan. En hoe zit het dan ondertussen met de WTO-procedure? Aanbestedingsnieuws weet niet beter dan dat dat stil lag omdat Trump geen herbenoeming van de WTO-raad ondersteunde bij zijn handelsconflict met China (zie Trade: Trump’s tariffs broke global trade rules, WTO says – CNNPolitics en Trump is blocking appointments of WTO judges. Here’s why – Marketplace en WTO judge blockage could prove ′the beginning of the end′ | News | DW | 10.12.2019). Internationale arbitrage kan zo nogal lang duren.

De Europese Commissie vermeldt blijkens de site over het verloop van het WTO-geschil:

The EU is challenging, in particular, three Russian measures that seem to be incompatible with WTO law, notably with the core WTO principle of National Treatment that require WTO members to treat foreign and domestic producers in a non-discriminatory manner. These include:

• Discriminatory assessments of procurement bids: during the assessment phase in their procurements, certain State-related entities deduct 15% (up to 30% for certain products) from the offered price for domestic products or services of Russian entities. If the bid with domestic products or services of a Russian entity is then selected, the full price is subsequently still paid. This means that imported products or services of foreign entities are looked at less favourably during this assessment phase, because they do not benefit from this 15% price reduction. This gives rise to discrimination against bids with imported goods or services provided by foreign entities.
• Requirements for prior authorisations: Russian companies that want to procure certain engineering products abroad need an authorisation by Russia’s Import Substitution Commission. This authorisation appears to be given on an arbitrary basis and is not needed for purchasing domestic engineering products.
• National quota requirements in procurement: for around 250 products, including vehicles, machinery, medical devices and textile products, where up to 90% have to be domestic products.

Hoe gaat het met handelsgeschillen, die liggen sowieso nog wel even. Blijkbaar vlotte het proces tegen Rusland in 2021 zo goed dat de Europese Unie in januari van dit jaar nog maar eens een conflict belegde: EU stapt naar WTO om houtruzie met Rusland – Europa Nu (europa-nu.nl) Eenzijdig opzeggen, zowel de EU als Rusland zou nog anticiperend op het WTO-vagevuur nog om een oordeel kunnen vragen van het Internationaal Gerechtshof of een supranationale organisatie als de Europese Unie dit zomaar kan doen en of zij bevoegd zijn kennis te nemen van de geschillen die bij de WTO-raad zijn belegd. Het kan nog alle kanten op.

NDR:
Aanbestedingsnieuws wil inkopers graag waarschuwen voor de gevolgen van grote woorden met kleine daden, die kunnen worden getrakteerd op bescheiden woorden, met weer grote daden terug, in het speltheoretische fenomeen retaliatie. Als de liefde niet meer van de ene kant komt, staat het de ander ook vrij ermee op te houden en dat moet je dan ook niet alleen willen maar ook kunnen dragen. Nu is speltheorie toch al een begrip waar de Europese Unie toch al bijzonder weinig rekening mee hield getuige hoe de Aanbestedingsrichtlijn is vormgegeven. Het is natuurlijk een ding om te vragen of de ambtenaren op het gemeentekantoor een extra trui aan trekken, het is weer een ander om te vragen of ze 4 truien aan willen trekken en een reddingsvest omdat de gemeente een lokale handelsoorlog is begonnen en nu de kachel is uitgevallen, het internet het niet meer doet en de Dam op doorbreken staat.

Bovendien ondervinden ook lokale marktpartijen consequenties van overijverige ambtenaren, met als gevolg dat dan de bloemen, de kaas en de boter hun afzetmarkt kwijtraken. Want dat is het stukje waar Europa Decentraal dan weer niet verantwoordelijk is: internationaal recht, internationale betrekkingen in algemene zin. Het WTO-verdrag, heeft in het belang van de wereldvrede een volledig verbod gelegd op non-tarifaire handelsbelemmeringen. Met als consequentie dat sommige gemeenten op een behoorlijk overschot aan tulpen en kaas worden getrakteerd als resultaat van het flagrant negeren van consequenties van het WTO-verdrag.

Dat treft dan juist branches die het de afgelopen 2 jaar om veel andere redenen al moeilijk genoeg hadden met het afzetten van hun handelswaar. Met alle gevolgen voor de reële economie, Aanbestedingsnieuws kan de CBS internationaliseringsmonitor erg aanraden voor geïnteresseerden in internationale handel.

Is dit nu allemaal heel opvallend, nee eigenlijk niet. Waarschijnlijk haalt het het 8 uur journaal nog niet. Veel geschreeuw. Nul wol. Meest opvallend aan dit gevoelige vraagstuk vonden we zelf gelegen in de naam van de perswoordvoerder van die WTO-procedure van de EU, u moet maar eens kijken, we voelen ons ook niet helemaal vrij om dit nog te gaan herhalen, google zelf maar even op ons artikel over internationale racketeering alsmede de drijvende kracht daarachter.

Zie ook:

Handelspolitiek: barrières en verdragen – Kwaliteitseisen in handelsbeleid – Internationaliseringsmonitor / 2019-IV | CBS

Tony Podesta made $1M lobbying Biden WH for China’s Huawei telecom firm (nypost.com)

Eerder:

Smoking gun familiecollusie, consequenties WTO-verdrag? – Aanbestedingsnieuws

Weekendspecial: Biden racketeering toont gebrekkige Internationale anticorruptie handhaving

CETA-verdrag en aanbestedingen – Aanbestedingsnieuws

CDA pleit voor verhoging drempelwaarden aanbestedingen bij WTO – Aanbestedingsnieuws

Chinese rommel: “Your Loss” mentaliteit funest voor publiek belang – Aanbestedingsnieuws