RWS PCP traject voor Verkeerscentrales genaamd Charm
Even wat lichtelijk oud nieuws omdat de RWS geen data koppelt aan projectberichten zoals CHARM en het project te belangrijk is om niet te melden. Het CHARM ATMS (Red AN: Advanced Traffic Management System) heeft volgens Rijkswaterstaat zijn end of life bereikt. CHARM is het programma dat Rijkswaterstaat helpt om in de toekomst verkeersmanagement op een goede manier vorm te blijven geven. Om u niet dood te gooien met acroniemen doen we er nog wat bij die alleen de aanbestetdingskenneres wat zegt: CHARM is een PCP, innovatief inkopen dus (Pre Commercial Procurement).
Die Pre Commercial Procurement trajecten gaan dus door het innovatieve karakter min of meer buiten het TenderNed aanbestedingsgebeuren om, omdat het gaat om innovatieve producten die nog niet op de markt zijn waar de overheid de launching customer is. Daar is dan geen markt voor en dus op zichzelf, zonder aanvullende acties, geen mededinging. Nu is dat goed voor te stellen met software voor verkeersmanagement, dat daar weinig markt aan is voor de reguliere markt, er is geen marktkraampje verkeersmanagementsoftware voor modeltreintjes op je zolderkamer al zou dat nog best een aardig business model kunnen opleveren, wie weet. Dus dit is nou een PCP. Je hoort er niks van en er gaat allemaal geld naartoe. 
Van de PCP heeft de EU de spannende afbeelding hiernaast ontwikkeld om aan de mensheid te laten zien wat nu het verschil is tussen PCP opdrachten en aan te besteden opdrachten. Want ergens in de PCP komt er dan toch een aanbestedingsplicht opduiken, als het product op de markt is.
Op een afstandje is het niet toch de vraag of de overheid ook via een PCP traject de markt kan bederven, en dan me name of daarbij dan de Mededingingswet kan worden geschaad. Dat markt bederven dat kan al snel, nu de overheid een monopsonist is voor verkeersmanagementsoftware en bijvoorbeeld als er een spillover effect is van kennis voor bestaande producten of leveranciers die deze kennis en financiering kunnen gebruiken voor weer andere producten, terwijl ze ondertussen een slechte innovatie opleveren die ze weinig gekost heeft, terwijl een andere software leverancier helemaal niks krijgt omdat hij nu eenmaal niet ook mee werkt aan het CHARM hobby project voor de RWS dat niet of maar zeer beperkt een nieuwe markt aanboort.
Het zou dan nog kunnen leiden tot een horizontale prijsafspraak tussen leveranciers maar de verticale prijsafspraken zijn dan exempt onder de stoplicht richtlijn van de Europese Mededingingswetgever, als het tenminste echt gaat om research en development kosten. Daarnaast is het lastig te onderscheiden wat er nu precies een relevante markt is (edit: criterium voor Mededinging zie: https://europadecentraal.nl/onderwerp/mededinging/kernbegrippen/), want wie zegt dat andere software leveranciers niet prima in staat waren geweest om de gevraagde verkeersmanagement software te leveren en hoe uniek is deze precieze bedrijfsvoeringssoftware nu helemaal als alles uniek is en iedere software ontwikkelaar voor bedrijfsprocessen in staat is mee te denken met het leveren van een ontwerp voor vergelijkbare software?
In het programma implementeert Rijkswaterstaat een nieuw ICT-platform voor gebruik in de verkeerscentrales en langs de weg door weginspecteurs en officieren van dienst. In het CHARM programma werken Rijkswaterstaat en Highways England samen aan future-proof verkeersmanagement. Beiden willen met hetzelfde aantal mensen efficiënter en flexibeler werken in hun verkeerscentrales. In het programma CHARM werken zij samen aan de implementatie van een bestaand verkeersmanagement platform: DYNAC, een Advanced Traffic Management System (ATMS) van marktleider Kapsch TrafficCom.
Via een Engels persbericht van Rijkswaterstaat vond Aanbestedingsnieuws (wel) de begunstigde projectpartners terug. De CHARM PCP project partners zijn Rijkswaterstaat, Highways England, Flemish Department for Mobility and Public Works, RVO en Innovate UK. De contractanten van de 6 prototypes zijn Mott MacDonald Limites, PSI Mines & Roads GmbH, Fileradar B.V., Goudappel Coffeng, Beijer Automotive B.V. and Cubic Transportation Systems (ITMS) Limited. Wanneer is dat bekend geworden, dat weet Aanbestedingsnieuws niet, het CHARM-programma loopt al sinds 18 juni 2016 te bewegen op de rijksbegroting via de Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk 2016 en gerelateerde kamerstukken, voor enkele tientallen miljoenen. Maar in de initiële fase waren uiteraard de projectpartners nog niet bekend. Kennelijk nu wel dus. Ergens tussen 2016 en 2022 is dus een soort gunning geweest van de prototypes. En kennelijk heeft het nog niet geresulteerd in levering. Of in elk geval werd er in 2019 in de Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk gemeld dat het 3 jaar later nog steeds innovatief was. En nu is het nog weer 3 jaar later en RWS noemt dit project waarvan de initieerders inmiddels waarschijnlijk een flinke baard hebben, nog steeds innovatief. https://www.rijkswaterstaat.nl/zakelijk/verkeersmanagement/wegverkeer/charm/
Rijkswaterstaat en Highways England willen met innovatieve functies het verkeersmanagement aanzienlijk verbeteren. Deze functies levert de markt nog niet en zijn daarom ontwikkeld in het project CHARM PCP (Pre-Commercial Procurement). Marktpartijen zijn gevraagd om prototypen te ontwikkelen voor innovatieve modules op het gebied van incidentdetectie, netwerkmanagement en in-car systemen. Inmiddels zijn er zes pilotmodulen gereed (nog niet op de markt) die bewezen werken met het nieuwe verkeersmanagement platform ATMS DYNAC.
Glad ijs dus. Want als het verkeersmanagement aanzienlijk wordt verbeterd met een software programma, kan dat daarna breed worden uitgerold over de Verenigde Staten bijvoorbeeld, Engels is het dan toch al. Er is dus wel degelijk een wereldmarkt voor. En dan is samenwerken ineens niet meer zo vanzelfsprekend. Hoe lang blijft dit nu pre commercial, hoeveel subsidie kun je nou maar blijven geven. De eerste keer dat Aanbestedingsnieuws hoorde van Charm was in 2015, zo vond de redactie via Cordis. Pre production testing was in 2017 volgens dat schema. Je hebt en prehistorie omdat je ook en historie hebt. Waar is de productie? Wanneer is het er nou?
Verder is, zoals algemeen bekend, ook in het PCP-traject het intellectuele eigendom van de mensen die hun ideeën afdragen niet goed geborgd. Het kan dus best zijn dat de innovatieve ideeën door de overheid gedeeld worden en daarna gestolen worden door de concurrent. Bij verkeersmanagement omdat het zich nog niet voorgedaan heef, wellicht moeilijk voor te stellen maar dit was al eens aan de hand bij de innovatieve inkoop van een Eindhovense fietsenstalling. Er was een handig kliksyseem dat een mooie prijs won voor de ontwikkeling van het prototype. En toen kwam er uiteindelijk een aanbesteding om dat kliksysteem te leveren en werd de opdracht gegund aan een leverancier van een onhandig kliksysteem dat helemaal niet werkt, omdat die de aanbesteding met een betere bieding naar zich toe wist te trekken.
Relevant, voor de software leveranciers want werkelijk elk dingetje in software land is als het niet open source is, wel ergens gepatenteerd en vele handige open source oplossingen zijn voor de zekerheid ook maar gepatenteerd door software reuzen. Zo kwamen we er pas achter dat Amazon decennia terug het concept winkelwagentje gepatenteerd heeft voor digitale boodschappen die je in je winkelwagentje legt. Al werd dat toen ook voor Europa afgewezen omdat het winkelwagentje al bestaat. https://www.ictrecht.nl/blog/logisch-amazons-omstreden-1-click-patent-afgewezen-in-europa Ergens is er iemand geweest die bedacht heeft, kom laten we dit online knopje cumulatief maken en dan noemen we het winkelwagentje.
Dat geeft weer aan hoe moeilijk het nog is geworden om geld te verdienen met het maken van een product, of software. Terwijl er toch mensen zijn die allemaal ergens wonderwel heel erg veel geld aan verdienen. Hoe goedkoop je het ook in de winkel legt, een ander maakt het goedkoper na. Dat legt ook een rem op innovaties. Knappe koppen die best goede software kunnen bedenken, willen dat ook niet als hun inkomen niet door hun prestaties verbetert en bij een go to market als gevolg van namaak aanzienlijk verslechtert. Speelt dit mee in de onbekendheid van hete verloop van het Charm project? Ook dat meldt Rijkswaterstaat niet. Het goede nieuws bestaat er blijkbaar uit dat het blijft voortgaan.
Van de redactie van Aanbestedingsnieuws- Amsterdam
Geraadpleegde bronnen:
https://www.rijkswaterstaat.nl/en/mobility/projects/charm-programme
https://www.rijkswaterstaat.nl/zakelijk/verkeersmanagement/wegverkeer/charm/charm-pcp
https://www.rijkswaterstaat.nl/en/mobility/projects/charm-programme/charm-pcp
Eerder op Aanbestedingsnieuws over innovaties:
Innovatiepartnerschap wordt nauwelijks gebruikt
Rijkswaterstaat heeft innovatieprogramma drone ontwikkeling
EU Strategisch Kompas wil Supply Chain beschermen met investering in innovaties
Bouwend Nederland: de markt wordt niet beloond voor duurzame innovaties
Chinese rommel: “Your Loss”mentaliteit funest voor publiek belang