Position paper duurzaam beton en staal: aanbestedingsbeleid doorslaggevend
Jacqueline Cramer, voorzitter van de uitvoering van het Betonakkoord en Bouwakkoord Staal, heeft een position paper voor de Tweede Kamer gestuurd, dat het aanbestedingsbeleid belangrijk is om economische sectoren te verduurzamen. Cramer is voorzitter van de uitvoering van het Betonakkoord en Bouwakkoord Staal. Het position paper is 19 september gepubliceerd.
Staal en beton zijn volgens Cramer de meest gebruikte bouwmaterialen. Wereldwijd dragen ze respectievelijk 4% en 7% bij aan de CO2 uitstoot en leiden ze tot enorme afvalstromen. Daarom zet het veel zoden aan de dijk om deze materialen te verduurzamen. Benadrukt moet worden dat de Nederlandse betonsector een lagere CO2 impact heeft (3-4%) vanwege het gebruik van hoogovenslakken en vliegas.
Omdat deze grondstoffen schaarser worden, is de betonsector ook om die reden genoodzaakt alternatieven te gaan ontwikkelen en toepassen.
Die plannen hebben we vervolgens vertaald in indicatieve prestatie-eisen (Milieu Kosten Indicator (MKI) en eisen t.a.v. circulariteit), die in de contracten aangescherpt moeten worden in de tijd om de gestelde ambities te halen. De bedoeling is dat opdrachtgevers deze opnemen in de uitvraag. Zij zijn namelijk degenen die bepalen wat marktpartijen moeten leveren. Voor 2023 hebben we ten aanzien van circulariteit de eis geformuleerd dat bij sloop eerst gekeken wordt of de levensduur van bijvoorbeeld een gebouw of een brug verlengd kan worden. Zo niet, dan wordt circulair slopen verplicht, waarbij hergebruik van beton- en staalelementen voorrang krijgt boven recycling van de reststromen die vervolgens hergebruikt worden in de bouw. Dit betekent: geen betongranulaat meer als fundering onder de weg en grootschalige export van staalschroot (afkomstig uit de bouw) naar buiten Europa ontmoedigen. Technisch kan het allemaal. En ook de kwaliteitsbeoordelingssystemen zijn er. Het wordt economisch rendabel en vaak goedkoper als de vernieuwing op grote schaal gebeurt.
Jacqueline Cramer, voorzitter Betonakkoord/Bouwakkoord Staal
Zie verder:
Position Paper J. Cramer t.b.v. rondetafelgesprek Aanbestedingsbeleid van de overheid d.d. 27 september 2023, publicatiedatum 19 september 2023, Nummer:2023Z15586
https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/detail?id=2023Z15586&did=2023D38108
NDR:
Een interessante en zeer lezenswaardige position paper, zeker als je bedenkt dat de gevolgen van de MKI kostencalculator maar al te vaak in het voordeel van houtbouw uitvalt. De position paper heeft het niet over houtbouw maar de denkfout dat houtbouw wel duurzaam zou zijn en betonbouw niet, is maar al te snel gemaakt.
Staal gaat lang mee => ergo staal is duurzaam => staal veroorzaakt een grote afvalberg => omdat staal niet snel vergaat of composteert wordt de afvalberg niet snel kleiner.
Het artikel gaat over staal maar omvat de crux in het verkeerde denken over houtbouw en duurzaam. Hout dat buiten wordt gebruikt is niet heel duurzaam (in de betekenis van lang meegaan) tenminste staal en beton gaan veel langer mee met veel minder onderhoud. Maar daarom composteert het snel op een afvalberg. Dat wil zeggen, sneller dan staal, minder snel dan bananeschillen. Duurzaam is dus niet duurzaam. Althans, zo zijn we gaan denken. De hipstergroene ongeïnformeerde denkt dat bijvoorbeeld houten bruggen renewable zijn en dus beter voor het milieu. Beter dan wat? Dan een brug van staal?
Het is dezelfde discussie als met bekers. Wegwerpbekers zijn niet goed voor het milieu omdat ze niet composteren en maar eenmalig te gebruiken zijn. Stalen thermossen gaan nog eeuwen mee. Wat is het dan dat mensen zijn gaan denken dat de kartongeplastificeerde wegwerpbekers wel goed zouden zijn voor het milieu?
Of met oude fietsen in het water gooien. De fietswrakken zouden er jaren blijven liggen. Niemand heeft wat aan een fietswrak op zich. Een stalen fiets is hartstikke duurzaam. In tegenstelling tot een bamboe fiets die bij het eerstedebeste duwtje afbreekt in het fietsenrek. Die kan milieu-veilig in de gracht vallen en composteert dan al gauw na een eeuw is er niets van je fietswrak te vinden. Al dat roest dat wij hier uit de gracht dreggen is een grote nooit vergankelijke afvalberg. Maar het is nog wel kostbaar staal, een zeldzame grondstof die hier uit de grachten wordt gedregd om naar China te exporteren. En die herbruikbaar is. Terwijl de bamboe fiets wel renewable is maar de vervangingswaarde zo hoog dat je dan wel 3x de wereld aan bamboe nodig hebt als je alleen nog bamboe kan planten voor de composteerbare wegwerpfiets. Dan moet je nog alle regenwouden kappen om bamboe aan te leggen voor bamboe wegwerpfietsen.
Zo is dus alles wat je doet, altijd duurzaam, ook al is het helemaal niet beter voor het milieu. Of het is omdat het lang meegaat op d afvalberg. Of het is, omdat het renewable is, ook al is dat tegen hoge vernieuwinigskosten. En op die manier is ook altijd alles van biologische oorsprong. Want alle plastics zijn derivaten die ook ooit van biologische aardolie-oorsprong zijn gekomen. Robots zijn van staal, staal komt uit de grond, van ijzererts, is van biologische oorsprong.