Ja je moet bij een persbericht altijd kritisch lezen waar de informatie nu staat. We vallen maar met de deur in huis. In de woorden van Defensie zelf: “Omdat de offerteaanvraag was gebaseerd op functionele eisen, kon pas op de specificaties van de aanbieding worden geconstateerd dat het voertuig niet in alle gevallen paste op de landingsvaartuigen. Om dergelijke situaties in de toekomst te voorkomen zijn de procedures door Defensie aangepast. De voertuigen worden nu in een ander project aangeschaft.”
Het persbericht begon met een hele uiteenzetting van een Telegraaf-artikel om vervolgens stil te staan bij de indrukken die dat artikel opriep, om daarna te betogen dat die mogelijke indrukken dan alvast niet kloppen. Als we het Telegraaf-artikel zouden lezen, dan zouden we volgens het persbericht nog de indruk kunnen krijgen dat de 2.800 bestelde vrachtwagens niet veilig de weg op kunnen. Dat is dus niet zo. Ok, schrap indruk. Nou hebben we dat niet in alle gevallen paste maar zwart gemaakt. Want zoiets moet je toch van tevoren met de leverancier kunnen testen en als het dan toch niet past geef je hem een bosje bloemen of een bedankje of je betaalt voor de uren dat hij daaraan besteed heeft. In totaal gaat het om maar 100 niet-gekochte van de 1185 door het Korps Mariniers ingekochte 12kn voertuigen. Maar goed máár 100 is nog steeds behoorlijk wat, voor iets wat in principe tenminste ogenschijnlijk van tevoren te weten valt.
Inkopen is net het echte leven. Het past niet. Ja dat heb je weleens. Passende telefoonhoesjes, shampoorekjes, automatten, gitaarsnaren. Je hebt ook weleens dat je het helemaal opgeeft. Als je door je eigen blindheid de verkeerde koffiefilterzakjes hebt gepakt. Dan ga je gewoon met de te kleine koffiefilterzakjes werken. Dan moet je wel 2 x inschenken want anders scheurt het filterzakje. Bij de Albert Heijn ruilen is alleen voor de echte die hard inkopers weggelegd: van die eensgezinsouders in de bijstand waar je altijd achter in de rij staat. Dat zijn mensen met oeverloos geduld en persistentie.
Je weet de maatvoering toch van tevoren. Hoe kan dit nou fout gaan? Toch niet dat functioneel specificeren? Dat is een mantra waar de inkopende overheden wel vaker de mist mee ingaan. Dat constateerde Aanbestedingsnieuws bijvoorbeeld bij de geplastificeerde zwerfkei, of zoals Stadsdeel Oost dat zo mooi zegt: “een avontuurlijke waterglijbaan”. Het stond al in de hierboven aangehaalde zin,. De inkoop was niet voldoende technisch gespecificeerd.
Wat het probleem is met functioneel specificeren is niet zozeer het functioneel specificeren zelf maar het gebrek aan retaliatie, ook daar heeft Aanbestedingsnieuws het al vaker over gehad. Als je functioneel specificeert, kan dat alleen maar werken als de leverancier weet wat je wil hebben, c.q. je gedachten kan lezen. Maar dat niet alleen. Hij moet die gedachten van je ook nog eens willen lezen. En daaraan kunnen voldoen. En willen voldoen. En het dan ook nog doen. Vijf afhankelijkheden waarvan er 4 niet bij de inkoper liggen. Hoe kan een inkoper nu van tevoren regelen dat de verkoper zich gaat houden aan iets dat hij niet mag specificeren? En hoe ga je de gezamenlijk gewenste uitkomst dan strategisch handhaven? Als je met een inkoop je eigen onderhandelingspositie hebt ondermijnd door nagenoeg alle onderhandeling en retaliatie als discriminatie te beschouwen, dan hangt het dus af van je eigen duidelijkheid én of de leverancier cryptiek kan ontcijferen, én of die dat ook wil doen en ook echt doet. Dan kan dat dus niet. Maar daar was een oplossing voor. Die ook mag. Bijvoorbeeld de marktconsultaties. Je mag van PIANOo praten met elkaar.
Er valt zo nog aan het zelfgekozen noodlot te ontkomen door een dreigende marktconsultatie waarin je heel duidelijk maakt dat je naast functionele eisen ook uitvoerbaarheidseisen hebt en dat je daarin pro actief tegemoet moet worden gekomen. Kennelijk was dat in het onderhavige geval niet genoeg. Er waren ook nog allerlei beleidsbrieven over naar de Tweede Kamer gestuurd, ook met risico assessments. Gelukkig is het heel transparant gegaan, zonder marktconsultatie en was het ook zo al behoorlijk omslachtig en bureaucratisch getuige de kamerbrief van 2019
Het project «Voertuig 12kN overig en RCWS» behelst de levering van en het onderhoud aan 918 voertuigen. Alle voertuigen zijn als tactisch transportmiddel benodigd voor het operationeel optreden. De voertuigen worden in vijf hoofdvarianten aangeschaft, te weten twee gevechtsvarianten (hardtop en softtop), een logistieke variant (pick-up), een gewondentransportvariant en een militaire politie variant. Naast voertuigen behelst dit project de levering van 120 RCWS-en die op de 12 kN hardtop voertuigen geplaatst kunnen worden en op de vrachtauto’s uit het project voertuigen 50kN, 100kN en 150kN.
Tevens bevat het contract van de voertuigen opties voor additionele voertuigen en RCWS-en. Een deel van deze opties, namelijk 357 voertuigen en 10 RCWS-en, wordt al direct met de ondertekening van het contract besteld. Het voornemen om extra voertuigen af te roepen op basis van dit contract is reeds gemeld in de brief «Herijking Programma DVOW» (Kamerstuk 26 396, nr. 113 van 12 oktober 2018).
Het totaal aantal direct bestelde voertuigen komt daarmee
op 1275 en het aantal RCWS-en op 130. Bestelling van het resterend deel en de overige opties kan tot 5 jaar na acceptatie van het laatste voertuig uit de initiële levering.
De levering en het onderhoud van de voertuigen zijn als één geheel aanbesteed voor minimaal tien jaar overeenkomstig de Aanbestedingswet op Defensie & Veiligheidsgebied (ADV). Over de verwervingsstrategie van dit deelproject is de Kamer geïnformeerd met de C-brief van 3 juli 2015
(Kamerstuk 26 396, nr. 105). In de selectiefase hebben tien partijen zich aangemeld. Tijdens het vervolg van de aanbesteding zijn meerdere partijen om verschillende redenen afgevallen. Uiteindelijk hebben twee partijen een offerte ingediend.
Op grond van vooraf bekend gestelde gunningscriteria is de leverancier bepaald. De gunningscriteria hebben betrekking op de kwaliteit en op prijzen (levensduurkosten). De levensduurkosten bestaan uit investeringskosten en onderhoudskosten. De kwalitatieve criteria zijn laadvermogen, aanwezigheid van een CBRN-overdruk installatie en netwerkdekking van de onderhoudsvestigingen. Dit betekent dat zowel de kwaliteit als de prijs van belang is geweest bij de keuze van de leverancier.
en nog interessanter wordt het als we nog wat verderop in de brief lezen
De variant 12 kN Air Assault moet vervoerd kunnen worden in een Chinook-helikopter en kent daarom beperkingen ten aanzien van gewicht en afmetingen.
Het was dus al van tevoren bekend. Waarom dan de leverancier niet een handje helpen door het hem ook te communiceren? Functioneel specificeren houdt toch niet OSFN in?
2 thoughts on “Defensie: 12kN voertuig past niet op vaartuig: door functioneel specificeren”