Kamervragen over plastic en geotextiel bij dijken
Carla Dik-Faber van de Christenunie heeft kamervragen gesteld over de worteldoeken in rivieren. De vragen zijn gesteld naar aanleiding van berichten in het NRC over de plastic verontreiniging bij de Nederlandse oevers. “Dat komt omdat worteldoeken (geotextiel) na gebruik niet worden opgeruimd.”, zo melden de kamervragen. Huh wat, worteldoek? Geotextiel , dat dient ook om piping van dijken te voorkomen.
Aanbestedingsnieuws was daarom verbaasd met de suggestie in de berichtgeving. Wat, als milieuridders het functionele geotextiel wegtrekken om het van plastic te ontdoen? Plastic whale … . En dan met je goede anti-microplastic bedoelingen per ongeluk de dijk ontmantelen van het macroplastic. Dan heb je weer een jongetje nodig dat zijn vinger in de dijk steekt. Oeioei.
Aanbestedingsnieuws schreef al een paar berichten over piping. Dat deden we, omdat het onderwerp weinig bestudeerd is, er meer oplossingen denkbaar zijn, zeker met nieuwe technieken en monitoring, en zich dat natuurlijk leent voor innovatieve aanbestedingen. Die zijn er ook al en daar schreven we ook al over. Narekenen moet je niet vragen maar met gezond verstand kom je in elk geval tot de conclusie dat geotextiel in een sleuf langs een dijk, niet voor iedereen prima facie even waardevol oogt.
Kwelwater kan bij piping onder de dijk door komen, het barst als het ware door de dijkbekleding heen en vormt zo na verloop van tijd, een pijp van water. Zo wordt de sterkte van de dijk ondermijnd, het water neemt het zand van de dijk mee de pijp in en dat kan tot gevolg hebben dat de dijk doorbreekt of verzakt. Door het aanbrengen van bekleding op de dijk wordt voorkomen dat de dijk van binnenuit uitholt en wegspoelt. Contraïntuitief gebeurt dat bij piping ook of zelfs meer, als de waterstand laag is, door het drukhoogteverschil en de stroomsnelheid van het water. In tegenstelling tot bijvoorbeeld overloop is piping, omdat de pipe onder de dijkt door loopt, ook nog eens moeilijk te visueel te constateren.
Aanbestedingsnieuws zocht en passant nog uit dat er al proeven liepen met duurzaam geotextiel, in samenwerking met Ploegam. Bij het Pannerdsch Kanaal was daar kennelijk gekeken naar de mogelijkheid van hergebruik van het geotextiel. Bovendien is fijn zand kennelijk een alternatief voor geotextiel. In een persbericht van februari 2020 zei technisch manager Van der Nat daarover:
‘Een alternatief voor geotextiel is een dikke laag kleine steentjes over de zandkern, dit heeft namelijk hetzelfde effect. Of we gaan juist voor een ontwerp met extra dik en sterk geotextiel dat ook over 100 jaar nog hergebruikt kan worden. Wat het beste werkt, weten we nu nog niet.’
Aannemer Van den Herik won in 2019 nog een prijs met het aanbrengen van “verticaal textiel”, in dat concrete geval dus plastic dat als een ondergronds gordijn de dijk afsluit tegen piping. Die methodiek is genoemd als meest succesvol tegen piping in diverse studies op basis van een Trade off Matrix, al in 2013 (Van Gestel, Trul 2013).
De beste manier om te beschermen dus, maar het plastic is dus wel nog steeds plastic. Kan het ook anders? In 2017 kwam het Waterschap AVG met een andere innovatieve methode tegen piping, waarbij pennen worden ingebracht om de stabiliteit te vergroten en te monitoren, zie eerder ons artikel Innovatieve dijkversterker versterkt Amsterdamse Ringdijk En Heijmans heeft nog een waterontspanner bedacht om de waterdruk tegen te gaan. Inmiddels zijn er dus bij een wedstrijd van de Waterschappen naar het stabiliseren van dijken wel 26 oplossingen voor piping aangedragen en ook dat is niet eindig. We willen toch ook nog maar even wijzen op de Hisses Blocks, zie ook onderaan in de footer van Aanbestedingsnieuws.
Meer onderzoek naar geotextiel tegen piping is dus zeker nodig. Zijn er nieuwe oplossingen in de markt. Werken die nieuwe oplossingen/ Kan het met duurzame materialen. Zijn er andere noodoplossingen denkbaar dan zandzakken? Kennis ligt altijd moeilijk bij aanbestedingen, de innovativiteit helpt onderzoek maar de kennis moet ook bij de overheid in huis zijn om het goed uit te kunnen vragen in de markt en daar ontbreekt het vaak nog het meest aan.
Maar dit hele kleine beetje onderzoek is dus al verricht. Niet alle geotextiel is alleen maar “worteldoek“. We zijn dus in blijde afwachting van een abonnement van de Christenunie op Aanbestedingsnieuws.
Zie eerder:
http://www.aanbestedingsnieuws.nl/innovatieve-dijkversterker-versterkt-amsterdamse-ringdijk/http://www.aanbestedingsnieuws.nl/innovatieve-dijkversterker-versterkt-amsterdamse-ringdijk/
en http://www.aanbestedingsnieuws.nl/waterschap-rivierenland-koopt-innovatief-geen-gezeik-geen-gezeur/
En
De vragen van de Christenunie over het plastic langs dijken luiden als volgt:
1 Kent u de berichten
‘Rijkswaterstaat moet niet-functionele worteldoeken opruimen’ 1) en
‘Langs Nederlandse oevers ligt meer plastic afval dan in het meest vervuilde stuk oceaan’? 2)2 Wat vindt u ervan dat door Rijkswaterstaat aangebracht worteldoek (geotextiel) de komende decennia in kleine stukjes zal fragmenteren en in het milieu terechtkomt? Deelt u de zorgen daarover?
3 Bent u zich ervan bewust dat niet-opgeruimd worteldoek op den duur fragmenteert, en daarmee (micro)plastics in het milieu achterlaat?
4 Hoeveel worteldoek in/rondom Nederlandse rivieren heeft op dit moment geen functie / is afgeschreven?
5 Kan worteldoek dat geen functie meer vervult, wat u betreft beschouwd worden als afval? Bent u het met ermee eens dat worteldoek zonder functie, net als afval, opgeruimd moet worden?
6 Wat is de stand van zaken van de invoering van het door Rijkswaterstaat gesuggereerde alternatief voor plastic worteldoek, dat biologisch afbreekbaar zou zijn?
7 Vervult deze bio-degradeerbare versie (biodoek) van worteldoek dezelfde functie(s) als het door Rijkswaterstaat veelvuldig gebruikte worteldoek in de Nederlandse rivieren?
8 Kunt u bevestigen dat het door Rijkswaterstaat genoemde ‘bio-worteldoek’ alleen wordt afgebroken in industriële composteerinstallaties, en dus niet in het milieu vergaat tot humus, zoals Rijkswaterstaat stelt?
9 Bent u het ermee eens dat het zogenoemde biodoek geen verbeteringen oplevert met betrekking tot zwerfafval ten opzichte van het huidige worteldoek, en dat ook biodoek opgeruimd moet worden wanneer het niet langer de beoogde functie vervult?
10 Klopt het dat dit soort geotextielen, wanneer door Rijkswaterstaat en samenwerkende aannemers aanpassingen worden gedaan in riviergebied, niet worden opgeruimd wanneer het geen functie meer vervult?
11 Klopt het dat Rijkswaterstaat en zijn partners het grootschalig aanbrengen van plastic in rivieren niet registreren (op tekeningen), in tegenstelling tot wat met bijvoorbeeld kabels en leidingen gebeurt in het Nationaal Georegister?
12 Bent u bereid een project op te starten waarbij worteldoek zonder functie om/nabij de Nederlandse rivieren grootschalig wordt opgeruimd?
13 Bent u bereid om het opruimen van worteldoek mee te nemen in aanbestedingen bij projecten in/rondom rivieren?
14 Bent u bereid het aanbrengen van plastic (worteldoek) in de grond nabij rivieren in de toekomst in beeld te laten brengen op tekeningen via een toegankelijk register, beginnende met nieuwe projecten?
1) Plastic Soup Foundation, 8 januari 2021 (https://www.plasticsoupfoundation.org/2021/01/rijkswaterstaat-moet-niet-functionele-worteldoeken-opruimen/).
2) NRC, 4 januari 2021, ‘Langs Nederlandse oevers ligt meer plastic afval dan in het meest vervuilde stuk oceaan’.
Zie verder ook
Alsmede onderstaand filmpje van Van den Herik van de aanleg van geotextiel.
https://www.youtube.com/watch?time_continue=49&v=ltgZs472Ois&feature=emb_logo
1 thought on “Kamervragen over plastic en geotextiel bij dijken”