UBR ontwikkelt zonder aanbesteding eigen platform voor redelijke prijs
De Uitvoeringsorganisatie Bedrijfsvoering Rijk UBR heeft aan Stichting NTF zonder aanbesteding de opdracht gegeven voor het bouwen, werkend opleveren en beheren van een ‘Dutch Secure Mobile Communication Platform, DSMC. Dat moest een alternatief worden voor Zoom om op ” korte termijn op betrouwbare wijze digitaal te kunnen communiceren.” En het is er ook. Onderhands gegund aan X-Systems voor een bedrag waarvoor het eigenlijk had moeten worden aanbesteed. Een net prijsje. Nou dat is echt heel bijzonder, dat dat is gelukt.
Volgens een artikel in de Volkskrant zou het gaan om een bedrag van €886.000 dat aan voorschotten is uitgekeerd voor een platform dat niet wordt gebruikt. Daarin wordt ook opgemerkt dat de rijksoverheid alternatieven als Webex zou gebruiken. Dat is een video conferencing software waar ook nog niemand van gehoord heeft omdat het al wat ouder is, van Cisco. Webex kwam uit 1995 en werkte toen al met AOL aan AIM, dat AIM platform is veel verder door ontwikkeld en bekend van jabber en google chat. Dus op die manier zijn ze ook zelf Skype gaan namaken en doorontwikkelen. We hebben het even gedownload hoor. Ziet er een beetje uit als skype, ja 80% van het beeld bestaat uit je eigen camera. Maar dan met een zwart Webex randje. Nee je kan niet je eigen achtergrond instellen, zoals bij Zoom. Wel spiegelen. Dat is ook wat. Als je in spiegelbeeld beter uitkomt.
Al aan de vooravond van alle cojona in 2019 was het usance binnen overheden om te overleggen via Zoom en Microsoft Teams, gebleken onveilige manieren van data-uitwisseling. Dat heeft Aanbestedingsnieuws zelf vastgesteld. Bovendien vond Aanbestedingsnieuws een rapport Rapport+bevindingen rechtmatigheid+uitgaven+NTF+in+2020 van de Auditdienst Rijk terug, waarin de uitgaven al eerder (edit: dan het Volkskrant-artikel van gisteren) worden opgemerkt:
Zo meldt het Rapport van de Auditdienst Rijk
Vanwege de COVID-pandemie (red. AN: de inkoopbehoefte is niet nader onderbouwd) is binnen de Rijksoverheid dringend behoefte ontstaan om op korte termijn op betrouwbare wijze digitaal te kunnen
communiceren. UBR heeft in dat licht aan NTF opdracht gegeven UBR heeft voor deze opdracht in 2020 voorschotbetalingen verricht aan NTF en wil nader geïnformeerd worden over de rechtmatigheid van de bestedingen door NTF
Uit het grootboek NTF, d.d. 16-2-2021, concludeerde de Auditdienst Rijk eerder zelf al dat twee leveranciers, gezien de totale omvang van de uitgaven in 2020, in aanmerking zouden kunnen komen voor een aanbestedingsprocedure. Het betreft:
X-Systems B.V. € 443.500 (ex. btw)
Arthurs Legal B.V € 64.800 (ex. btw)
Dat laatste is een advocatenkantoor, zo meldt het Auditrapport verderop.
Voor beide organisaties geldt dat NTF de opdracht rechtstreeks heeft gegund.
UBR heeft voor deze opdracht in 2020 voorschotbetalingen verricht aan NTF en wil, blijkens dat Auditrapport nader geïnformeerd worden over de rechtmatigheid van de bestedingen door NTF. “Vanaf maart 2020 tot eind 2020 werd NTF geleid door een driehoofdig bestuur. Twee van de bestuursleden, waaronder de voorzitter, waren afkomstig van UBR. Uit interviews met bestuursleden en de boekhouding van NTF blijkt dat de bestuursleden, zowel de ambtelijke als de niet-ambtelijke, geen vergoedingen hebben ontvangen van de stichting voor hun bestuurlijke werkzaamheden. Per 1 januari 2021 is de deelname van UBR aan NTF formeel beëindigd. Als gevolg hiervan zijn de ambtelijke bestuurders per 1 januari 2021 uit het bestuur van NTF getreden.”
Aanbestedingsnieuws concludeert voorzichtig uit de structuur van het NTF, dat de Stichting NTF is opgericht óm de opdracht quasi inhouse te gunnen aan X-Systems, wat dat platform ook daadwerkelijk heeft opgeleverd. Dus in wezen is dit eindelijk een gelukte ICT-inkoop door de overheid en niet eens voor honderd miljoen. Dat mag in de krant. Nu ja, daar is het ook, maar anders dan de inkopers waarschijnlijk gehoopt hadden. En waarom, omdat er een inkopend vehikel, de stichting NTF voor is opgericht. Omdat de opdracht via een aanbesteding nooit bij de preferred supplier X Systems was binnengekomen.
Het had ook niet anders gekund. Uitzonderingen op de aanbestedingsrichtlijn in inkoop vanwege de Coflona-situatie hebben zich nooit uitgestrekt tot ICT-oplossingen. Dus het had toch weer via een aanbesteding gemoeten. De opdracht zou gewoon op TenderNed moeten worden gezet, maar daar reageren deze software bedrijven uiteraard niet op, want die zijn daar gek zeg… Beetje desperaat op de website van TenderNed kijken om te zien of er nog iemand Microsoft Teams wil gebruiken binnen de overheid. En dat die overheid zich daarna nog een beetje gaat beklagen over hoe je programma werkt. Cisco Webex had zich er ook al te goed voor gevoeld. Waarschijnlijk reageren op zo’n opdracht op TenderNed alleen van ICT-detacheerders, die je dan een afdeling ICT’ers wil laten inhuren die voor jou zo ‘n platform best wel willen downloaden en op 100 bedrijfslaptops installeren.
Hoe moet het dan, communiceren met de overheid, via de door hun gekozen platforms, met de door hun gewenste taal, wat voor exoten van mars zijn tegelijk zo commerciëel dat ze de opdracht binnen kunnen halen én zo autistisch dat ze zich in de ambtelijke taal kunnen inleven, zonder dat dit hun eigenwaarde ernstig aantast? Alleen detacheerders lukt dat. Déja Vu? Ja dat kan wel kloppen. Dat is eigenlijk net als met vacatures. Daar reageren ook alleen detacheerders op.
De hele kwestie toont maar weer hoe moeilijk het is voor een overheid om ICT in te kopen en dat dit probleem vooral tussen de oren van beleidsmakers zit. De ICT kent nu eenmaal partijen met een grote marktmacht die bestaat uit al adequaat gebruikt worden door een miljoenenpubliek, nog voor de inkoopbehoefte bij de overheid bestaat, uit. Door de technische oplossing bij aanvang niet eens te willen hebben, in de hoop dat alle ambtenaren elk overleg alleen top down inkleden, blijft de overheid daarin maar achteraan sukkelen als een kleine eindgebruiker, die niets te zeggen heeft over hoe Zoom werkt, ook al werken al zijn ambtenaren daarmee. Omdat de hele mensheid daar al mee werkt.
ICT inkoop via aanbestedingen blijft onuitvoerbaar. Het is daardoor ook nagenoeg onmogelijk om eisen te stellen aan een ICT multinational, aan de betrouwbaarheid van communicatie, briefgeheim en ook onmogelijk om buitenlandse veiligheidsdiensten (Zoals de NSA), buiten de deur te houden. Eisen stellen, ja dat kan je aan X-Server. Dan krijg je een videoplatform voor een heel prachtige prijs. En wat ga je daarmee doen dan, moeten alle mensen die met jouw ambtenaren overleggen, dat maar gaan downloaden? Die zien het ook al aankomen. Is er al een scherm-delen functie in met een Whiteboard marker? Kan ik mijn achtergrond blurren zodat niet iedereen in de groepsapp hoeft te zien wat ik voor boeken in mijn boekenkast heb staan? Nee natuurlijk niet, dat is hartstikke ingewikkeld om dat allemaal zo na te maken als dat Microsoft Teams dat heeft, die heeft het ook maar bij elkaar gejat van Skype en alle andere technologie die het al in huis had.
Hoe had de overheid het anders gewild? Dat alle ambtenaren zaten te groepsbellen met de ISDN over de KPN-lijn zodat alleen de AIVD alles kon afluisteren? Toen het er was, was de overheid er ook niet blij mee, want toen gingen ambtenaren dan ook met elkaar afspreken in een cafe om de hoek. Zodat de BVD er niet van wist. Ja ambtenarenkindertjes, toen had je nog cafés. Kon je gewoon een kopje chocomel bestellen en met je kont in een stoel zitten. Drinken uit een glas in plaats van een bekertje van PLA-karton. Sad but true. De jaren ’90 komen nooit meer terug. Behalve misschien op Radio Decibel.
Zie ook: EU Commissie flexibiliseert staatssteun regels om Corona
PS: doneer eventjes Alexandra Stockmar 5 euro voor deze mooie kikkerfoto.