Prijsstijging Utrechts afval door de aanbesteding

Een nieuwtje van ons bij Aanbestedingsnieuws. De prijsstijging van het Utrechts afval komt dóór de aanbesteding. In tegenstelling tot wat de gemeente zegt. Aan de inkopers ligt het niet. Wel aan het aanbesteden zelf. Aan dit EU-gedoetje. Dat kan gewoon niet. Zeiden we altijd al. Hoe zit het nu?

De AVU heeft in maart een brief geschreven aan het college van de gemeente Stichtse Vecht over de sterk gestegen afvalprijzen en waar dat vandaan komt. Uit de brief van maart, die deze week gepubliceerd werd, blijkt dat op bijvoorbeeld het GFT-perceel maar 1 aanbieder (Averro) heeft gereageerd.

Uit de marktconsultatie bleek al dat er slechts 4 partijen mogelijk interesse in het restafval zouden hebben en dat de concurrentie op de gft-markt zeer beperkt tot nihil zou zijn.De marktverkenningen leidden tot een aanbestedingsstrategie die met de raad was gedeeld. Na goedkeuring van deze strategie en opzet zijn deze verder uitgewerkt en is dan de aanbesteding op 3 juli 2019 gepubliceerd op TenderNed. Op hoofdlijnen bezien bestond de aanbesteding uit drie opdrachten (percelen): |
1. Het verwerken van gft;
2. Het verwerken van restafval (huishoudelijk, grof huishoudelijk en na te scheiden huishoudelijk afval);
3. Het overslaan en transporteren van het afval van de regio I (overslag Utrecht)

Toch al weinig deelnemers, maar die worden nog eens verminderd doordat de de percelen inhoudelijk groot en ruim gedefiniëerd zijn. Kleinere marktpartijen kunnen dan alleen op onderdelen (bijvoorbeeld grofvuil ophalen) leveren. Een van de marktpartijen was het dan ook niet eens met de wijze van aanbesteden en ging naar de rechter. Maar ook weinig verrassend, de rechter kon daar niet veel mee. Alle eisen zijn afgewezen en er kwam uiteindelijk toch een inschrijving in combinatie.

1. Attero op het perceel verwerken van gft;
2. EEW op het perceel verwerken van restafval;
3. AVR-Attero (Combinatie) op het perceel verwerken van restafval;
4. AVR-Attero (Combinatie) op het perceel overslag en transport afval regio Utrecht.

Daarop wordt besloten de opdracht te gunnen, als volgt: Perceel 1, verwerken gft Attero Perceel 2, verwerken restafval AVR-Attero (Combinatie) Perceel 3, overslag en transport regio I AVR-Attero (Combinatie)

De huidige contracten voor de verwerking van gft en restafval en de overslag en het transport voor de regio Utrecht lopen af per 31 december 2020. 16 maart is het contract getekend. Daarmee is een flinke prijsstijging voor de afvalstoffenheffing in Utrecht te verwachten.

De algehele conclusie luidt dat de tarieven voor de verwerking van het huishoudelijk afval met deze aanbesteding fors zijn gestegen. Op basis van de marktverkenning kon al worden vastgesteld dat de huidige lage verwerkingstarieven niet meer zouden worden behaald. De brief gaat gedetailleerd in op de nieuwe prijssituatie:

Met € 82,- per ton ligt het tarief voor het verbranden van het restafval binnen de huidige bandbreedte op de markt van € 80,- tot € 100,- terwijl nu ook nascheiding van het restafval voor hetzelfde tarief een optie is. Met € 64,75 per ton is het tarief voor het verwerken van gft hoog, eerdere aanbestedingen in 2019 lieten wel stijgende tarieven zien, maar € 60,- per ton was tot nu toe het maximum. Het tarief voor het sorteren en verwerken van het grof restafval is met € 201,49 fors te noemen. Echter hierbij moet wel word

n gerealiseerd dat de huidige markttarieven € 160,- per ton voor verwerking zonder sorteren en € 230,- per ton voor verwerking met sorteren bedragen. Een kanttekening bij deze afvaldeelstroom is dat het om slechts relatief geringe tonnages gaat, waarop gemeenten een zekere invloed hebben en deze mogelijk nog kunnen verminderen.

Waar komt die prijsstijging dan vandaan? De gemeente wijt het aan het gebrek aan interesse van kleinere partijen, de marktsituatie. En dus niet aan de aanbesteding en het aanbestedingsproces. Aanbestedingsnieuws schudt het hoofd maar weer eens. Daar zijn we het helemaal niet mee eens. Natuurlijk, het ligt niet aan de inkopers, die hebben hun aanbestedingswerk

zo gedaan zoals de wetgever het voorschreef. Maar die wet stinkt aan alle kanten van de niet-uitvoerbaarheid. 3a3 Consultancy zei al zo vaak, dat het ligt aan de strategische interdependentie in combinatie met de onbekende toekomst. Oh wilt u weten hoe dat theoretisch precies zit? 

Hier in het onderstaande citaat zie je het al in de praktijk. Echt heel duidelijk. De stelling van de gemeente hebben we vet gedrukt maar in deze passage zie je ook de oorzaak.

Gezien de uitkomsten en op basis van gevoerde verificatiegesprekken met de inschrijvers, zijn het niet de wijze van aanbesteden of de opzet van de aanbesteding geweest, maar ligt de oorzaak van de prijsstijgingen in het feit dat er nauwelijks concurrentie is op de afvalmarkt. Zo was Attero de enige inschrijver op de gft-percelen, terwijl de perceelsindeling zodanig was, dat ook kleinere partijen interesse zouden kunnen hebben gehad. Weliswaar zijn er 4 potentiële gegadigden voor het perceel “restafval” echter 2 hiervan hebben op voorhand een combinatie gevormd en één gegadigde had geen interesse. Ook hebben de inschrijvende partijen aangegeven fors te moeten investeren als gevolg van milieumaatregelen. Deze kosten kunnen niet worden doorberekend in bestaande contracten, waardoor dit gebeurt in de nieuwe contracten op het moment dat deze worden aanbesteed.

Snapt u het nog niet? Omdat het kàn. We kunnen het nog wel duidelijker uitleggen, maar dat willen we niet want je moet het zo ook echt wel kunnen snappen. Aterro mag ook geld verdienen. Wij willen dat ook graag. Mag je nog wel geld verdienen of is dat ook afgeschaft met het EU-aanbestedingssrecht? Dus als we het je nog duidelijker moeten uitleggen, ja kom. Tuurlijk. Graag. Altijd. Betaal dan eens een keer voor dit krantje wat u steeds leest, stelletje inkoperkrenten.

mr. drs. S.M. Ploeg
jurist/filosoof
uitgever Aanbestedingsnieuws

Zie ook de Raadsnotitie van maart

https://raadsinformatie.stichtsevecht.nl/api/v1/meetings/1181/documents/25495