Bushokjes vergroenen nog niet overal succesvol

De bushokjes met sedum vetplantjes, op zijn Hollands vetkruid, zijn een enorm succes bij politici die iets aan vergroening willen doen (maar niet zo veel dat ze echt keuzes moeten maken.) Vandaar dat ook in Veenendaal, Zwolle en Deventer stemmen op waren gegaan om het Utrechtse voorbeeld na te volgen. Dat blijkt echter nog niet zo gemakkelijk.

Een eerste probleem is dat de bushokjes niet overal eigendom zijn van de gemeente, maar van de concessiehouder van de publieke reclames in die bushokjes. Bushokjes kunnen zo door de reclame gefinancierd worden. Een tweede probleem is dat niet elk bushokje zulke grasmatten ook kan dragen. De constructie van de Zwolse glazen bushokjes is blijkbaar niet geschikt voor de plantjes die door het opbrengen van grond en vasthouden van water, nog flink wat gewicht kunnen betekenen.

Uiteraard is het niet zo erg als het lijkt, met aanbesteden. Het is nog erger. Stel nu dat Veenendaal zou zeggen: “ja wij willen ook groene bushokjes, wij willen ook Sedum”. Dan schrijven ze naar een leverancier toe. Een inkoper kan te concrete eisen niet in het bestek zetten. Je kan als andere aanbieder ook niet precieze groene innovaties zomaar 1 op 1 overnemen, als het bijvoorbeeld gepatenteerd is.

Voor de fijnstof haalt het sedum ook nog eens niet veel uit. Het idee is dat het stof letterlijk aan het blad blijft kleven. De effectiviteit per oppervlaktemeter is heel mooi maar de plant heeft nu eenmaal niet zo veel oppervlaktemeter. Met een omvang van 1 a 2 centimeter scoort het vetkruid niet zo’n hoge ogen als een robuuste eik, die ook nog eens een aanzienlijk grotere bijdrage levert aan het tegengaan van gevaarlijke stikstofoxiden. Sorry Sedum, Size does matter.

De sedum-matten beginnen volgens Aanbestedingsnieuws een beetje te lijken op een verkooptruc, op dezelfde manier als dat de verkoop van bushokjes al gekoppeld was aan reclame. Slim van deze ondernemer. Hoe win je de aanbesteding? Met iets dat aantoonbaar groen is. Ook al is het groene gehalte maar beperkt en zijn er reëlere groenere oplossingen denkbaar. Als je maar groener bent, dan de concurrent. Reclame Bureau Limburg blijkt achter de Utrechtse groene bushokjes te zitten. Die geeft het sedum ook water tijdens het ophangen van de reclameposters.

Om aan al deze praktische bezwaren tegemoet te komen heeft Aanbestedingsnieuws een nieuw concept bedacht. Het heet VNB®: Vergroenen Naast Bushokjes. Het concept werkt zo dat een inkoper in het bestek vraagt om een VNB®-plan voor náást het bushokje. Dat kan door een boom te planten bij het te vergroenen bushokje. En/of struikjes. Daarmee kan eindeloos gevarieerd worden Viooltjes. Frambozen. Vlierbessen. Daarmee wordt zowel het concessie-probleem als het eigendoms-probleem ondervangen. Het stimuleert de ondernemers contact op te nemen met lokale bomen-en heesterkwekers, die het vaak al moeilijk hebben door al dat aanbesteden. En vergelijkbaar scorende concurrenten kunnen de slag winnen op creativiteit en duurzaamheid. 

Het is dan alleen nog zaak te letten op de onderhandelingspositie van de onderaannemer ten opzichte van de hoofdaannemer en het tegengaan van de winner’s curse, als gevolg van de prijsdruk die bij aanbestedingen gevoeld wordt. Dat is wel eerder een zaak van de contract management fase en niet elke inkoper heeft dat in de hand. Zie eerder: Hoe Levvel wint op prijs: beknibbelen op de onderaannemer