Rapport: “Kunstijsbaan Hoogeveen 1 op 1 gegund aan BAM”
Hoogeveen wilde een kunstijsbaan en BAM zou dat wel even doen. Een aanbesteding is er niet geweest .Het is volgens het kritische rapport dat vandaag alle landelijke media gehaald heeft, 1 op 1 gegund aan BAM. Dat blijkt te zijn gebeurd via een soort ruilovereenkomst. De burgemeester noemt het rapport volgens de NOS onbegrijpelijk, onvolledig en ongenuanceerd.
Het rapport is opgesteld door Unravelling Advies en concludeert in elk geval heel duidelijk dat de opdracht 1 op 1 zou worden gegund aan BAM. Maar 1 op 1 gunnen aan BAM, dat mag toch helemaal niet vanwege de Europese Aanbestedingsregels en zo?? Nysingh kwam ook tot die conclusie eind 2017, mede ingegeven doordat de bouwkosten naar de verwachting van toen, de drempelwaarden voor aanbestedingen van werken, van 5,2 miljoen zouden overschrijden. Daarop beëindigde de gemeente het contact met BAM. De gemeente heeft dan opnieuw een financieringstekort en stelt voor om ook een zwembad bij het plan toe te voegen.
De gemeente praat al met BAM sinds 2015 nog voor er een raadsbesluit ligt over de kunstijsbaan, terwijl de gemeente tegelijk door Antea groep een rapport laat opstellen waarin staat dat het toch wel moet worden aanbesteed.
De gemeente houdt dan een marktconsultatie bij vijf grote projectontwikkelaars. Hierin werden de mogelijkheden verkend om de kunstijsbaan te bouwen in ruil voor een aantal herontwikkelingslocaties, ook wel aangeduid als reciprociteit (wederkerigheid). De bouw van het project wordt dan dus gefinancierd door grond in plaats van met geld. de locaties ‘Bentinckspark-Noord’ en ‘Griendtsveenweg 1’.
Dat moet dan worden vastgelegd voor enige zekerheid. Dat gebeurt door middel van wat in het rapport een “BAM-deal” wordt genoemd. Het gaat volgens het rapport om een reciprociteitsovereenkomst. Die komt voort uit een aanvankelijk gemeentelijk dekkingstekort van het plan van €6,5 miljoen. Onderdeel van die BAM-deal is dat BAM de kunstijsbaan gaat bouwen en in ruil daarvoor gronden mag ontwikkelen. Als de gemeente zich terugtrekt uit de deal, blijkt er een tekort van 4 miljoen. De gronddeal met BAM is dus €4 miljoen waard. De gemeente Hoogeveen wil dat in 2017 compenseren door naast de kunstijsbaan ook een zwembad te bouwen. Dat moet dan nu in 1 gebouw.
Dat doet denken aan de beslissing dat je constateert dat je geen geld hebt om een brood te kopen en daarom besluit een breedbeeld-tv te kopen. Daaraan ontbreekt elke logica maar dat heb je met vastgoed, dat waarde weleens magisch surrealistisch wordt bepaald. Zie ook:
http://www.aanbestedingsnieuws.nl/prijsdruk-uurtarief-grafische-vormgeving-en-hun-kantoren/
Een belangrijk onderdeel van de financiering van de kunstijsbaan (nog zonder
zwembad) in maart 2017, vormde de zogeheten reciprociteitsovereenkomst met
projectontwikkelaar BAM. Het college ging uit van de juridische houdbaarheid van deze constructie, terwijl deze onverenigbaar was met Europese
aanbestedingsregels. Van zowel de BAM als het college had verwacht mogen
worden dat zij de onmogelijkheid van deze constructie voorafgaand aan de
besluitvorming door de raad hadden gesignaleerd.
In de maanden voorafgaand aan het raadsbesluit van 31 maart 2017 vonden, parallel aan het opstellen van het businessplan 2.0, gesprekken met BAM plaats. Daaruit volgen de beslissingen voor de grondruil voort. Cruciaal aan de problemen met de deal is dat het een overeenkomst is, die vooruitloopt op de democratische besluitvorming. Voorafgaand aan het raadsbesluit voor de financiële toezegging van €9,7 miljoen, is al een taxatie en een strategische aankoop gedaan en een afspraak gemaakt om het uit te voeren. Wie neemt dan het besluit?
Blijkens de informatie in het rapport koerst de Stichting op eigen houtje door, en is het raadsbesluit er alleen voor de vorm. De grondruil die al is afgesproken voorafgaand aan het raadsbesluit van 31-3-2017, is al definitief.
Van zowel de BAM als het college had verwacht mogen worden dat zij de onmogelijkheid van deze constructie voorafgaand aan de besluitvorming door de raad hadden gesignaleerd. De raad baseerde zich op de aanname dat de constructie juridisch mogelijk was en € 4 mln. aan dekking zou bieden. Deze aanname bleek niet te kloppen.
Het businessplan van de Stichting die is opgericht voor de kunstijsbaan dateert van “maart 2017″vermeldde over de zogeheten BAM-deal het volgende:
- Door de informatie van de Antea Group was de gemeente Hoogeveen ervan op de hoogte dat een Europese aanbesteding noodzakelijk was.
- Het is moeilijk voorstelbaar dat BAM – als professionele bouwmaatschapij – niet van de noodzaak van een Europese aanbesteding op de hoogte was.
- Een Europese aanbesteding is onverenigbaar met een één op één gunning aan BAM. Hoe deze onverenigbaarheid tot na het raadsbesluit kon blijven bestaan, is onduidelijk.
- Of de bijzondere constructie juridisch mogelijk was, is pas na besluitvorming door de raad onderzocht.
- Er was geen onderbouwing voor de bijdrage van € 4 mln.
- Het college informeerde de raad ruim twee maanden nadat zij zelf op de hoogte was over het wegvallen van de BAM-deal.
Schijn van belangenverstrengeling
De ondemocratische besluitvorming is niet het enige dat de rekenkamercommissie opvalt aan de opdracht. Al eerder werd duidelijk dat een Groenlinks-raadslid, Gerard Fidom, hier een dubbele pet op had. RTV Drenthe berichtte dat in 2017 in https://www.rtvdrenthe.nl/nieuws/120535/GroenLinks-raadslid-heeft-dubbele-pet-in-ijsbaanbesluit
“Het meestemmen van een raadslid,tevens bestuurslid van de Stichting IJsbaan levert, op zijn minst, wel de schijn van belangenverstrengeling op. Het was algemeen bekend dat een raadslid tevens secretaris van de Stichting Kunstijsbaan was. Bij de stemming over de motie over de kunstijsbaan in maart 2015 kwam dit zelfs expliciet aan de orde.”
Dat is dan twee jaar later nog steeds zo, maar dat lijkt dán, als nu juist de cruciale besluitvorming plaatsvindt, helemaal geen punt van discussie meer. Het rapport:
“Het betreffende raadslid nam dan ook deel aan die stemming. Bij het raadsbesluit op 31 maart 2017 is de positie van het betreffende raadslid niet meer expliciet benoemd en heeft het raadslid gewoon meegestemd. (Red AN: Dan wordt juist een garantstelling verleend van €9,7 miljoen, zie schema) Het is onbekend of het betreffende raadslid heeft meegestemd over de geheimhouding van de raadsvergadering op 7 december 2017.”
Zie ook:
https://nos.nl/artikel/2255127-kritisch-rapport-over-ijsbaan-hoogeveen-miljoenenstrop-dreigt.html
http://www.dvhn.nl/nieuws/drenthe/bam-wil-kunstijsbaan-in-hoogeveen-bouwen-12224853.html (2015)
http://www.kunstijsbaanhoogeveen.nl/nieuws/bam-wil-kunstijsbaan-in-hoogeveen-bouwen
Onderzoek rekenkamercommissie project kunstijsbaan-zwembad
16 oktober 2018 – De rekenkamercommissie heeft onderzoek gedaan naar de besluitvorming en kwaliteit van informatievoorziening bij het project kunstijsbaan-zwembad. Dit onderzoek is half juli gestart en heeft ruim twee maanden geduurd. Het eindrapport bestaat uit twee delen: de conclusies en aanbevelingen en het bevindingenrapport.