Meispecial: Als je niks kan, kan je alles, behalve rijk worden
Aanbesteden kan dus helemaal niet, maar je kan natuurlijk wel inkopen. Als je geld hebt en een leverancier wil leveren in ruil voor dat geld, dan kan je inkopen. Als je een regel maakt waarin staat ga maar naar links en naar rechts tegelijkertijd, dan is die regel niet uitvoerbaar, want een mens kan niet tegelijk naar links en naar rechts lopen. Er zijn mensen die dan ook in weerwil van de feiten willen volhouden dat aanbesteden kan, omdat zij kunnen inkopen. Kijk maar. Zij hebben hier nu dit ingekocht. En het werkt. Kunnen zij dan wel naar links en naar rechts tegelijk lopen?
Zijn dat soms allemaal supermensen die tegelijk naar links en naar rechts kunnen lopen? Zarathustra’s? Regels waar je je intrinsiek niet aan kan houden omdat je altijd wel 1 regel overtreedt, maken het niet onmogelijk om iets te doen. Ik denk niet dat we daar de zoroasters voor hoeven uithangen, het is eerder omgekeerd. Mensen zijn geen robots. Als ze voortdurend tegengestelde commando’s krijgen, breekt er geen zichtbare kortsluiting uit. Dan doen die mensen gewoon wat ze willen. En met ze bedoel ik het hoogste commando, al ligt het er maar net aan of dat dan Onze Lieve Heer is of een managementprofeet.
Uiteindelijk ontstaat er een soort gewoonterecht, zou een van mijn UvA-professors dan zeggen. En ik heb daar zelf uit geconcludeerd dat ethiek eigenlijk de logica te boven gaat. Het kan helemaal niet maar we doen het toch maar, want iets anders kan om dezelfde reden ook niet. Je gaat dan toch verder met de leverancier waar je altijd al mee ging, tenzij je daar echt niet over te spreken was, dan ga je verder met een ander en als je daar ook niet over te spreken bent, dan had je misschien beter niet weggegaan. Ik snap dat dat overal werkt. Zolang mensen er zelf part noch deel aan hebben dat deze onuitvoerbare regel er is, kunnen ze ook niet anders dan toch maar gewoon schoonmaken.
Hoe kan dat nu aan de Universiteit van Amsterdam? Daar werken allemaal slimme mensen, die mij de jurist en filosoof en niet rechtsfilosoof van de arbeidersbeweging allemaal dingen hadden geleerd over speltheorie en over logica en Gödel en kortom over dat aanbesteden echt niet kan. Al die dingen over contractfilosofie die ik hier heb zitten ijlen. Daar heb ik het dus vandaan. Verdelen op basis van gelijkheid is in tegenspraak met op de vrije markt inkopen. David Ricardo en het comparatieve voordeel in internationale handel, mensen. Een Oostenrijkse hoogleraar kwam er zelf mee. En ik moest nog schoonmaken bij de Center Parks om deze wijsheid te kunnen betalen ook nog. Voor minimumloon en met een 0-urenrooster. En je moest een uur met de bus vanaf Eindhoven, onbetaald. Maar dat was me toch gezellig, ik zat tussen allemaal hele lieve Macedoniërs, die voor datzelfde uitzendbureau naast bungalows vegen ook salami’s op de pizza van de Albert Heijn legden. Die Macedonische vond het toen al een beetje gek, zo’n nulurencontract en het was nog maar 2009. Desondanks blijkt aanbesteden aan de UvA gewoon te kunnen. De wonderen zijn de wereld nog niet uit. Hoe kan dat dan?
In een blog schrijft het schoonmaakbedrijf van de universiteit in kwestie over zijn eigen zelfbenoemde eclatante succes: “Bij UvA heeft deze samenwerking door gesprekken, geduld, duidelijkheid en een open houding geleid tot een aansprekend succes waarin schoonmakers en hun werkgever nader tot elkaar kwamen.” (cursivering redactie) Eerst ging het niet, toen ging de UvA vertellen aan de schoonmakers wie er voortaan ‘s avonds moest werken omdat zij dat wilden. Toen stond de vakbond op de stoep. Daar hebben ze dan van geleerd en meneer Boukhiar is het gesprek met de schoonmakers aangegaan. En nu werken er alleen nog maar tevreden schoonmakers, al staat er dan niet bij of dat dan komt omdat de ontevreden schoonmakers ontslagen zijn of niet.
Opmerkelijk genoeg is Hago als schoonmaker heel open en eerlijk over de gevoerde strategie. Zo wordt het ook duidelijker dat de UvA die op zich natuurlijk niet de Hago runt, toch een heel grote invloed heeft op wat het bedrijf levert. “Hago had in het begin moeite om zich te manifesteren als het mensenbedrijf dat het is, door de bijzonder defensieve houding van de schoonmakers. Die terughoudendheid kwam voort uit de angst dat het bij alweer een nieuwe werkgever alleen maar slechter zou worden dan beter. Veel schoonmakers zijn de Nederlandse taal niet of niet goed machtig, wat dat gevoel verder in de hand werkte.” Maar, zo concluderen we aan het einde van het blog, hebben zij dus “grote hoogten” bereikt en bloeien er duizenden bloemen, een grote sprong voorwaarts en schoonmaakvrouwen dragen de helft van de hemel, en andere citaten van Mao, waarvan de mensen de herkomst vergeten zijn.
Ja laatste, dat van die halve hemel, stond er niet nadrukkelijk in, maar dat snappen wij dan weer. De helft van de hemel, dat is de hemel waarin zo’n Mao zijn schoenen worden aangereikt en jou de hemelse eer te beurt valt om die schoenen te poetsen en aan te reiken. Je toegang tot de hemelpoort is verzekerd, wel is het de kortste helft van de hemel. De schoonmakers hadden een probleem met de werkdruk en de werkgever met een niet-flexibele houding. De schoonmakers waren bijzonder defensief, maar nu als bij toverslag zijn er schoonmakers en alle defensie is veranderd in mensen die lief en vriendelijk lachen bij alweer een nieuwe مناقصة, dat is aanbesteding in het Arabisch volgens Google Translate.
“De gevraagde prestatie is onveranderd”, verzekert Hago zijn klanten. Kortom de schoonmakers moeten nog net zo veel schoonmaken en in hetzelfde tempo als anders. Kortom er is niets veranderd, behalve de schoonmakers, eerst staakten die en toen haalden zij bakzeil en gaven zij op. Onder schoonmakers is dat ook een veel gebezigd gezegde: Same shit, different day.
De ene klassejustitie is de andere niet. Je hebt klassejustitie en arbeidersklassejustitie. Het hangt er maar net van af, welke klasse de boel bestiert. Het kan best wel zijn dat de arbeidersklasse aan de macht is daar bij de UvA. En dat alle vrije Vara-kindertjes die allemaal een prik van Meneer Kaktus hebben gekregen, daar les kunnen hebben in logica en dat aanbesteding niet werkt. Maar dat maakt niet dat je als vrouw die het beter weet, daar vrij eenvoudig professor kan worden door het beter te weten. Het is op dezelfde manier ook niet zo dat je wezenlijk minder hoeft schoon te maken, een pensioen overhoudt of een jaarcontract verlengd krijgt. Klant UvA wil dat zo. En dat blijkt dus neer te komen op de professors die de zeer van de vakbeweging geschrokken UvA-contactpersonen Wil en Nel in de oren toeteren over welk bureau er het meest gepoetst moet worden.
Niet zo gek dat de FNV de strijd om het lot van de arbeider dus opgaf. Dit raderwerk staat niet zomaar stil met het enkele ingrijpen van de FNV. Want de onderdrukkende werkgever wijst naar de klant, en daar bij die klant, de rooie UvA,was de verondersteld niet-onderdrukkende arbeidersklasse nou net aan de macht. En je krijgt steeds een jaarcontract omdat ze moeten aanbesteden en ieder jaar is het toch opnieuw de Hago. Wie houdt nou wie voor de gek?
Op 1 mei is het altijd een vrije dag voor studenten aan de Universiteit van Amsterdam. Das traditie. Dus dan hoef je ook niet schoon te maken, zo denkt de redactie van Aanbestedingsnieuws. Kun je mooi op de Dam staan en eisen dat ze ophouden met dat onmogelijke aanbesteden. Gewoon doen, Karima, Lucretia, Mohamed en Mouiloud.
Al die geleerde UvA-Professoren daar poetsen hun eigen toko maar eens, Wil en Nel. Je kan ze hier gewoon op aanspreken. Vooral die vermaledijde filosofen en rechtsfilosofen professors, die zijn soms erg stoffig. Met hun glazen plafond. Een glazen plafond kun je goed schoonmaken met glassex en twee doekjes. Dan wordt het vanzelf heel transparant welke professoren daar zijn, die de boel zo de grond in weten te managen.
Zie ook:
https://www.hago.nl/nieuws/het-succes-van-uva-en-hago-in-gesprek-tot-grote-hoogte-reiken/.
mr.drs. S.M. Ploeg
jurist/filosoof
(geen rechtsfilosoof)