Kamervragen over Friese tolken – Aanbestedingsnieuws

Kamervragen over Friese tolken

Op 22 september berichtte het Fries Dagblad dat er geen Friese tolken meer beschikbaar zijn door de magere vergoeding. Rechtbankvertaler Fedde Dijkstra vertrok vanwege de lage vergoeding en deed daarmee als laatste de deur dicht. Over de magere vergoeding voor rechtbanktolken zijn kamervragen gesteld. Daar is nu antwoord op van Minister Dekker van Rechtsbescherming.

©Friesland 2019

Zijn Friese tolken soms niet belangrijk meer? Dat vindt Minister Dekker van niet. De minister noemt het in de beantwoording belangrijk dat de Friese taal in de rechtspleging wordt gebruikt en daar wordt ook in voorzien. Volgens de Minister werken er rechters en raadsheren die de Friese taal spreken en zijn bij het arrondissementsparket Noord-Nederland en het ressortsparket van Arnhem-Leeuwarden officieren en advocaten-generaal werkzaam.

Op de vraag (4) hoe de Minister denkt een fatsoenlijke vergoeding te waarborgen voor het gebruik van de tweede Rijkstaal, antwoordt de Minister ontwijkend, al geeft de ontwijking van het antwoord wel het probleem aan. Als gevolg van een wetswijziging van het Btis, het Besluit toewiijzing strafzaken, “mogen” tolken onderhandelen over de tarieven. Onderhandelen met wie, Met intermediairs dus. Aangezien de intermediair echter niet kan onderhandelen, zoals in alle aanbestedingsopdrachten, valt er niet veel te onderhandelen voor de tolk. De intermediair kan immers nooit meer uit de opdracht slepen dan het aanbestedingsresultaat.

De tolken kunnen op individuele basis over hun tarieven onderhandelen met intermediairs, die via aanbestedingsprocedures zijn of nog worden geselecteerd.

Niet dus.  Kennelijk wordt niet begrepen dat als je de intermediair niets gunt, de tolk niets gegund kan worden. Best ongebrijpelijk dat dit nu al jaren zo salarisonderhandelingen in de flex-industrie aan de onmogelijk maakt. En ook onmogelijk maakt dat mensen na een flex periode in vaste dienst komen.

De eerste aanbestedingen zijn in september 2020 uitgezet. Doordat de diverse aanbestedingen gefaseerd zijn uiteengezet zijn er nog niet voor alle onderdelen nieuwe contracten gesloten. De publicatie voor de aanbesteding van de nieuwe contracten voor het Openbaar Ministerie en de Rechtspraak wordt op dit moment voorzien in het vierde kwartaal van 2021. Tot de datum van inwerkingtreding van deze contracten blijven nog de vaste tarieven van kracht zoals die golden voor bovengenoemde wijziging van het Btis. Daarna kunnen alle tolken, dus ook de tolken Fries, zelf over hun tarieven onderhandelen.

Op de vraag of de Minister kans ziet om het gebruik van de Tweede Rijkstaal in het rechtsverkeer te bevorderen, wijst de Minister nog op dat er Friese taalcursussen worden aangeboden en belanghebbenden op de mogelijkheid gewezen worden om ter zitting Fries te spreken. En er wordt een nulmeting gehouden om te zien hoe groot de behoefte van het Fries is. Concrete afspraken ten bate van de tolken worden pas na 2024 verwacht, als er nieuwe bestuursafspraken gemaakt worden.

AH 123
2021Z16184

Antwoord van minister Dekker (Rechtsbescherming), mede namems de minister van Justitie en Veiligheid (ontvangen 30 september 2021)

Vraag 1
Bent u bekend met het bericht ‘Geen Friese tolken meer beschikbaar vanwege ‘magere vergoeding’? 1)

Antwoord op vraag 1
Ja.

Vraag 2
Bent u het ermee eens dat het belangrijk is dat het Fries tijdens zittingen gebruikt mag worden zoals geregeld in de ‘Wet gebruik Friese taal’?

Antwoord op vraag 2
Ja, het is belangrijk dat de Friese taal in de rechtspleging wordt gebruikt en daar wordt ook in voorzien.

Vraag 3
Wat betekent dit voor de uitvoering van artikel 11 van de Wet gebruik Friese taal en erkent u dat in voorkomende gevallen de beschikbaarheid van een tolk noodzakelijk is voor de uitvoerbaarheid van dit artikel?

Antwoord op vraag 3
Bij de rechtbank Noord-Nederland en het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden zijn rechters en raadsheren werkzaam die de Friese taal spreken. Bij het arrondissementparket Noord-Nederland en de vestiging van het ressortsparket in Arnhem-Leeuwarden zijn officieren van justitie en advocaten-generaal werkzaam die Fries spreken. Dit maakt het mogelijk dat de persoon, bedoeld in artikel 11 van de Wet gebruik Friese taal, zich ter terechtzitting van de Friese taal kan bedienen. In voorkomende gevallen kan ook een tolk Fries worden ingezet, waarmee het eveneens mogelijk wordt dat bedoelde persoon zich van de Friese taal kan bedienen. In beginsel is dit een tolk die staat ingeschreven in het Register beëdigde tolken en vertalers. De Wet beëdigde tolken en vertalers voorziet er in algemene zin ook in dat er, indien er geen in het register ingeschreven tolk beschikbaar is, onder voorwaarden een tolk in de betreffende talencombinatie kan worden ingezet van buiten het register.

Vraag 4
Hoe denkt u via een fatsoenlijke vergoeding voor gekwalificeerde C1-tolken het recht op het gebruik van de tweede Rijkstaal te waarborgen nu dit onder druk staat?

Antwoord op vraag 4
Met de wijziging van het Besluit tarieven in strafzaken (Btis) per 1 juli 2020 is een vernieuwde systematiek geïntroduceerd waarmee alle in het Register beëdigde tolken en vertalers ingeschreven tolken (en vertalers) zelf kunnen onderhandelen over hun tarieven. De in het Btis genoemde bedragen, die voor de wijziging golden als vaste tarieven, zijn daarbij omgezet in gegarandeerde minimumtarieven. De tolken kunnen op individuele basis over hun tarieven onderhandelen met intermediairs, die via aanbestedingsprocedures zijn of nog worden geselecteerd. De eerste aanbestedingen zijn in september 2020 uitgezet. Doordat de diverse aanbestedingen gefaseerd zijn uiteengezet zijn er nog niet voor alle onderdelen nieuwe contracten gesloten. De publicatie voor de aanbesteding van de nieuwe contracten voor het Openbaar Ministerie en de Rechtspraak wordt op dit moment voorzien in het vierde kwartaal van 2021. Tot de datum van inwerkingtreding van deze contracten blijven nog de vaste tarieven van kracht zoals die golden voor bovengenoemde wijziging van het Btis. Daarna kunnen alle tolken, dus ook de tolken Fries, zelf over hun tarieven onderhandelen.

Vraag 5
Ziet u kansen om het recht op het gebruik van de tweede Rijkstaal in het rechtsverkeer ook op andere wijze te bevorderen, bijvoorbeeld door met de rechterlijke macht afspraken te maken over actieve en passieve beheersing van de taal?

Antwoord op vraag 5
Zoals bij vraag 3 toegelicht zijn er bij de rechtbank Noord-Nederland en het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden rechters en raadsheren werkzaam die de Friese taal actief beheersen. Daarnaast vragen de rechtbank Noord-Nederland en het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden van de overige medewerkers een passieve beheersing van de Friese taal, dan wel de bereidheid om dat te leren. Om de kennis van de Friese taal onder medewerkers te bevorderen bieden de rechtbank Noord-Nederland en het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden periodiek cursussen Fries aan hun medewerkers aan.

Daarnaast worden belanghebbenden zowel in de correspondentie als ook in de gebouwen van de rechtbank Noord-Nederland en het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden geïnformeerd over de mogelijkheid om ter zitting Fries te spreken. In het gerechtsgebouw en het paleis van justitie in Leeuwarden hangen bordjes waarop die informatie is vermeld. Ook op de website van de rechtbank Noord-Nederland en het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden is informatie beschikbaar gesteld over het Fries in het rechtsverkeer. In het verlengde van de afspraken tussen Rijk en provincie aangaande de zichtbaarheid van het Fries, hebben de Rechtbank Noord-Nederland en het Gerechtshof Arnhem – Leeuwarden zelf besloten hernieuwde aandacht te besteden aan optimalisatie van de informatie opdat belanghebbenden zich nog meer uitgenodigd zullen weten om tijdens zittingen in de rechtbank en/of in het gerechtshof naast het Nederlands desgewenst ook Fries te spreken.

De rechtbank Noord-Nederland en het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden werken verder mee aan een onderzoek van de provincie Fryslân om meer inzicht te krijgen in de mate waarin inwoners van Fryslân in de praktijk gebruikmaken van het recht om Fries te spreken in de rechtbank en/of het gerechtshof. Hiertoe zal een nulmeting worden uitgevoerd. De nulmeting richt zich ook op de zichtbaarheid en de taalbeheersing Fries bij medewerkers van beide gerechten. Aan de hand van de uitkomsten van de nulmeting kan door de rechtbank en het gerechtshof worden bepaald of en welke verdere maatregelen genomen worden om de zichtbaarheid en de passieve beheersing van het Fries onder medewerkers verder te vergroten.

Vraag 6
Wat is de stand van zaken met betrekking tot de afzonderlijk vast te leggen afspraken over de Friese taal in het rechtsverkeer, zoals omschreven in de Bestuursafspraak Friese Taal en Cultuur 2019-2023, Artikel 9, tussen het Rijk en de provincie Fryslân?

Antwoord op vraag 6
De provincie Fryslân is actiehouder van de Bestuursafspraak Friese Taal en Cultuur 2019-2023. Tijdens een bestuurlijk overleg op 19 april 2021 in aanwezigheid van de Commissaris van de Koning en de president van de Rechtbank Noord-Nederland is er wederzijds kennisgemaakt en is er een aantal afspraken gemaakt t.a.v. het Fries in het rechtsverkeer. Een van de afspraken is dat er een 0-meting wordt gedaan om uit te zoeken hoe het ervoor staat met (het gebruik van) het Fries in de rechtszaal. Ook het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden werkt mee aan deze 0-meting.

Vraag 7
Bent u bereid in de nieuw op te stellen bestuursafspraak concrete afspraken over de tolken vast te leggen?

Antwoord op vraag 7
Voor de periode vanaf 2024 worden nieuwe bestuursafspraken Friese taal en cultuur gesloten. In dat kader zal ook gesproken worden over het gebruik van het Fries in de rechtspraak. Het is aan mijn ambtsopvolger deze afspraken concreet vorm te geven en vast te leggen.

Vraag 8
Kunt u deze vragen afzonderlijk beantwoorden en bent u bereid deze vragen te beantwoorden voorafgaand aan het commissiedebat Rechtspraak van donderdag 30 september 2021?

Antwoord op vraag 8
Ja.

1) Website Omrop Fryslân, 22 september 2021,  Geen Friese tolken meer beschikbaar vanwege ‘magere vergoeding’ | Omrop Fryslân (omropfryslan.nl)

1 thought on “Kamervragen over Friese tolken

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *