IOB: ISV verplichten in risicovolle aanbestedingen – Aanbestedingsnieuws

IOB: ISV verplichten in risicovolle aanbestedingen

De Minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking heeft een informatiebrief gestuurd naar de Tweede Kamer over internationale sociale voorwaarden. Daar heeft ene IOB naar gekeken, de wie, de wat, de Directie Internationaal Onderzoek en Beleidsevaluatie, zie hier. En die pleit nu om internationale sociale voorwaarden verplicht te stellen in aanbestedingen in de risico-sectoren .

IOB beveelt aan om de toepassing van internationale sociale voorwaarden (ISV) te verbeteren door ze verplicht te stellen voor meer productcategorieën met hoge MVO-risico’s en ze ook voor te schrijven als gunningscriteria bij aanbestedingen. Dit  (red AN: dat voorschrijven) is staand beleid. De aanbeveling wordt ook deels overgenomen in de Inkoopstrategie Rijksoverheid. Daarin zijn acht high impact inkooppakketten zijn gedefinieerd met daarin de verwachte mate van ISV-impact. Er lopen pilots om te onderzoeken of, en hoe internationale sociale voorwaarden kunnen worden meegenomen in de gunning, bijvoorbeeld binnen de inkooppakketten ICT en natuursteen.

De overheid heeft al zulke IMVO-convenanten afgesloten met bedrijven in sectoren met hoge “MVO-risico’s”, echt heel erg duidelijk wordt het niet, wat daaronder wordt verstaan, uitgeschreven klinkt het naar het inzien van de redactie van Aanbestedingsnieuws nogal onzinnig: maatschappelijk verantwoord ondernemen risico’s. Er valt naar we aannemen kinderarbeid en allerlei slechte arbeidsomstandigheden onder.

fragment Convenant Sierteelt, © SER 2019

Een voorbeeld convenant is die voor de sierteeltsector. Dat convenant is gesloten tussen het Ministerie van Buitenlandse Zaken, de SER en onder vele andere Albert Heijn en Royal Flora Holland, onder meer dat er een veilig gebruik is van gewasbestrijdingsmiddelen. Daarmee worden Albert Heijn en zo verplicht om heel MVO in te kopen, en de overheid verplicht zichzelf om allerlei zaken op de website van PIANOo beschikbaar te stellen. Een ander mooi voorbeeld is het IMVO convenant voor natuursteen, TruStone genaamd.

Zo zou de overheid volgens IOB sterkere prikkels moeten introduceren, door koplopers te belonen en achterblijvers aan te pakken.Achterblijvers, zoals die inkopende gemeenten die van al deze convenanten niet op de hoogte zijn, vraagt Aanbestedingsnieuws zich hardop af. Bij het TruStone-convenant zagen we alleen Amsterdam en Leusden betrokken. Terwijl Utrecht dus een mozaïek van graniet heeft neergelegd.

Theoretisch is het dus mogelijk dat het ene Ministerie via een aanbesteding ernstig giftige waren inkoopt, terwijl een ander Ministerie een convenant heeft gesloten om dat nou juist in het hele bedrijfsleven tegen te gaan. Zodat dus andere dan die in het convenant genoemde Ministeries volledig vrij zijn hun maatschappelijk onverantwoorde gang te gaan en dan zou zo’n bedrijf nog eens bij zichzelf kunnen gaan denken “ja toetje, wat is dat nou, moeten wij aan allerlei voorwaarden voldoen; halen ze zelf al die giftige slavenrommel binnen. Het IOB vindt in de kamerbrief dat bedrijven moeten worden bewogen om deel te nemen aan IMVO-convenanten.

De IMVO-convenanten moeten  (ook weer volgens het IOB) in lijn zijn met allerlei internationale richtlijnen: de OESO-richtlijnen, UN Guiding Principles on Business and Human Rights (UNGP’s), de OESO Due Diligence Handreiking en het Nederlandse SER-advies IMVO-convenanten. De IMVO-convenanten moeten MVO stimuleren via “gepaste zorgvuldigheid in mondiale waardeketens” en op het verbeteren van toegang tot herstel. Het IOB vindt dat die verwachtingen en criteria vanuit de overheid “duidelijker gedefinieerd” dienen te worden.

Aanbestedingsnieuws vindt het maar een taaie, ingewikkelde aangelegenheid, al die IMVO-convenanten. Hartstikke leuk, als je bent afgestudeerd in internationaal contractenrecht. Maar de meeste inkopers zijn dat niet. Door de flinke drempel die de overheid zichzelf opwerpt bij het stellen van zulke convenanten, die aan allerlei regelgeving en standaarden moeten voldoen, loop je dus ook nog eens een risico dat je inkoopt in een sector waarvoor nog geen convenant is. En dat dan net op het moment dat jij je inkoop klaar hebt, de SER een nieuw convenant publiceert, met hoe het had gemoeten. En dan moet je maar hopen dat de media er geen lucht van krijgt.

Dat is niet het enige dat het IOB vindt, dat achterblijvers gestimuleerd moeten worden. Ook moet volgens IOB gezorgd worden dat product-specifieke inkoopbeleidskaders en plannen coherent zijn met (internationale) sectorinitiatieven zoals de IMVOsectorconvenanten, en dat deelname zo mogelijk beloond wordt. Het kabinet is het eens met deze aanbeveling. Er vindt inmiddels al uitwisseling plaats tussen IMVOconvenanten en Inkoop om ervaringen te delen. Het deelnemen aan een sectorinitiatief (bijvoorbeeld een IMVO-convenant) kan, in bepaalde gevallen, voor een leverancier gelden als onderbouwing van het voldoen aan de ISV-eisen die worden gesteld.

IOB beveelt aan om het gebruik van categoriemanagement door de Rijksoverheid, inclusief de ontwikkeling van de categorieplannen door te zetten en ervoor te zorgen dat categorieplannen regelmatig worden aangepast. Ook moet er voldoende aandacht besteed worden aan sociale en milieuomstandigheden in internationale waardeketens. Deze aanbeveling is staand beleid en wordt herbevestigd in de Inkoopstrategie Rijksoverheid.

Alle onderdelen van de centrale overheid zouden volgens IOB verplicht moeten worden om een MVI-actieplan te ontwikkelen en te publiceren, met daarbij
aandacht voor de toepassing van ISV. Deze aanbeveling sluit aan bij het staand beleid onder het Plan van Aanpak MVI 2015-2020. Dit wordt herbevestigd en nieuw uitgewerkt in de Inkoopstrategie Rijksoverheid.

Verder beveelt IOB aan om het debat in de EU te heropenen over de inkooprichtlijnen, met als doel om meer mogelijkheden te creëren voor verplichte
MVO-criteria. Het kabinet onderschrijft het streven om zoveel mogelijk samen op te trekken, vooral wanneer een sector marktpartijen kent die in verschillende lidstaten inschrijven. Daarvoor zou steun vanuit EU-lidstaten voor pilots wenselijk zijn.

en zo beveelt het IOB nog veel meer aan. Het toppunt vonden we de naamswijziging.

IOB beveelt ook aan dat ISV vervangen wordt door internationale ketenvoorwaarden (IKV) en dat er gezorgd moet worden voor een consistente
toepassing van het ketenperspectief in het bredere MVI-beleid. Voor MVI is het staand beleid om dit meer in lijn te brengen met de OESO-richtlijnen en de
ketenaanpak. Voor een overkoepelende Rijksvisie op MVI bestaat de Inkoopstrategie Rijksoverheid. Wat betreft specifieke terminologie moet zeer zorgvuldig bezien worden welke aanpassing zinvol is in de praktijk.

Ach ja goed, als je het niet zelf moet doen, is het nogal makkelijk om aan te bevelen, van het IOB. Wij van Aanbestedingsnieuws bevelen aan dat rijksambtenaren wat meer werken en wat minder uit het raam staren. Wij bevelen een abonnement op Aanbestedingsnieuws ook van harte aan.

 

Zie verder de kamerbrief via

https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-914498

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *