Externe milieurisico’s niet in aanbesteding A27 Amelisweerd
Laatst geupdate op november 10, 2018 door redactie
Naar aanleiding van kamervragen is Aanbestedingsnieuws op zoek gegaan naar al openbare informatie over de verbreding Amelisweerd als onderdeel van het project Ring Utrecht. Daaruit blijkt dat de externe effecten zoals risico’s voor het milieu niet in de aanbesteding moeten worden meegenomen. De bedoeling van de aanbestedende dienst, Rijkswaterstaat GPO, is om de risicoverdeling pas achteraf, na gunning te bespreken met de winnende deelnemer.
Blijkens de gegevens op Tenderned is er in 2016 een marktconsultatie gehouden over het project, genaamd Ring Utrecht A27/A12 dat ziet op de verbreding van de tunnelbak. Het jaar erop wordt er weer een marktconsultatie gehouden.
De eerste marktconsultatie meldt dat de gunning van de werkzaamheden in Q3 2018 zou plaatsvinden. Dat is dan van het eerste contract. Er is klaarblijkelijk ook nog een tweede contract, volgens deze eerste marktconsultatie. Welke dat zou moeten zijn wordt uit de stukken niet duidelijk.
Zie hier dat gehele document:
Marktconsultatiedocument Ring Utrecht
en het fragment eruit:
Daarna is nog een tweede marktconsultatie georganiseerd. Informatie uit de eerste marktconsultatie heeft RWS gebruikt bij het bepalen van de inkoopstrategie. Het verslag is gepubliceerd op TenderNed (31115984 (3): Marktconsultatie … Ring Utrecht A27/A12).
Waarom zou je dat nou doen. Een tweede marktconsultatie. Nou dat legt RWS GPO ook uit in de stukken bij de 2e marktconsultatie. Blijkbaar is die voor de prijsvorming.
In deze marktconsultatie wil RWS toetsen of invulling en uitwerking van de onderwerpen: Convergentiefase en prijsvorming, Samenwerking doorstroming en Informatievoorziening / Bouwwerk Informatie Model (BIM), aansluit bij de behoefte van marktpartijen. Het project bevindt zich in de fase van de contractvoorbereiding van Contract Zuid.
Hmmm. klinkt als een onderhandeling. Wie was daarbij aanwezig: Volgens de stukken in bijlage A van het verslag van de marktconsultatie hebben blijkbaar 52 personen van 19 ondernemingen hebben aan de marktconsultatie deelgenomen. (Zie verder hier: Algemeen verslag tweede marktconsultatie A27-A12 Ring Utrecht)
GroenLinks vraagt naar de risicoverdeling in de kamerstukken. Amelisweerd was een demonstratie-hoogtepunt van de milieubeweging in de jaren ’80. Het grondwaterpeil in het naastgelegen natuurgebied moest hoog blijven door de tunnelbalk in een waterkerende folieconstructie aan te leggen.
Het is bekend dat op de overgang van de tunnelbak naar de folieconstructie de klemconstructie mogelijk niet meer goed functioneert. Op deze overgang bevindt zich aan de westzijde vrijwel permanent een natte, rode, plek op het asfalt. Dit duidt op lekkage van (ijzerrijk) grondwater.
Zie hiervoor ook onze eerdere berichtgeving.
Je kan een maand wachten tot het Ministerie iemand inhuurt om die vraag [naar de risicoverdeling] weg te wuiven maar Aanbestedingsnieuws leest liever gewoon even de stukken erop na. En ja, daar hebben we ook een antwoord op gevonden.
Even een kleine achtergrond… Er komen een hoop projectspecifieke termen voorbij. Ze maken daar bij GPO blijkbaar een onderscheid tussen : contractvoorbereidingsfase, dialoog- / inschrijvingsfase en convergentie- / realisatiefase. Inschrijvingsfase… Zou dat iets met een aanbesteding te maken hebben? De convergentiefase, lezen we in hetzelfde document, vindt plaats na definitieve gunning (op t einde van een aanbesteding, als de Alcateltermijn is afgelopen) en dient om de inschrijving verder uit te werken.
In het verslag staat erover opgemerkt:
De convergentiefase vindt plaats na definitieve gunning en dient om de inschrijving verder uit te werken, waarbij de risico’s en mogelijke beheersmaatregelen nader worden besproken en uitgewerkt. De opdrachtnemer zal hier een leidende rol in krijgen.
De risicoverdeling komt dus pas aan de orde ná gunning. Maar aan een ander risico zit ook een ander prijskaartje. Dat weet iedereen die weleens een een oud apparaat heeft gekocht op de vlooienmarkt. Als de ondernemer hogere risico’s moet nemen, zal hij dat in de prijs willen verwerken. Dat kan hij ook niet doen, en erop toeleggen. Dat kun je niet oneindig doen, anders loop je t risico dat je onderneming eraan onderdoor gaat als het project omvalt. Klant is natuurlijk koning maar als de koning wil dat je failliet gaat, dan hoeft hij niet op een heel vorstelijke behandeling te rekenen.
Vandaar dus dat de risico’s bij het project normaal gesproken inzet zijn bij de onderhandelingen. Uit het verslag van de tweede marktconsultatie blijkt dat de vele ondernemers vragen en opmerkingen hebben over die risico’s. Het blijkt wel dat de ondernemers ook de risicoverdeling als een pijnpunt ervaren en vrezen te worden opgescheept met risico’s die bij de opdrachtgever thuis horen.
De geconsulteerde ondernemers willen graag dat de projectrisico’s al meegenomen worden in de aanbesteding. Da’s wel wenselijk, maar nogal koffiedik kijken, want als niet-ondernemer is de inhoud van de risico’s niet vast te stellen terwijl het voor de ondernemer volstrekt onduidelijk is hoe diep de zakken van de overheid zijn. Voor ondernemers is ook weleens moeilijk voor te stellen, hoe het gebrek aan productkennis is, bij een overheid. Net zoiets als het werktempo en de manier waarop het proces juridisch vast ligt verankerd. Volstrekt verschillende werelden. Dat blijkt wel, uit het gepubliceerde verslag van de wannabe-onderhandeling, de tweede marktconsultatie.
Genoteerde punten:
A.01 Toets de aanbestedingsdocumenten voorafgaand aan publicatie bij de markt (het liefst één op één in een soort pre-dialoog setting).
A.02 Risicoprofiel: schrijf op waar je het onderscheid wilt zien en laat niet de markt opzoek gaan naar de belangrijkste risico’s. Indien je teveel aspecten gaat uitvragen middelt dit weer uit. Het moet duidelijk zijn wat de opdrachtgeversrisico’s zijn.
A.03 Koppel het risicobeheersplan aan techniek en borg een goede aanpak voor de beoordeling bij de opdrachtgever. Vraag een risicobeheersplan voor een onderdeel uit en niet voor het geheel. Geef naast het beheersen van de belangrijkste risico’s ook aandacht aan de restrisico’s.
A.04 Verken de mogelijkheden voor een grotere ontwerpvergoeding in verband met de grote ontwerpinspanning vóór gunning.
A.05 Overweeg een vast bedrag / budget mee te geven voor de folie en bak waarbij de markt toetst of dit voldoende is voor de oplossing.
A.06 Vraag een vaste prijs voor alles behalve de folie en de bak. De prijs voor de folie en de bak later op basis van open boekhouding gezamenlijk vaststellen.
A.07 Punt van aandacht om te denken over een inschrijving met een tweetal scenario’s: een innovatief scenario en een terugvalscenario. Het zou goed zijn om een plan B te hebben.
A.08 Suggestie om goed na te denken over de afweging van een vaste prijs versus een prijs met bandbreedte.
A.09 Voorkom dat gegadigden alleen inzetten op beheersmaatregelen voor de risico’s bij de folie en bak, waardoor beheersmaatregelen voor het overige deel te laag zijn.
en in de convergentiefase…
Genoteerde punten:
A.20 Zorg dat de scope van het project in de convergentiefase zo min mogelijk wordt verstoord. Beperk wijzigingen in beginsel tot risicovolle onderdelen rond met name de folie en bak.
A.21 Zorg dat duidelijk is dat het verlagen van het risicoprofiel belangrijker is dan
de snelheid van realisatie. Uiteindelijk gaat het om een robuuste oplossing.
De procesvolgorde is interessant. Eerst verloopt het aanbestedingsproces en dan als alles definitief gegund is, gaan we het eens over de projectrisico’s hebben. Dat is de favoriete volgorde van Rijkswaterstaat, blijkbaar. Voor ondernemers naar alle waarschijnlijkheid helemaal niet. Want dan kan je de risico’s niet adequaat in de prijs verrekenen. Er kan ook zo veel onder worden geschoven, dat je dan liever helemaal van het project zou af zien. Maar… dan heb je al getekend.
Volstrekt ondenkbaar is dat niet. Over de milieurisico’s waar GroenLinks het nu over heeft, wordt niet direct gesproken in de tender. Je zou denken, een overheid zoekt toch even uit wat de milieu-effecten zijn van een enorm risicovolle en hachelijke onderneming alleen voor een meter breder asfalt om tien minuten sneller in Nieuwegein te zijn. Maar dat is een linkse hobby, uitrekenen wat milieueffecten zijn, als er al een rapport van is, het zit niet bij de marktconsultaties om de ondernemers goed duidelijk te maken wat voor narigheid ze bij de uitvoering kunnen verwachten. .
Milieurisico’s. Dat zijn de “restrisico’s”, externe effecten. Dat wordt dan niet verdisconteerd in de prijs, alleen al omdat dat volstrekt oninschatbaar is. Er zijn economen die denken dat het milieu daardoor helemaal niet meetelt. Je hebt niet-
meetellen en niet-meetellen. Er is op zich geen waardeoordeel verknoopt aan het niet-tellen van het een of het ander. Ethisch impliceert dat niets. Maar niemand wil niet meetellen. Het is alleen maar een vrijbrief om oneindig te leunen op ‘stakeholders’ als het milieu.
Wat nu als het “externe effect”zodanig is dat je er de rest van je ondernemersbestaan op wordt aangekeken. Wat nu als je niet in Nigeria milieuschade gaat berokkenen maar je eigen directeurswoning… Wat als het natuurgebied waar je altijd gaat lopen met de hond nadat er door graafwerkzaamheden olie is gaan lekken en een gigantische bosbrand is ontstaan waarna het hele natuurgebied tot aan de grond toe in de as is gelegd en er nu alleen nog distels groeien en dat het héle land er jou op aankijkt terwijl jij er ook niets aan kon doen dat je de externe effecten niet hebt meegeteld bij de afweging of je gunstig met een surrealistisch lage prijs op de aanbesteding zou inschrijven.
Dat het niet meetelt, wil niet zeggen, dat het niet meeweegt.
https://www.rtvutrecht.nl/nieuws/818307/folie-onder-a27-groot-risico-bij-verbreding.html
1 thought on “Externe milieurisico’s niet in aanbesteding A27 Amelisweerd”