Babbelende fietsen (update)
Bellen op de fiets mag niet meer, tenzij je belt met je fietsbel natuurlijk, maar nu gaat je fiets zelf in gesprek, Althans dat is de indruk na lezing van de nieuwste aanbesteding van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. “Talking Bikes – opdracht tot levering van Fietsdata en Dienstverlening voor fietsers rondom intelligente verkeersregelinstallaties”.
Overheden zijn in toenemende mate geïnteresseerd in Fietsdata, zowel over verplaatsingen van fietsers als over de hoeveelheden (Nieuwe) Fietsers en het gebruik van de fiets. Met het Talking Bikes project wil het Ministerie van IenW mede ten behoeve van gebruik door andere overheden voor de duur van 2 tot 4 jaar in deze databehoefte voorzien.
De aanleiding voor deze aanbesteding wordt beschreven aan een drietal actuele problemen.
Probleem 1: de fietser is een kwetsbare verkeersdeelnemer
De veiligheid van de fietser is sinds de komst van de elektrische fiets een nog groter
aandachtspunt geworden. Door de hogere snelheden van deze voertuigen ontstaan
gevaarlijkere situaties op kruispunten en tussen de verschillende verkeersdeelnemers op het
fietspad. De fietser is hierdoor een nog kwetsbaardere verkeersdeelnemer geworden. Het aantal verkeersslachtoffers op de fiets groeit, vooral onder de oudere generaties
fietsgebruikers(1). Daarnaast zijn in vele steden grote (en groeiende) groepen fietsers herkenbaar die zo veilig, comfortabel en verantwoord mogelijk over vele stedelijke kruispunten wensen te verplaatsen. Zowel forenzen als bijv. scholieren en studenten worden geholpen met een betere digitale zichtbaarheid, evenals het overige verkeer.
In hoeverre we geholpen zijn met een digitale zichtbaarheid is maar de vraag, je hebt zo maar een digitale beenbreuk als je niet oplet.
Probleem 2: de fietser is thans een onderbelichte modaliteit binnen slimme mobiliteit
De wereld van mobiliteit is volop in beweging: belangrijke ontwikkelingen zoals de zelfrijdende auto en mobility-as-a-service zijn inmiddels dagelijks in het nieuws te vinden. Digitalisering en elektrificering vormen de kern van deze innovaties, die beloven de hoeveelheid emissies en verkeersslachtoffers sterk terug te dringen. Dit raakt ook de fiets als vervoermiddel: de komst van de elektrische fiets, de speed pedelec en verschillende deelfietsconcepten hebben het traditioneel beeld van de fiets de afgelopen jaren veranderd.Waar gemotoriseerd vervoer volop de aandacht heeft gekregen is de fiets enigszins
onderbelicht geweest. De opkomst van diensten dankzij mobiele applicaties (en bijbehorende connectiviteit) geeft de fiets als thema een nieuwe impuls. Hiermee wordt verwacht dat het fietsgebruik verder kan worden gestimuleerd, waarbij belangrijke neveneffecten zoals minder emissies, voertuigcongestie en parkeerdruk in steden kunnen worden gerealiseerd, naast de positieve effecten op de gezondheid.
Toch lijkt er ons (AN) niet wezenlijk veel veranderd. Als je in de auto zit denk je “klote fietsers” en als je op de fiets zit denk je “klote auto’s”. Dat is al jaren zo. Grootste obstakel voor de fietser dat er is bijgekomen is, nog steeds volgens ons, het overheiddenken (en handelen).
Denk hierbij aan optische wegversmallingen en wanhopige rotondes, allemaal met het argument dat een gevaarlijk of onduidelijke situatie weggebruikers aanzet tot snelheidsvermindering. Leuk bedacht, maar het werkt absoluut niet; omdat hét grote verschil tussen jonge mensen en oude mensen is, dat hoe ouder je wordt, je een situatie eerder als gevaarlijk of onoverzichtelijk ervaart, met alle gevolgen van dien, omdat de doelgroepen qua leeftijd zeer uiteenlopen.
Probleem 3: aanbod van Fietsdata is versnipperd
Ten behoeve van de monitoring en inzicht in fietsgebruik zijn gegevens nodig. Deze gegevens vormen voor overheden o.a. de onderbouwing voor investeringsbeslissingen in de fietsinfrastructuur, waarmee de fiets beter kan worden ingepast in de omgeving. Denk hierbij aan keuzes voor het aanleggen of verbreden van fietspaden en snelfietsroutes, het aanleggen of vergroten van fietsenstallingen en het bieden van betere fiets(route)informatie en/of het verbeteren van verkeersregelingen in verkeerslichten. Fietsdata is de hoeksteen voor het verkrijgen van deze inzichten. Fietsdata is echter schaars en versnipperd vergeleken met wat er beschikbaar is over het gemotoriseerd vervoer. Fietsdata wordt lokaal ingewonnen door middel van (kostbare) wegkantsystemen (lussen, telslangen, radars of camera’s) of dankzij mobiele applicaties, die echter zelden een landelijke dekking hebben of een representatieve steekproef vormen van het fietsgebruik doordat ze zich richten op specifieke doelgroepen. Dit maakt dat veel regio’s een tekort kennen aan Fietsdata, met gebrek aan goede geografische dekking en voldoende representativiteit.
Landelijke data voor lokale oplossingen als grootte van fietsenstalling of verkeerslichtregeling?
Maar goed, hoe denkt men dit dan te gaan doen?
De aanpak: ondersteunen van de ontwikkeling van use-cases, business cases en
landelijke opschaling Met Talking Bikes wordt een stimulans gegeven om voor de drie bovenstaande problemen een oplossing te bieden. Talking Bikes beoogt marktpartijen te ondersteunen die Fietsdata met betrekking tot fietsgebruik kunnen genereren en leveren. Door toetreding tot de Talking Traffic dataketen kunnen deze marktpartijen tevens diensten voor fietsers rondom intelligente verkeersregelinstallaties en fietsparkeervoorzieningen landelijk opschalen dankzij uniforme standaarden, waarmee marktpartijen een aantrekkelijke dienst realiseren voor hun (fiets)klanten.De doelstelling is dat na afloop van de Talking Bikes overeenkomsten een markt is ontstaan van Dienstverleners die kwalitatief hoogwaardige en Nederland dekkende Fietsdata kunnen leveren en er een markt voor informatiediensten voor fietsers rondom kruispunten en fietsparkeervoorzieningen beschikbaar komt die de verkeersveiligheid verhogen en het fietsgebruik stimuleren. Vanuit de verschillende overheden kan dankzij deze ontwikkeling in de toekomst structureel kwalitatieve Fietsdata worden ingekocht voor eigen beleidstoepassingen. Talking Bikes is een landelijk project waarmee lokaal effect wordt bereikt. Het uitgangspunt van Talking Bikes is het stimuleren van diensten voor fietsers op basis van long-range communicatie via 3G/4G en GPS-positionering.
Maar wat zoekt men dan?
Welk type dienstverleners zoekt IenW?
IenW zoekt Dienstverleners die:
1) Reeds beschikken over kennis en ervaring bij het inwinnen en opslaan van geo-informatie van verkeersbewegingen door fietsers. Bijvoorbeeld vanuit een unit op de fiets of vanuit een mobiele app die de fietser gebruikt (bijvoorbeeld een routeplanner);
2) Reeds beschikken over een gebruikersgroep van minimaal 2000 Actieve Fietsers die met regelmaat (lees minimaal twee keer per maand) gebruik maakt van de informatiediensten van Dienstverlener zodat de te leveren Fietsdata voldoende actueel is en blijft;
3) Op maat databestanden kunnen maken en leveren;
4) Meedenkt met IenW over optimalisatie van databestanden met betrekking tot Fietsdata zodat naar de toekomst toe steeds geschiktere Fietsdata wordt ontsloten en beschikbaar komt voor beleidsdoeleinden én praktisch in te zetten Fietsdata voor toepassingen op de openbare weg
bij 4 “Meedenkt” moet meedenken zijn omdat dienstverleners meervoud is. Een unit op de fiets of vanuit een mobiele app die de fietser gebruikt. En dat moet dan ook nog worden uitgelezen, bij app gebruik van de fietser ten koste van zijn databundel. Afijn er is € 990.000,- beschikbaar voor deze aanbesteding.
En dat, terwijl een beetje boerenverstand hier en daar al heel wat meer veiligheid zou opleveren. (geen rotondes met een kleine draaicirkel, een bestuurder is geen uil, geen optische wegversmallingen, geen zwak rood asfalt als er ook auto’s over rijden zoals bij parkeerstroken). Een analyse van oorzaken van ongevallen kan ook heel verhelderend werken, er gebeuren en genoeg. Niet dat AN op zich tegen het vergaren van data is, meten is immers weten, maar de in het verleden geïntroduceerde oplossingen geven geen hoop dat meer data leidt tot betere oplossingen.
Bron: Tenderned 24 oktober 2019 https://www.tenderned.nl/tenderned-tap/aankondigingen/178796