Inspectie SZW wijst opdrachtgevers op onderbetaling en bedrijfsongevallen
De Inpectie SZW (voormalige Arbeidsinspectie) heeft grote zorgen over onderbetaling van werknemers en een sterke toename van het aantal bedrijfsongevallen. Inspecteurs en rechtercheurs zien gevallen van uitbuiting in de schoonmaakbranche. Er worden meer overtredingen van de Wet Minimumloon (WML) geconstateerd. Daarnaast ziet de Inspectie een toegenomen risico op ongevallen door aanrijdingen bij wegenbouw.
“Werknemers die de ultieme prijs betaalden voor vaak onnodige fouten. Als bedrijfsleven en overheid hebben we de morele plicht om van hun dood te leren. Al deze offers raken niet alleen de bedrijven waar dit is gebeurd, maar ook alle ondernemingen waar datzelfde ongeval morgen plaats kan vinden. Ook als overheid moeten we ons maximaal inspannen om herhalingen te voorkomen”, aldus inspecteur-generaal Marc Kuipers.
Schoonmaak
Specifiek voor handhavingspartners en brancheorganisaties is een checklist schoonmaak gemaakt, die zich richt op opdrachtgevers van schoonmaakbedrijven. Doel is om ze te wijzen op hun verantwoordelijkheden, verplichtingen en medeaansprakelijkheid bij het aanbesteden en uitvoeren van schoonmaakwerk.
Om de naleving te verbeteren, ondersteunt de Inspectie werkgevers en werknemers met de zelfinspectietool ‘Eerlijk werken’, waarmee werkgevers en werknemers zelf kunnen controleren of zij aan de wettelijke regels voldoen. Op zelfinspectie.nl kunnen werkgevers eenvoudig zelf checken hoe zij werknemers een eerlijke, veilige en gezonde werkomgeving kunnen bieden. Specifiek voor handhavingspartners en brancheorganisaties is ook een checklist schoonmaak gemaakt, die zich richt op opdrachtgevers van schoonmaakbedrijven. Doel is om ze te wijzen op hun verantwoordelijkheden, verplichtingen en medeaansprakelijkheid bij het aanbesteden en uitvoeren van schoonmaakwerk.
Wegenbouw
Ook in de wegenbouw signaleert de Arbeidsinspectie een risico op bedrijfsongevallen. Naast aanrijdgevaar gaat het om het afkalven, schuiven en omklappen van instabiele taluds bij ontgravingen en ophogingen. Dat leidt tot vele incidenten. Ieder jaar zijn gewonden en zelfs dodelijke slachtoffers te betreuren. Het aanbrengen van de juiste stutwerken is daarom cruciaal. De branche heeft daarom een publicatie gemaakt waarin beschreven staat hoe veilig te werken met instabiele grond: CROW 335: Werken met stabiele grond.
De Inspectie SZW wijst op de rol van de opdrachtgever bij het beheersen van verschillende arbeidsrisico’s. De opdrachtgever hoort al in de ontwerpfase een beeld te hebben van de noodzakelijke verkeersmaatregelen. Vaak is de opdrachtgever van de wegwerkzaamheden ook de beheerder van de weg en heeft deze daarom een dubbele rol. In de ene rol prevaleert het door laten gaan van het verkeer, in de andere rol de veiligheid voor de wegwerker en het verkeer.
In 2016 is de Inspectie gestart met de samenwerking met de werkgevers- en werknemersorganisaties in het wegtransport. De Inspectie SZW ziet dat de Wet Aanpak Schijnconstructies sociale partners helpt om de sector eerlijker te maken. Zo hebben brancheorganisaties EVO en TLN in 2016 een keurmerk ontwikkeld (paychecked) waarmee opdrachtgevers en vervoerders ‘kunnen aantonen dat ze voldoen aan de eisen die gesteld worden in de Wet Aanpak Schijnconstructies’. In 2017 wordt verder ingezet op onderling afgestemde activiteiten om misstanden in het wegtransport aan te pakken en te voorkomen.
Tijdig aanbesteden
Daarbij benadrukt de Inspectie het belang van tijdig aanbesteden. Bij tijdige aanbesteding kan het werk goed worden gepland en georganiseerd en kan over de overlast voor weggebruikers tijdig worden gecommuniceerd. De opdrachtgever hoort al voor de aanbesteding een beslissing te nemen over verkeersmaatregelen om aanrijdgevaar te voorkomen.
In totaal zijn 87 overtredingen geconstateerd bij de wegenbouw. Bij deze overtredingen heeft de inspecteur in 35 zaken het werk moeten stilleggen en zijn in totaal 10 boetes gegeven, waarvan 1 aan een werknemer. Er is in 6 gevallen ook bij de opdrachtgever gehandhaafd. In die gevallen waren de door opdrachtgevers aangeleverde V&G-plannen niet compleet. Opdrachtgevers zijn nog niet altijd op de hoogte van hun verantwoordelijkheden als het gaat om het veilig kunnen laten uitvoeren van werkzaamheden aan de weg.
De Inspectie voerde in 2016 een inspectieproject uitgericht op opdrachtgevers van o.a. wegenbouwprojecten, met name Rijkswaterstaat. De resultaten van dit project worden in het voorjaar van 2017 gepubliceerd. In 2017 blijft de Inspectie bedrijven inspecteren die regelmatig overtredingen begaan, totdat zij voldoen aan hun wettelijke verplichtingen.
Bron: Jaarverslag Inspectie SZW 2016, Arbeidsomstandigheden in de Wegenbouw 2015(dd. 16 maart 2017)