Favoritisme Noordwijkerhout? Nee heb je, ja kan je krijgen
Bollenstreek Omroep, nooit eerder van gehoord, we lezen het voortaan vaker, die heeft een prachtig bericht gepubliceerd, “Noodkreet over favoritisme werkt”. Van Roode Infra uit Noordwijkerhout levert al sinds jaar en dag Grond- Weg en Waterbouwwerkzaamheden. Maar de eigen gemeente Noordwijk liet het kennelijk afweten. In een raadsbrief heeft de burgemeester de aannemer laten weten dat het verzoek om bij onderhandse aanbestedingen ook Van Roode uit te nodigen, is neergelegd bij de ambtenaren.
Uit de brief van Van Roode blijkt dat het sinds 2014 niet meer structureel uitnodigingen krijgt op 1 x na in 2016 na expliciete navraag bij de wethouder. Van Roode werkt ook voor de gemeenten Lisse, Haarlemmermeer en Hoofddorp. Onze favoriet was de herinrichting van de Amsterdamse Pieter Postbuurt. We keken even op de
website en dat zag er pico bello uit, social return, CO2 prestatieladder. Van Roode beschikt over alle relevante certificeringen, VCA, BREEAM. Zelfs bomen opnieuw aangebracht. Wat wil een inkoper nou nog meer. Nou dat kan natuurlijk van alles zijn maar het is ontzettend moeilijk gissen van de buitenkant als je dat nooit verteld wordt.
Burgemeester Verkleij is ook gaan kijken, getuige de raadsbrief, wat daar de achtergrond van is. In het inkoopbeleid is opgenomen dat er bij een onderhandse aanbesteding in elk geval 1 lokale of regionale aanbieder uit de gemeente is opgenomen, maar daarmee is dus geen garantie dat een bedrijf uit de regio ook de opdracht ten deel valt, ooit . Die keuze wordt in de inkoopstrategie vastgelegd.
De brief van Van Roode vonden we ook en daarvan sloeg de redactie nog laat in de avond toch wel stijl achterover en niet alleen uit moeheid.
Dat was toen we lazen dat door een ambtenaar aan het bedrijf is meegedeeld dat een meneer de verantwoordelijk ambtenaar “geen vertrouwen meer heeft in een meerjarig onderhoudscontract met [Van Roode] te sluiten. “Door een negatieve ervaring uit 2007”, zo vertelde de bewuste bron. Uit 2007 zeg, wat een tijd geleden. Toen was Aanbestedingsnieuws nog maar net afgestudeerd. Toen gold nog gewoon de UAR-EG via het besluit aanbesteding overheidsopdrachten. Bulgarije en Roemenië kwamen toen in de Europese Unie. Prinses Ariane werd geboren. Toen stond Jij Bent Zo van Jeroen van der Boom op nummer 1 in de top 100. Ok mensen, RTL ging voor het eerst toen in breedbeeld uitzenden. Zó lang geleden is dit. Toen kon alles nog goed komen. Nee hoor. Toen kon het ook niet goed komen.
Het kan natuurlijk een leugentje zijn, maar dit klinkt niet heel waarschijnlijk. Hier is iets echt mis. Aannemers zijn geen mensen die snel beklag doen. Voor zover de bedrijfseigenaar, opvolger van zijn in de tussentijd overleden vader, nog kon nagaan, had dat te maken met meerwerk maar wat het dan was weet het ook niet. Van Roode geeft aan in de brief “zeer hoog in de emotie te zitten” hierover. Ja, dat kan Aanbestedingsnieuws wel begrijpen. Het is al bijna onmogelijk een ambtenaar te spreken te krijgen en dan hoor je ineens van zulk oud zeer van mensen die allang weg zijn in het bedrijf door mogelijk wel nog weer andere mensen die er allang niet meer werken. Mag je nog bestaan? We speculeren maar even, maar dan voel je je wel bekocht met al je investeringen in Co2-ladders. Doe je zo je best.
Dat is de eerste keer dat Aanbestedingsnieuws hoort van een situatie die waarschijnlijk heel erg veel vaker voorkomt. Ambtenaren hebben ook een inkoopmening, het zijn ook mensen en geen robots he. Maar dat is soms wel lastig. Je mag daar zelf maar naar gissen en als je er eenmaal een tegen je hebt, heb je decennia lang het nakijken en zonder dat je je kan verdedigen. En dat kost dus echt heel veel. Zo betekent het veel meer filerijden, maar ook dat je dus jarenlang werk misloopt, terwijl je niets misdaan hebt, alleen iets dat iemand niet beviel. Een ander die het werk doet dat voor je was voorbestemd. DEEPSTATE! De ambtelijke top daar in Noordwijk (en Noordwijkerhout) heeft zo zijn eigen mening over wat er in het belang is van Noordwijk. Belachelijk. En zijn ze nu tevreden over de aannemers die nu al die werken uitvoeren? Wanneer kunnen de mensen van Noordwijk stemmen op Koning Ambtenaar?
Aan de burgemeester ligt het kennelijk niet. Die geeft aan te betreuren dat Van Roode al jaren buiten de boot valt en geeft aan dat de organisatie meer met Past Performance wil werken, wat een beetje cryptisch klinkt. Dat komt er juridisch gezien namelijk niet op neer dat je rekening mag houden met eerdere ervaringen , zoals de meeste mensen zouden denken op basis van de term. Past Performance ziet alleen toe op de ernstige beroepsfout, je mag iemand alleen weigeren als er sprake is van een ernstige beroepsfout, zoals een gerechtelijke veroordeling, iets wat eigenlijk alleen KPN steeds gebeurt. Gunnen op basis van Past Performance is ook niet overeenkomstig de Aanbestedingsrichtlijn, volgens welke gunnen op past performance juist subjectief is en je alleen mag gunnen op of prijs of emvi. Dat werkt dus niet zo, daar begonnen we al eens over. Past performances wegen altijd mee, ook als je doet van niet. En als je dat helemaal niet laat meewegen dan stoot je je tien keer aan dezelfde steen, steeds opnieuw dezelfde mislukte inkoop opnieuw doen.
De burgemeester lijkt echt van zin het op te lossen. Van Roode moet volgende keer een uitnodiging krijgen, stelt de burgemeester. Daarmee is het probleem van favoritisme dus niet opgelost. Of je nu de volgende keer aan Van Roode gunt of juist niet, het wantrouwen blijft bestaan. En dit wantrouwen is dan ook nog eens terecht. Moet Van Roode dan voor de komende 15 jaar weigeren om te reageren op de uitnodigingen die het krijgt van de gemeente? Vergeving in aanbestedingsland we hadden het er al eens over en het is echt essentieel.
Dit alles geeft ook wel aan dat het probleem dat het fenomeen aanbesteden moet verhelpen, dus ook met meervoudig onderhands inkopen speelt, waar helemaal geen toezicht op is. Sterker nog, Aanbestedingsnieuws verwedt er wel een rondje op een zonnig terrasje om dat opdrachten juist kleiner in de markt worden gezet om het aanbesteden te ontlopen en favoritisme zo met kleinere opdrachten alsnog mogelijk te maken. Soms moet dat ook wel als dat in het belang is van de gemeente en een doelmatige inkoop niet anders verzekerd kan worden. Maar als de voorkeur niet toeziet op gemeentebelangen maar op de belangen van een individu wordt het anders.
Transparantie over meervoudig onderhandse opdrachten is het enige medicijn tegen favoritisme. Of is dat wel zo? Als alles goed gaat is er ook nog een rechtsstaat waar je persoonlijke geschillen kan oplossen door aangifte te doen of een dagvaarding op te stellen. Daar laten we ons maar niet over uit, maar er is vast een reden waarom dat liedje van Jeroen van der Boom ooit op 1 stond, daar moet iets achter hebben gezeten. Transparantie helpt wel voorkomen dat de toebedeling van aanbestedingen een nieuwe vorm van strafoplegging wordt. Waarom staan die meervoudig onderhandse opdrachten niet ook op Tenderned? Zo krijg ik nou nooit eens te zien waar al die aanbestedingen voor rechtsfilosofen naartoe gaan. Niet per se met de stukken maar toch minimaal de aankondiging.
Inkopen blijft subjectief. Gelukkig geldt dat ook voor het beoordelen van inkopers. Het geeft ook wat aan over de Mindset van Van Roode. Een ander zou het erbij laten en nooit meer vragen om opdrachten. Juist als het je aan het hart gaat, als je weet dat het onterecht is, dan blijft het knagen. Als er je voor eeuwig iets onbekends wordt nagedragen kun je natuurlijk altijd zelf nog iets onbekends gaan terug nadragen. Dat slaat dan wel nergens op maar er zijn mensen die daar dan zo opgelucht mee zijn dat ze het los kunnen laten. Die aannemers kent Aanbestedingsnieuws ook persoonlijk. Als je toch genoeg opdrachten hebt. Aannemers die weten dat het altijd wat is met de gemeente, dat aanbestedingen zonde van de moeite zijn omdat de opdrachtwaarde te klein is voor de moeite die je erin steekt, of om een andere reden afhaken. Oud zeer gaat zeker niet weg, als je niet vraagt waarom.
Geef nooit op. Nee heb je. Ja kan je krijgen.