Zomerspecial: Aanbesteden en tailor-made

Nog weer een reden waarom aanbesteden niet goed gaat. Omdat je terugkoppeling van de leverancier nodig hebt, op die punten waarop je overvraagt, zonder het zelf te weten. Zodat je weet wanneer je eigenlijk onmogelijk grof bezig bent en je per ongeluk door een Godswonder toch je zin krijgt, om daar dan van te profiteren. Dat is eruit gehaald met het proces. Profiteren van buitenkansjes is nu eenmaal niet eerlijk. Zo krijg je nooit iets wat je precies wil hebben en dat laat zich het beste zien aan de hand van tailor-made orders. Zoals… nou neem een denkbeeldige grote inkoper. Rijkswaterstaat. Voor een denkbeeldig, handgemaakt product …. zeg… een schip.

[Edit: tippie: dit gaat achter de paywall in 3 uurtjes of zo]

Voor de aanbesteding moet je het eigenlijk al in no time klaar hebben. Laten we aannemen dat het deze scheepsbouwer is gelukt. Met wat mazzel had hij toevallig al een gedeelte klaar liggen, echt het beste van het beste. Dat heeft hij om mee te dingen aan de aanbesteding nog voltooid door alleen maar aan exact alle eisen uit een belachelijk overvraagd bestek er nog aan toe te voegen. Een groot voordeel ten opzichte van alle andere leveranciers, die dat niet al klaar hadden liggen dus je steekt er zekerteweten met kop en schouders boven uit. Deze leverancier heeft er, ondanks dat dat eigenlijk niet mogelijk was, alles aan gedaan om het schip precies zo te maken als dat stond in het bestek. Duurzaam. Degelijk. Alles waar om gevraagd werd, zit er op en er aan, met een complete vloer van duurzaam hout uit een duurzaam onderhouden productiebos, vreselijk duur, had je voor een ander nooit zo laten doen. Er zit precies zoals in het bestek gevraagd werd, met zijden gordijntjes met het  logo van Rijkswaterstaat erin.

En dan stuur je trots de foto’s mee met de inschrijving en wat blijkt. De klant heeft het niet meer nodig. Die heeft in zijn ongeduld al een dhingie geselecteerd voor de uitvoering van diezelfde taak. Ja die was goedkoper. Het was niet precies wat je hebben wilde, nee. Maar ja goedkoper, dat is ook belangrijk. Volgens de EMVI-superk*tformule komt de dhingie er nu eenmaal uit. Maar wacht even. Dit is een uniek aanbod. Je krijgt het nooit meer tegen die prijs! Zo veel mazzel heb je echt niet meer. Deze unieke buitenkans kán Rijkswaterstaat echt niet laten liggen. Deze unieke buitenkans kan niemand laten liggen en Rijkswaterstaat heeft het geld nu eenmaal gewoon.

Toch wel. Rijkswaterstaat kan overal wel nee tegen zeggen. Zelfs tegen iets waar het helemaal geen nee kan zeggen. Nou, dat is de manier om een leverancier heel boos te krijgen. Wat? Deze is precies zoals je het wilde hebben! Een drijvend monument. Met een duurzame houten vloer. Met zijden gordijntjes. Van duurzaam geteelde zijderupsjes. Wat wil je nou nog meer. Om je te troosten komt de inkoper van Rijkswaterstaat nog met een goede reden, bij de afwijzing in het gunningsbericht. Het hout was een beetje verweerd. Waaaat? Het hout verweerd? Sorry maar dat komt omdat je zoiets belachelijks vraagt als een duurzame houten afwerking, en met zijden gordijntjes en tierelantijntjes. Als we dat allemaal erin stoppen, ligt het wat langer op de werf ja. Maar dat poets je zo even weg met wat vernis. Bovendien is dat al weggepoetst met vernis. Dat heeft de directeur nota bene zelf nog gedaan. Dat je het nog kan zien op de foto dat is omdat je het op zulke korte termijn moest meesturen met de inschrijving.

Niks aan te doen. De aanbesteding is al gegund aan een ander. Als leverancier bel je nog boos op, “wat wil jij alle uithoeken van de Noordzee gaan bewaken in een veredelde dhingie? Dat is levensgevaarlijk. Dat moet je echt niet willen.” Sja… Je kan in beroep bij de Commissie van Aanbestedingsexperts. WTF. Moet je dus om hun hun werk uit te leggen nog in beroep? Ai ai. en wat eeuwig zonde. Dat schip raak je nu met al die malle Rijkswaterstaat-wensen aan de straatstenen niet meer kwijt. Met het logo van Rijkswaterstaat erin. Dat kan je niet verkopen aan een particulier. Hebben die duurzame zijderupsjes voor niks gesponnen. Niks aan te doen. De democratie wil het zo. De democratie wil nu eenmaal dat de medewerkers van Rijkswaterstaat verzuipen in een dhingie voor de kust van de Doggersbank. De democratie vraagt ook of Mark Rutte daarin mee kan worden genomen…

Dat is toch hartstikke zielig voor een leverancier en zo’n scheepje. Daar is zo veel liefde in gestoken. Om aan alle eisen te voldoen. En dat doet het ook. En het kwam zelfs op het juiste moment, precies toen je erom vroeg. Ook al is dat eigenlijk onmogelijk. En dan wordt het nog afgedankt, nog voor het goed en wel is opgeleverd. Wat een tranentrekker. En dan hebben we het over een schip he. Het mooiste schip ter wereld. De mooiste vis van de zee. Het heeft niet mogen zijn. Mijn voorbeeld ging om scheepjes maar met aanbestedingen gaat het ook om mensen. Redacteurs bij de overheid worden ook met een aanbesteding bij het uitzendbureau ingekocht. Tegen de meest krankzinnige eisen. En jurist. En Neerlandicus. Tegelijk. En een die genoegen neemt met een HBO-functie. In Alphen aan den Rijn in dat gare gemeentehuis, dat ook met een aanbesteding is neergezet. Nou daar wil helemaal niemand zijn. Dat staat daar zelfs in een tegel aan de kant van de rivier, in een tegel, omdat de Oude Romeinen dat ook al wisten. Het beste van het beste wordt nog afgewezen. Parels voor de zwijnen!

Dat je als inkoper niet alles kan krijgen wat je hebben wil, is iets wat je als inkoper ook moet leren accepteren. Dat als je precies krijgt wat wat je hebben wil tegen een prachtig prijsje dat je dan dankbaar moet zijn ook. Daarom zijn inkopers ook niet 2 jaar oud. Want dan weet je dat nog niet. Dan kun je dit nog niet op waarde beoordelen. Als je inkopers en hun vrijheid in te kopen min of meer wegreduceert in hun functie en er een juridisch regeltjes volgen functie van maakt, zodat een kind van 2 jaar oud het theoretisch ook nog zou kunnen doen, waarbij ze niks anders mogen doen dan compliance, niet het beste van de markt mogen zoeken maar eerlijk is eerlijk moeten gunnen volgens van tevoren bedachte regels, dan moeten ze buitenkansjes laten liggen. Dan moeten ze in zee met het eerstedebeste waardeloze alternatief alleen omdat dat van tevoren bedachter is. Je kan het een peuter niet verwijten dat die het mooiste visje van de zee laat liggen, natuurlijk. Wat weet een peuter nou van visjes. Die heeft nog geen tanden om te bijten. Gooi het maar in de blender voor wat olvarit-achtige visjespulp.

Al die buitenkansjes die huilen heel erg hard ergens op een scheepswerf vol ideale schepen met zijden gordijntjes en Jurist-Neerlandici-webredacteurs die nooit hadden mogen zijn. Samen met Tropicana. En Exota. En sinds kort ook Golfslagbad de Tongelreep. En waarschijnlijk ook het zwembad in Dinkelland. Dat is de hemel op aarde. Waar het onmogelijke mogelijk werd. Waar nu geen mensen meer komen. Waar mensen alleen maar niet meer gingen zwemmen omdat er zo veel tuig kwam dat door de badmeesters die waren wegbezuinigd niet kon worden tegengehouden. Kapot gemaakt door  balorig, onvolwassen gedrag van mensen die nooit achter de knoppen hadden mogen zitten, in elk geval niet voordat ze de volwassen leeftijd hadden bereikt, ook al bereikten ze die leeftijd nooit en zaten ze niet werkelijk achter de knoppen. Hebben we dan niets geleerd?

Mr. drs. S.M. Ploeg
filosoof/aanbestedingsjurist

Zie eerder:
Aanbesteding renovatie Tongelreep mislukt
Noabers wint Noaberkracht aanbesteding sport- en zwemcomplex Dorper Esch

Winterevent Den Bosch, is enige gegadigde Winterland vooralsnog niet gegund

en