Via verschillende alternatieve media kanalen (Zie Andere Krant en ON, maar ook Huig Plug en Glacier TV en de filmladder van Nederland Wat Is Er Gaande: https://youtube.com/playlist?list=PLrhVVLeszUuB9y6znQrD_FoFZoOzqa_Hk&si=JwsDYBpQyu_ddt7T )kwam de afgelopen maanden aan het licht dat er kerven in de zeereep zijn gegraven bij Castricum, Egmond en andere Noord-Hollandse kustplaatsen. Aannemer V. bleek uit fotomateriaal van omwonenden de werkzaamheden uit te voeren en werd hierom volgens de NOS bedreigd, door complotdenkers. Bedreigd met denken? Aanbestedingsnieuws is op zoek gegaan naar de kwaliteit van het opdrachtgeverschap en het blijkt dat de veiligheid van de aannemer vooral niet is geborgd door een schimmig woud van verantwoordelijkheden, waardoor parlementair toezicht op afstand van de werkzaamheden is komen te staan en waardoor het aan maatschappelijk draagvlak voor de werkzaamheden vanzelfsprekend ontbreekt.
De eerste stap van Aanbestedingsnieuws was het benaderen van gemeenten. Dit zijn onder meer Castricum, Bergen (waar zowel kerven van Schoorl als die van Egmond onder vallen) en Bloemendaal waar men als eerste aan het experimenteren sloeg, in samenwerking met Natuurmonumenten en inmiddels is ook Texel, nu volgens de provincie Noord-Holland, betrokken bij een duinafgraving. Gemeenten blijken maar beperkt op de hoogte van deze projecten op hun eigen gemeentegrond:
“Omdat wij als gemeente geen partij zijn in dit project, kunnen wij helaas de gevraagde informatie niet verstrekken. Mogelijk kunt u hiervoor terecht bij PWN of de Provincie Noord-Holland.”
Van een van de gemeenten heeft Aanbestedingsnieuws begrepen dat zowel PWN als de provincie betrokken zijn bij de opdrachtverstrekking. Als dit zo is, kan uiteraard contract management tussen wal en schip geraken. Hierdoor wordt de aannemer ook onnodig belast met bestuurlijke vraagstukken, door stakeholders die bij het project aan de zijlijn zijn komen te staan. Reden genoeg voor een Woo-verzoek naar betrokken gemeenten provincie en waterschappen.
Dat bleek alras heel ingewikkeld te liggen. Zo duidelijk ligt dat niet met het opdrachtgeverschap. De provincie Noord-Holland liet in antwoord op persvragen van Aanbestedingsnieuws weten:
PWN is als opdrachtgever verantwoordelijk voor afstemming met het Hoogheemraadschap HHNK. De maatregelen zijn uitgebreid besproken en afgestemd met HHNK. Deze heeft de maatregelen getoetst aan de veiligheidsnormen en vergund middels een Omgevingsvergunning (voorheen watervergunning). Zie ook; Kerven bij Castricum | Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier
Bent u als provincie verantwoordelijk voor het contractmanagement voor aannemer [V}?
Nee. De naam van de aannemer die de werkzaamheden uitvoert in opdracht van PWN is “[V]
Wat opmerkelijker werd het bij de vervolgvragen, die onder meer ook de vraag opwerpen of er bij de aanbesteding van de opdracht wel is gekeken naar de best beschikbare technieken:
Houdt er iemand van de provincie toezicht op de uitvoering van dit werk in de vorm van contractmanagement?
Nee. De provincie Noord-Holland verstrekt subsidie aan PWN voor het nemen van natuurherstelmaatregelen, zoals de aanleg van de kerven bij Castricum. PWN heeft haar eigen inkoopbeleid.
Waar is het toezicht op dit inkoopbeleid? Is dit de BBT best beschikbare techniek? Value for Taxpayers money? De provincie zit er getuige de beantwoording, niet heel erg bovenop. Dit was het goedkoopst. Ja, goedkoop. Maar was dat niet stiekem duurkoop?
Had hetzelfde effect van zandtoevoeging in de achterste duinenrij op een andere manier kunnen worden bereikt dan door het afgraven van de zeereep?
Ja in principe wel, maar dit is de methode die het best een natuurlijke situatie nabootst, het meest duurzaam is, en ook het goedkoopst. Werken met natuurlijke processen is het meest effectief voor het versterken van zowel de zeeveiligheid als de hoge natuurwaarden in het gebied. Bestaat er een risico dat de rest van de zeereep door indroging, kwetsbaarder wordt?
Zijn hier maatregelen voor getroffen?
Nee dit is niet aan de orde. Dynamiek van stuivend zand zorgt juist voor vitale helmvegetaties.
Een verweer dat indirect door andere overheidsinstanties onder verwijzing naar PWN is geformuleerd, is dat de zeereep slechts tot 14 NAP is afgegraven. Bij de Kerf in Schoorl is de zeereep tot 0 NAP afgegraven in 2013.
De kerf bij Schoorl had -in tegenstelling tot deze kerven- ook tot doel dat zeewater in bijzondere gevallen weer een stukje het duin in kon stromen, een zogenaamde slufter. Dit is overigens slechts een enkele keer gebeurd en er is zoveel zand aangewaaid dat er vanzelf een zandwal is ontstaan in de kerf waardoor de zee inmiddels niet meer naar binnen stroomt.
Uit verder onderzoek van Aanbestedingsnieuws blijkt dat Hoogheemraadschap HHNK het waterleidingbedrijf PWN wel degelijk heeft aangesproken op de waterveiligheid en dit zelfs mede naar aanleiding van de berichten in deze alternatieve media. PWN reageert hierop met een reactie alsof de spreekwoordelijke neus van PWN bloedt en lijkt elke verantwoordelijkheid voor de waterveiligheid te verwerpen, ondanks de eigen graafacties.
De vergunning van HHKN
De aangevraagde watervergunning is op 28 maart 2024 aangevraagd voor het: Realiseren kerven , reactiveren parabolen en aanleg stuifkuilen t. b. v. dynamisering Lazaretduin Ingediend bij Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Soort Aanvraag vergunning Activiteit(en) Ontgraving uitvoeren
Naam van dit project Realiseren kerven , reactiveren parabolen en aanleg stuifkuilen t. b. v. dynamisering Lazaretduin e. o.
Projectomschrijving
Kaartje bij de afgravingen vergunningsaanvraag HHNK van 28 maart 2024
PWN wil in het najaar van 2024 maatregelen uitvoeren met als doel het dynamiseren van het duingebied van het Lazaretduin en directe omgeving. De maatregelen bestaan uit het realiseren van kerven , reactiveren van parabolen en de aanleg van stuifkuilen en stuifplekken. Er wordt gewerkt met een gesloten grondbalans: zand vrijkomend bij de werkzaamheden voor de kerven , parabolen en stuifkuilen wordt verwerkt aan de oostkant van de kerven. Het project is door PWN reeds voorbesproken en afgestemd met het HHNK.
Het is van belang om te zien dat bij deze vergunningsaanvraag in het omgevingsloket een heel ander kaartje zit dan in het kervenplan, dat dan nog niet gereed kan zijn omdat de aanbesteding nog niet voltooid is. Bij de omgevingsvergunning zit plat gezegd een plaatje van een vierkant op een gebied dat wat strand voor moet stellen en daar staat bij dat er niet meer dan 5 meter wordt afgegraven.
De afstemming heeft Aanbestedingsnieuws ook ingezien20230330 Re FW Veldbezoek dynamisering zeereep Castricum aanleg kerven (geanonimiseerd) . Opvallend hierin is dat wordt gesproken over het inbrengen van PFASvrij zand door de kerven, terwijl het project verkocht is als duinverstuiving voor de aangroei van het duin, lijkt het zo meer een drinkwater-maatregel.
Verder blijkt dat pas 31 januari 2024 de HHNK toe is gekomen aan het berekenen van de gevolgen van het project in het kader van de vergunningverlening en dat daarbij door PWN meermaals de druk op de ketel is gezet. De aanbesteding voor het kerven-onderzoek is dan allang afgerond. Dat betekent dat de druk op het project verschoven wordt naar de toezichthouder en die zo deelgenoot gemaakt wordt en niet in vrijheid kan beslissen over de vergunningverlening.
OP 12 juni 2024 schrijft PWN over de proeven:
Als we weer een stap verder zijn met o.a. de 2D tekeningen en grondballans dan kan ik die ook delen.
Maar het lijkt me goed om deze tussenstap alvast te delen om jullie mee te nemen in de uitwerking.
Je kan zien dat de vormen van de kerven wat zijn aangepast t.o.v. de plannen [nadruk red AN] van maar deze aanpassingen zijn niet heel groot.
Over het algemeen zijn ze iets smaller geworden en lopen ze aan de oostzijde wat minder ver door omdat je dan al snel in de
verwerkingslocatie van het vrijkomende zand terecht komt.
Kaart uit het definitieve kervenrapport dd september 2023 volgens het rapport zelf, echter blijkens de communicatie tussen PWN en HHNK zijn 3d tekeningen met daarin de bedoeling, niet eerder dan 12 juni 2024 aan de HHNK overhandigd.
Uit deze afbeeldingen blijkt de omvang in meters ook niet goed. Het woord kerf doet denken aan de rozensnoei, dat suggereert niet een gat van meters. Aanbestedingsnieuws vraagt zich dan ook af of dit “onsje meer” er nu via de aanbesteding is ingeslopen of via de wijziging op de vergunningsaanvraag. Te veel schijven en onduidelijke verantwoordelijkheden en pas laat duidelijkheid over de omvang.
Aanbesteding kerven
Verder blijkt uit het onderzoek van Aanbestedingsnieuws voor zover het gaat om de aanbesteding dat de opdracht volgens de correspondentie met een aanbesteding zou zijn gegaan maar dat er daarvan weinig sporen op Tenderned zijn.
We vonden hier wel een aanbesteding voor onderzoek naar kerven in de duinen maar die was niet van drinkwaterbedrijf PWN maar van een programma van het Ministerie van Landbouw genaamd OBN en het ongrondwettelijke Bij12, een uitvoeringsorganisatie die zelf zegt in 2014 gedecentraliseerde rijkstaken uit te voeren namens de IPO (de VNG van de provincies)
Deze opdracht is aangekondigd 28 september 2023, de gunning was op 23 april 2024. Dat is dus behoorlijk gelijktijdig met het vergunnningtraject, dat dus pas op 7 juni 2024 is afgerond, ver na de aanbesteding is afgerond. Dat is ook niet fraai voor een aannemer, de opdracht is nog onzeker als hij die krijgt. Als de vergunning niet verleend zou worden, stond hij met lege handen. De aanbesteding hangt dan ook als een hypotheek boven de vergunningverlening en dat blijkt niet alleen uit onderstaande mail maar uit de hele communicatie (zie de link direct onder het kopje afstemming):
Een #gunfirst dus weer, de kost gaat voor de baat uit, behalve bij aanbestedingen. Eerst gun je de opdracht, daarna vraag je toestemming. Eerst haal je chocola van het boodschappengeld en daarna vraag je moeders of je dan ook chocolade mag als dank. Maar die reep is dan al opgegeten. En het waren er eigenlijk 2. Van die hele grote van de Milka. Ja mam, “dat is wat aangepast ten opzichte van de plannen”.
De opeenstapeling van dit soort organisaties en de onduidelijkheid hierover in de vergunningverlening, vindt Aanbestedingsnieuws heel opmerkelijk. Hierdoor wordt de uitvoering en de vergunningverlening ogenschijnlijk aan de provincie toegeschreven maar blijkt de initiatie bij Bij12. Wie echt verantwoordelijk is, blijft ontransparant. Bovendien is er een risico dat de verantwoording via dit publiek private project niet bij een overheidsorganisatie maar bij een van de betrokken ondernemers moet worden gehaald: Aannemer V die in de krant stond, of de onderzoeker uit de aanbesteding. In de aanbesteding zitten helemaal geen kaartjes of foto’s van wat precies de bedoeling is.
Deze opdracht is gegund op 23 april 2024 voor 165 120,88EUR aan HKV Lijn in Water B.V en daarmee is het onderzoek dus niet van de overheid maar commerciëel. Het bedrijf komt bovendien uit Lelystad, dat in een andere dijkring is gelegen en dus geen belanghebbende is bij een eventuele overstroming, veroorzaakt door het eigen onderzoek. Interessant, omdat ook het risicobeheer met de aanbesteding is uitbesteed. Lekker makkelijk, wij verwachten geen enkel risico … … … (voor Lelystad) . Is dat onderzoek te vinden, nou er zat bij de WOO-stukken wel een geanonimiseerd onderzoek, dat was het kervenplan dat aan de vergunning ten grondslag ligt en waar als datum augustus 2023 op staat, terwijl de aanbesteding voor dit onderzoek toen nog liep.
Aanbestedingsnieuws heeft geen waterbouwkundig ingenieur in huis. Misschien is het best wel ok, zo veel verstand van ontgrondingen, zand en water heeft Aanbestedingsnieuws ook niet. Maar dit bescheiden onderzoek toont al, dat het fundamenteel ontbreekt aan toezicht op de onderaanneming bij de inkoop, en dat de inkoop vooraf gaat aan de vergunningverlening en democratische goedkeuring. En dat de belastingbetaler algauw kan worden opgescheept met “onsjes meer” kostenposten van vele miljoenen, maar ook dat de burger de werkelijke plannen nooit in heeft kunnen zien omdat die pas bij de uitvoering, achteraf bekend werden.
De provincie ontkent er verantwoordelijkheid in te hebben terwijl gemeenten de afgravingen aan de provincie toeschrijven. Achter het onderzoek blijkt niet de provincie maar een uitvoeringsorganisatie van het IPO schuil te gaan, die voor het onderzoek hiernaar kennelijk een bedrijf heeft ingeschakeld. Deze onderzoeker kan natuurlijk ook zelf als commerciëel bedrijf naar believen partners inschakelen en daar hebben de overheidsdiensten geen enkel beetje zicht op. Door wie is Aannemer V nu ingehuurd? Door Noord-Holland? Door het IPO? Door BIJ12? Schimmig! En dat hoort het niet te zijn, ook mede voor de veiligheid van aannemers.
De enige die concreet op de uitvoering van werkzaamheden kan handhaven, zijn de omgevingsdiensten en dat is pas na de uitvoering. En dat zijn er ter plaatse al 3, de omgevingsdienst West-Holland, de omgevingsdienst IJmond en de omgevingsdienst Noord-Holland Noord. Die zullen elke afgraving opnieuw kennis moeten nemen van het hele dossier. Dat draagt het risico van ongerechtvaardigd vertrouwen in het proces met zich mee. In Schoorl is het ook al gebeurd dus hier zal het ook wel goed gaan. Terwijl er pas later blijkt dat dat vertrouwen in het proces niet zo vanzelfsprekend is, zo heeft de omgevingsdienst Noord-Holland Noord illegale kap vastgesteld in Schoorl, tussen oktober 2024 en december 2024 met grote schade als gevolg. Dat vals vertrouwen kan makkelijk ontstaan als de verantwoordelijkheid voor uitvoering, toezicht en handhaving schimmig is.
Dit is een bekend aanbestedingsprobleem als gevolg van de nieuwe Aanbestedingsrichtlijn uit 2013, (dus inmiddels ook weer niet zo nieuw meer) waarbij al in 2013 bij het publiceren ervan, is gebleken dat door het ontbreken van een directe cliëntrelatie met onderaannemers, een opdracht die is uitgeschreven zich onttrekt aan bestuurlijk toezicht. De hoofdaannemer wordt betaald door de aanbestedende dienst, die vervolgens maar moet hopen of de onderaannemer eerlijk loon naar werk krijgt. De opdrachtgever hoeft niet eens te weten wanneer de onderaannemers (subcontractors) aan de slag gaan. De verantwoordelijkheid ligt op een onduidelijke plek tussen de opdrachtgever en opdrachtnemer. Aanbestedingsnieuws heeft hierover al ver voor 2016 aan de bel getrokken, ook toen de redacteur dezes nog op het Ministerie werkte.
Onduidelijke rol Provincie Noord-Holland rond het WOO-verzoek:
De provincie laat weten in antwoord op vragen van Aanbestedingsnieuws, dat PWN de opdrachtgever is. In de vergunninsaanvraag van het OLO loket valt echter te lezen dat de provincie opdrachtgever is en de werkzaamheden onderdeel zijn van het Programma Natuur en Natura2000 beheerplan van het Noordhollands Duinreservaat. In de aanbesteding staat dat BIJ12/IPO/OBN/LNV voor het onderzoek verantwoordelijk is. Dit is heel opmerkelijk en de NOS had er een aardig nieuwsje aan gehad als het maar iets uitzocht.
Zelf blijven denken
Doende wat de NOS had behoren te doen… Aanbestedingsnieuws is verrast met wat er zoal boven water komt. Lang niet al deze informatie was al publiek. Het is bovengekomen met journalistiek onderzoek van Aanbestedingsnieuws, dat is zo oncommercieel grondig, dat we zo niet rond kunnen komen van de Google Adds. Daaruit blijkt ook dat de NOS/NH voor het schrijven van het stuk over complotten en bedreigingen met bijzonder weinig onderzoek kon volstaan. Voor 2 met belastinggeld betaalde omroepen is dat toch wel erg slecht onderzoek. Blijven doorvragen en doorzoeken, is dan ook geen slecht idee, alvorens iedereen maar aanmatigend tot complotdenker te bestempelen. Goed onderzoek moet blijkbaar door liefhebbers van vaknieuws gebeuren. Aangezien de reclameinkomsten door marktbederf van grote adverteerders erg tegenvallen, is dat zorgelijk.
Zorgelijk is het ook voor de veiligheid van aannemers. Opletten is altijd de boodschap. Dat geldt in het bijzonder voor aannemers die hun kop niet in het zand steken en willen weten waarvoor hun verkopen precies nodig zijn. Voor je eigen veiligheid moet je het als eenvoudige aannemer toch niet hoeven hebben van de shaming van een frans factchecker persbureau. Het is voor eenvoudige opdrachtnemers aan te raden altijd zelf te blijven denken en bij grote publieke druk niet al te enthousiast in te gaan op verstrekte opdrachten.
Zoals te zien op de onderstaande kaart van de definitieve werkzaamheden is dus in strijd met de vergunningaanvraag ook meer dan 5 meter afgegraven. En zijn er 5 gaten gegraven waar het aanvankelijk leek te gaan om 1 of 2. Dat bewoners die daar de hond uitlaten en ineens zien dat de zeereep is afgegraven, dit alles ook niet konden weten, daar ook geen bezwaar tegen hadden kunnen maken, daar geschokt over zijn, mag dan ook helemaal geen verbazing wekken. Oordelen of hier sprake is van complotdenken, terwijl de gaten in de duinen voor iedereen objectief vaststelbaar zijn en de schimmigheid van de ondemocratische procedure er vanaf druipt in openbare stukken, is erg makkelijk en verdient echt geen journalistieke schoonheidsprijs.
Tekening 28 maart 2024 bij HHNK, kaart maatregelen Lazaretduin
