Wob verzoek OCW opdrachtverstrekking aan Campagne BKB: Splitsing?
Laatst geupdate op maart 5, 2021 door redactie
Iemand en onze redactie weet ook niet wie, maar wij dus niet, heeft 19 november j.l. een WOB-verzoek gedaan naar de opdrachtverstrekking aan campagnes die verzorgd zijn door bureau BKB, in de eerste instantie via het Ministerie van Algemene Zaken, maar die opdrachten worden kennelijk verstrekt door het Ministerie van Onderwijs. Aanbestedingsnieuws zag het toevallig net. We kapen nu wel diegene zijn nieuwtje een beetje weg, doordat we er zo snel bij zijn door de openbare stukken te lezen. Sorry hoor. In elk geval, blijkens dit WOB-verzoek is er waarschijnlijk sprake van overtreding van het splitsingsverbod uit de Aanbestedingswet, door de opdrachtverstrekking aan campagnebureau BKB. En nu dit nieuwtje ons in de handen is gevallen gaan we fijn van leer trekken over de Gids Proportionaliteit en het splitsingsverbod.
Eerst wat achtergrondinformatie over de Gids Proportionaliteit, die de drempelwaarden van onderdrempelige opdrachten regelt. Het is al langer de vraag, wat dat balkje in de Gids Proportionaliteit nu precies betekent. Wetgeving wekt meestal de schijn van een mag het ja/nee dualisme. Met het stoplichtmodel van de (nog niet voor de 2e maal herziene) Gids Proportionaliteit is dus een tussenvariant gecreëerd: mag het; ja nee we weten het niet.Net als met een stoplicht. Oranje, betekent dat bovenop de gasplank staan? Nee maar je kan dat maar beter toch doen, want anders komt er een achterligger in je kofferbak. Bovendien is het de vraag, bij hoeveel opdrachten je wanneer precies kan spreken van het opknippen van opdrachten onder de aanbestedingsdrempel uit te (Red AN edit) komen. Voor 13 opdrachten in een jaar in het oranje balkje aan hetzelfde bureau, kun je toch wel zeggen dat dit ook aanbesteed had kunnen worden en dit wel sterk riekt naar het splitsen van de opdracht. Maar hoe duidelijk is het nu?
In elk geval liggen de gefactureerde bedragen niet, maar in totaal wel ver boven de aanbestedingsrichtlijn voor diensten, die voor de rijksoverheid volgens de Gids Proportionaliteit neerkomt op het stoplichtstaatje dat we hier maar weer eens bij in plakken. Series uitbetalingen steeds in het oranje gebied, tussen de 30.000 euro en de 72.000 euro incl. BTW, 13 in een jaar 2017 maar liefst, terwijl we niet navenant bijbehorende contracten vonden.Er zijn slechts ca. 1x per jaar onderliggende contracten verstrekt in het WOB-besluit dat nadrukkelijk vraagt om alle opdrachtverstrekkingen aan BKB. Dat ruikt naar splitsing: 1 opdracht, die meermaals gefactureerd wordt. Dat de randen van het oranje balkje van de diensten aan de Centrale overheid van de Gids Proportionaliteit zo wel worden opgezocht; is in elk geval wel duidelijk.
Een opdracht van 60K Ex btw 72 inc, gefactureerd op 6 september 2017, zit zeker boven deze grens voor onderhands gunnen van de Rijksoverheid (Gids P, stoplichtstaatje, zie de onderste 4 balkjes). Die opdracht had eerder meervoudig onderhands moeten worden aanbesteed. Aan wie dat nu ligt, is moeilijk te zeggen. Er is sprake van meerdere documenten die de suggestie wekken dat er onderhands is gegund maar hoe bewijs je wat er niet is? Dat neigt ons tot het idee dat iemand op het Ministerie ook wel boter op het hoofd heeft gehad bij de gunning. Ook moet wel op worden gemerkt dat diegene ook duidelijk bij vermeld heeft in de overeenkomst van 11 april 2017, dat het maximaal totaalbedrag dat de opdrachtnemer in rekening mag brengen, €669.950,- bedraagt. De opdrachtgever is zich dus bewust van de aanbestedingsregels getuige ook de vaststelling in de overeenkomst: “overwegende dat … de wijzigingen binnen de kaders van aanbestedingsrecht blijven”, terwijl de in de brief genoemde totaalgrens de Europese drempelwaarde (thans 139.000, in 2018/19: €144.000, 2016/7 €135.000) ruim overschrijdt. Dat is niet een beetje maar toch echt wel een heel pak boter op het hoofd van het Ministerie van Onderwijs. 6,6 ton is ver boven de aanbestedingsdrempel voor diensten aan de centrale overheid, dus die opmerking van de opdrachtgever in het contract over het “maximale totaalbedrag”, is heel raar.
Het lijkt er een beetje op dat de leverancier min of meer verzocht is, om kleinere opdrachten te factureren. Dat dat is. omdat het Ministerie anders moet aanbesteden is er niet heel duidelijk bij vermeld in de stukken. Maar wat er wel in staat is genoeg om te zien dat er niet veel van klopt. Blijkens de aanhef zin is dat op basis van de wijziging van de opdracht. PIANOo meldt (conform de aanbestedingsrichtlijn) over het wijzigen van opdrachten, dat er dan opnieuw moet worden aanbesteed, tenzij de opdracht niet-wezenlijk gewijzigd is.Het is in elk geval wel van belang te beseffen dat de aanbestedingsregels soms zo lastig zijn uit te voeren dat het ook vanuit het Ministerie van belang kan zijn, de opdracht op te knippen of te splitsen. Dit is dus niet per se een ondernemerswens.
Hoe zit het met het wijzigen van een al gegeven opdracht? Mag je die jaar in jaar uit doorwijzigen? Nou dat mag tot aan het concept wezenlijke wijziging.
PIANOo over het wijzigen van een opdracht:
Als een overheidsopdracht tijdens de aanbesteding of tijdens de looptijd (wezenlijk) wijzigt, dan kan dat betekenen dat u de opdracht opnieuw in de markt moet zetten met inachtneming van de aanbestedingsregels. De Aanbestedingswet 2012 kent echter enkele uitzonderingen op grond waarvan u een lopende opdracht kunt wijzigen, zonder over te hoeven gaan tot een nieuwe aanbesteding. U treft deze gevallen (limitatief opgesomd) aan in de artikelen 2.163b tot en met 2.163g van de Aanbestedingswet 2012.[…]
Een wijziging van een overheidsopdracht is niet-wezenlijk als het bedrag waarmee de wijziging gepaard gaat lager is dan:
- de aanbestedingsdrempel, en
- 10% van de waarde van de oorspronkelijke overheidsopdracht voor leveringen en diensten of 15% van de waarde van de oorspronkelijke overheidsopdracht voor werken, en
- de wijziging de algemene aard van de overheidsopdracht niet wijzigt.https://www.pianoo.nl/nl/inkoopproces/fase-2-doorlopen-aanbestedingsprocedure/aankondigen/niet-wezenlijke-wijziging
De Gids Proportionaliteit wordt binnenkort gewijzigd naar aanleiding van de tenderkostenvergoedingen. Dat klinkt ook als het juiste moment, om meer helderheid te verschaffen over het splitsen van opdrachten onder de drempel. Niet voor niets is Europese Drempelbedragen de meest aangeklikte pagina op Aanbestedingsnieuws.nl . Het drempelbeleid is ook ingewikkeld, het verandert steeds en aanbesteden vertraagt het inkoopproces enorm en garandeert niet dat je bij een geschikte opdrachtgever uitkomt. Op basis van de Europese Aanbestedingsrichtlijn is het niet toegestaan om opdrachten te splitsen om onder de Europese aanbestedingsdrempel te blijven en zo niet te hoeven aanbesteden. En bij herhaald wijzigen van de opdracht? Mag je je dan helemaal suf splitsen? Wij weten in elk geval niet als dit geen splitsing is, wat het dan nog wel is, behalve een heel aardig Utrechts bandje waar we tegenwoordig nog maar weinig van horen:
Onze excuses voor de beeldkwaliteit, die komt recht uit de onderstaande WOB-besluiten.
Edit:
We hebben op dit alles de navolgende reactie ontvangen van BKB waarvoor dank!
Het viel ons op dat een aantal zaken in dit artikel niet of niet helemaal juist zijn. Dat lichten wij graag puntsgewijs toe:> In alinea 2 schrijft u ‘dat dit ook aanbesteed had kunnen worden’. Het project Gelijke Kansen Alliantie is ook aanbesteed, het was een pitch waaraan meerdere bureaus deelnamen en waaruit BKB naar voren is gekomen als economisch meest voordelige inschrijving. Zie het gunningsbesluit van 29 juli 2016 waarvan u een screenshot onderaan het artikel plaatst.> De reden om in 13 stappen te factureren (3e alinea) is niet om de opdracht op te knippen. Deze was immers gegund na aanbesteding. Dat was simpelweg een afspraak om in tranches te factureren. Zo volgen de kosten voor de opdrachtgever zoveel mogelijk de gemaakte uren en uitgaven op de voet. Ook is het voor het bureau belangrijk om niet pas achteraf het hele bedrag af te rekenen vanwege de vele projectkosten die hierbij kwamen kijken (inhuur zalen, sprekers, etc etc). Dat is overigens meteen iets wat wij belangrijk vinden om te noemen: in deze bedragen zaten veel projectkosten, het gaat dus niet een-op-een om opbrengst voor BKB.> Er was dus geen losse opdracht van 60k ex btw (alinea 4). Dit was een tranche van het totaal, zie vorige bullit.> Het oorspronkelijke maximale bedrag is tweemaal uitgebreid met het oog op extra kosten in 2017 en op een vervolg aan het project in 2018. Deze document zitten in het pakket dat OCW openbaar heeft gemaakt.> In de screenshots onderaan wordt met een tussenkop de suggestie gewekt dat het project Ondersteuning Actieplan Zwangerschapsdiscriminatie een opdrachtwaarde had van € 1.102.435,03. Dat is echter de totale waarde van alle opdrachten die BKB in de loop der jaren voor OCW uitvoerde. NB! Dat totaalbedrag is inclusief btw en ook weer inclusief alle projectkosten. Dus niet alleen opbrengst voor BKB.
Zie ook:
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/wob-verzoeken/2021/02/25/besluit-wob-verzoek-opdrachten-campagnebureau-bkb-ocw
https://www.rijksoverheid.nl/binaries/rijksoverheid/documenten/wob-verzoeken/2021/02/25/besluit-wob-verzoek-opdrachten-campagnebureau-bkb-ocw/Besluit+Wob-verzoek+Campagnebureau+BKB.pdf
https://www.rijksoverheid.nl/binaries/rijksoverheid/documenten/wob-verzoeken/2021/02/25/besluit-wob-verzoek-opdrachten-campagnebureau-bkb-ocw/2020-110+Bijlage+2+Inventarislijst+Wob+Campagnebureau+BKB.pdf
1 thought on “Wob verzoek OCW opdrachtverstrekking aan Campagne BKB: Splitsing?”