Wethouder Teylingen treedt af na mislukte pacht aanbesteding

Wethouder Hooij van de gemeente Teylingen (rond Sassenheim) is in een raadsvergadering van 12 februari afgetreden om het aanbesteden van pachtgronden.. In totaal zijn er 5 gronden aanbesteed met een openbare selectie en dat heeft boeren direct in grote problemen gebracht. Hooij geeft aan dat volgens haar een gemeente betrouwbaar en voorspelbaar moet zijn en de sociale cohesie bevorderen. Dat is niet gebeurd, door de gronden met een openbare selectie aan te besteden. Zoals sommige gemeenten ineens zijn gaan doen naar aanleiding van het rechtersrecht uit het Didam-arrest.

De gemeente geeft aan dat de uitvoering van de selectieprocedure voor de pacht bij een aantal boeren tot grote onzekerheid geleid heeft en er maatschappelijke onrust is ontstaan in het anders zo rustige Warmond. Er zijn fouten gemaakt en die hebben grote impact. Dit betreurt het college. Het organiseren van een nieuwe openbare selectieprocedure biedt het college, samen met de gemeenteraad, de mogelijkheid invulling te geven aan een zorgvuldige procedure die voor iedereen begrijpelijk en inzichtelijk is. Op dinsdag 13 mei staat het onderwerp op de agenda in de commissie Ruimte.

Om aan te geven wat het grote belang is van dit nieuws moeten wij het toch maar weer eens hebben over pacht. Terwijl pacht dus helemaal niets met aanbesteden te maken heeft. Aanbesteden doe je met werk, dat is ook helemaal niet bedoeld voor zorg en laat staan pacht. Wat is pacht? Jaaaa dan moet je maar bij Kluwer een Abonnement nemen op de Module Vastgoed en Wonen en vervolgens vragen waarom de uitgever dat zinvolle boek met hermetisch georakel van een half-Spaanse jurist er niet heeft in geconverteerd voor de online Module ook al vond de toenmalige redactie die delen destijds zo relevant. Die uitgever weet dat niet door zijn eigen boereneigenschappen. Die content was niet “gereed voor online”. In de losbladige Praktijkboek Vastgoed kunt u die kennis nog wel vinden. Er is nog wel een makelaar in Amsterdam die die delen vast nog heeft staan.

De pacht is een oude rechtsovereenkomst analoog maar helemaal niet hetzelfde als huur, ook als je Wikipedia ineens zegt dat dat wel zo is. Er hoorde een Pachtwet bij waarin opvolging was geregeld en dat een boer ook rechten uit verkrijgt door het werk te verrichten. Pacht is specifiek voor grondgebruik door boeren en is daar in eeuwen op gemaakt, maar Rutte vond het ingewikkelde regels en dus werd het hele stelsel compleet met landelijke pachtprijzen afgeschaft. Vooral ook die hinderlijke pachtkamer van de rechtbank in Arnhem.

De pachtovereenkomst kan nog wel steeds gesloten worden, ook al wordt dit met een verbazende hardnekkigheid ontkend. Want partijen kunnen gewoon afspreken met elkaar wat zij willen, wat volgt uit de contractvrijheid. Dus de pacht is wel blijven bestaan alleen de regels die ervoor waren, zijn deels afgebroken en dat heeft echt dramatische gevolgen, meest verstrekkend dat er ergens een ambtenaar een paardenvilla wil en daarom besluit een heel hoekje te gaan aanbesteden, zodat er een boer buiten de stoelendans valt en zijn bedrijf om dit soort boerenbedrog nog verkoopt tegen gunstige voorwaarden.

Met pachtovereenkomsten werd onder meer een juist grondgebruik bewerkstelligd, zodat bijvoorbeeld de bodem niet uitgeput raakt van dezelfde oogst, maar ook zodat de leefomgeving voor habitats niet zomaar totaal wordt afgebroken als dat niet mogelijk was. Het werkt ook een stagnatie in de hand waardoor er rust en ruimte is. Was het een solokoers van de Hoge Raad of was het afgesproken werk in 2015 waar de Chinezen met een oogje op ons platteland achter zaten, zoals daar ook al half Frankrijk aan verkocht is om jarenlang gecultiveerde olijfbomen om te hakken voor tijdelijk gunstig in de koers liggende champagnedruiven, het fijne erachter zullen wij eenvoudige stervelingen nooit weten maar het moest zomaar ineens zodat “iedereen gelijke kansen had”. Dat is met pacht een beetje ondenkbaar, dat je bijvoorbeeld beweert dat bananenkwekers evenveel recht zouden moeten hebben op een stukje Betuwe. Bananenkwekers zal die eerlijke kans jeuken, die zitten helemaal niet te wachten op een stukje Betuwe want de banaan groeit daar niet. Veel te koud. Dus de banaan snapt het wel.

Maar niet alle groente heeft evenveel begrip voor dit proviso dat je nog terug kan voeren op het gedachtegoed van John Locke, dit is dus het zogeheten Lockean proviso dat de vruchten van de grond nu eenmaal niet zomaar uit de lucht zijn komen aanwaaien, boeren zijn geen schelpenvissers. De grond is al eeuwenlang bewerkt door dezelfde mensen die daar verstand van hebben en die kennis goed hebben bewaard. Voor Robert Nozick, iemand die te rechts is voor Rawls-liefhebbers, maar volgens Aanbestedingsnieuws gewoon gelijk heeft, in elk geval hierin, was dat hele Lockean proviso een reden om een soort titelsysteem te bedenken van dat je ergens entitled voor moet zijn door je kennis en je harde werk. Daardoor heb je dus een titel verschaft dat jou rechten geeft.

Eigenlijk moet je dat los zien van wat wij contractjuristen als een gerechtvaardigde titel zien, want daar komt het niet vandaan maar, zo beweerde deze Aanbestedingsnieuws al in 2006 in “Discovering Entitlements”, dat dat titelsysteem van Nozick weliswaar onbedoeld toch erg veel lijkt op ons goederenrecht. En dat dat ook niet zo gek is omdat wij een zorgvuldig gecultiveerd platteland hebben dat vol met die titels zit dat Locke al deed denken aan dat een peer niet zomaar jouw recht is omdat je eronder loopt en dat ding op je kop kreeg, nee die perenboom is zorgvuldig opgekweekt uit een perenzaadje, jarenlang in een warme kas gekoesterd, overgeplaatst van de kweekbak naar een kwekertuin tot die uitgegroeid is tot een levensvatbare boom en daarna is tie met kluit gekocht door een boer die daarvoor een flink gat heeft gegraven, de boom erin gezet en dan ook nog eens jarenlang alle parasieten bij de boom weggehouden en juist andere insecten zoals wespen gunstig voor de verstuiving daar heeft uitgezet en dan zou zomaar ineens omdat de peer op de kop van Locke viel, die Locke de rechten hebben op die peer?

In tegenstelling tot bij de banaan, is er altijd wel ergens een muntleverancier die denkt, ja hoor eens ik kan de munt zelfs op het balkon 4 hoog in Amsterdam nog wel kweken tussen het onkruid en iedereen kan dat doen dus ik heb recht om de muntstruikjes daar te kweken waar die sjaak nu net een hele collectie perenbomen heeft staan. Jaloezie is een hele sterke emotie. Maar op een dag alleen nog maar munt eten, dat wil ook niemand. Dan komt het je echt de strot wel uit,. Voor de voedselvoorziening is het dus erg van belang dat appeltjes en peertjes worden beschermd tegen de dadendrift van agrarisch-onnozele juristen en de jaloezie van de munt, of dat nu kruizemunt is of bananenmunt. Locke heeft het dan over het recht op vruchten door arbeid, dat is al een steen in de vijver van het filosofische gedachtengoed van AllesGleichnazi’s of hoe je dat moet noemen, mensen die in een waan dat alles hetzelfde is, alles vernietigen. Uiteindelijk is de factor tijd evenzo van belang voor de totstandkoming van de ruimte. Het is niet wenselijk dat een voor de landbouw bedoeld stuk grond in een korte termijncyclus mee kan.

Voor vruchten geschikte vruchtbare grond moet soms wisselen om te herstellen, zoals de aardbei, als je eenmaal aardbeien teelt dan is dat zo intensief voor de bemesting dat de grond daaronder niet als een spons dat alle jaren kan blijven opnemen,  zelfs al is de bodem ter plaatse erg verarmd. De aardbeiboer zal dus weleens blij zijn als hij even van terrein kan wisselen en daarna weer terug. Bomen daarentegen zijn over het algemeen van duurzame aard en met veel liefde en boerenverstand decennialang opgekweekt, tot de beste appelbomen soms zelfs eeuwen lang. Je kan niet elke 3 jaar plaats maken met een boomgaard voor appels om het dan nu maar weer eens aan de familie perenboom te gunnen. De appelbomen hebben door de jaren heen een hele gunstige appelbomenbiotoop gecreëerd waar misschien wel een heel ander insectenleven of schimmel op afkomt of juist wegblijft. Dat zijn hele wetenschappen waar mensen die bij de Hoge Raad in een mooi Haags kantoortje zitten en ineens de zon in hun bol hebben en bedenken dat alles ërlich moet, helemaal niks van weten. En waar tuiniers en kwekers en telers uren je de oren van je kop over kunnen praten.

We weten ook niet wat er ter plaatse in de omgeving van Sassenheim groeit, tulpen of iets dergelijks. Maar stel he. Stel. Neem nu een peer. Een perenboom is zeker in zijn jonge jaren een supergevoelig aanstelboompje. Aanbestedingsnieuws had er eens een tak van op het balkon op hetzelfde balkon als waar de munt en de peterselie als leuke eenjarigen best aardig opkomen. Aanbestedingsnieuws is een boerin op de verkeerde plek en had grootste plannen voor een wilde perenoogst. Dat was natuurlijk jaren ver weg voordat zo’n tak eindelijk eens vrucht gaat dragen dus dat was eigenlijk onmogelijk op het balkon op vier hoog maar dan geef je het nog niet zomaar op, ook als de perenboom “nee nee doe nou niet” schreeuwt. Aanbestedingsnieuws schreeuwde nog terug dat dit onze enige kans was.

Wat blijkt, om de hoek in het park, ongeveer op de zelfde hoogte als het balkon maar dan een kilometer verder, staat de jeneverbes. Moet je ook maar weten. Daar komt dus weer perenroest op af en dat moet je echt maar even weten dat je je perenboompjes daar geen plezier mee doet en dat die leefwerelden graag gescheiden van elkaar blijven. Terwijl de jeneverbes en de peer dus allebei inheems zijn. Vandaar dat er bijzonder weinig perenboomkwekers rondom het Amsterdamse Oosterpark zitten, kan natuurlijk ook nog meer redenen hebben, maar het is gewoon onmogelijk voor die perenboom om het langer dan een jaartje vol te houden en te peren, ook al gaf je ze een eerlijke kans. Dat is gewoon een perenboomgenocide om ze allemaal te laten sterven op het balkon van Aanbestedingsnieuws aan de perenroest net zo lang tot de perenboom roestweerbaarder is. Onvergeeflijk dat Aanbestedingsnieuws dit toch nog geprobeerd heeft. Maar wij Amsterdammers van de plattelandsimportkweek zijn gewoon gaan denken dat zo’n Lidl perentak dat wel aankan, dat is immers een überboompje. Er stond op dat ie schaduw nodig had en dat is meer dan genoeg voorradig op een balkon op 4 hoog.

Het is niet anders. De perenboom mensen willen bij de perenbomen blijven en de appelboomkwekers bij de appels.  Zelfs als de muntkwekers op het balkon dat niet willen omdat de bananenmunt het op hun balkon toevallig wel goed doet. Fruitbomen kunnen niet elke drie jaar van grond wisselen alsof het aardbeien zijn zodat de banaan er theoretisch ook tussen zou kunnen komen, hoewel die bananenboom dat helemaal niet wil. Het meest eerlijke is dat dezelfde familie die dat gedaan heeft en van vader op zoon zo heeft doorgegeven, dat ook blijft doen, tenzij dat zelf niet meer willen. Het is pas echt eerlijk als je de mensen die denken dat alles alleen eerlijk is als zij ook een eerlijke kans hebben, alle dagen de munt door hun strot duwt tot het hun oren en ogen uit komt.

Dat systeem van quasi eerlijkheid pakt dus heel erg oneerlijk uit onder omstandigheden en onder mensen die peren lusten. Maar er zijn altijd mensen met scheve ogen en het boze oog is daar expert in. En die maakten in een door pachtovereenkomsten vastgetimmerd platteland geen schijn van kans, dus dat boze oog heeft allerlei demonen ingeschakeld om de mensen alsnog te bewegen tot muntdominantie, het negeren van de tijd, het vergeten van de perenroest en respect voor habitats en overal alleen nog maar eenjarigen te cultiveren voor een exlusief eenjarigendiner voor iedereen hetzelfde, tot wij mensen ook zijn gecultiveerd tot een dwaze graseter omdat dat voor andere mensen zo wenselijk is als wij alleen nog gras en muntblaadjes eten.

De peer is eigenlijk heel bijzonder. Robuust en kwetsbaar tegelijk. Groeit hier overal. Afhankelijk van wat de rest doet. Taaie schil en niet te eten, tot ie echt goed rijp is dan is tie zo lekker dat hij over je vingers heen druipt. Dat is de avocado van het noorden. Kennis komt tot ons in metaforen, waardoor het ons invalt wanneer we het nodig hebben. Zodat het goed is gearchiveerd in onze onwetendheid. Maar dat is dus een nogal Roomse interpretatie van kennis, waar sexistische mannetjes in de aanbestedingswereld graag van wegblijven. voor zover zij niet uitgestorven zijn, omdat alles wat zij ooit zeiden, volgens hun “helemaal niks” te betekenen had.