Weekendspecial: LCC tools en consequenties van Consequentialisme – Aanbestedingsnieuws

Weekendspecial: LCC tools en consequenties van Consequentialisme

Laatst geupdate op december 8, 2019 door redactie

Ethisch gezien maakt men een onderscheid tussen een deontologische deugdenethiek en een consequentialistische ethiek. Dat is van belang bij ethiek van allerlei praktische aard, van de SPW-opleiding, tot inkoopethiek. Het verschil tussen de twee is dat de tweede onzin is. Het kijkt alleen naar de gevolgen. Is een te nemen keuze goed ja of nee wordt besloten aan de hand van een beslisboom met de te verwachten kans en consequenties. Dan doe je dus dat met de betere consequenties.

©Imgflip 2019

Utilisme is een bekende vorm van consequentialisme. Het slaat op utile, nut. Je kijkt dan naar het praktisch nut van de verschillende consequenties, voor het algemeen belang. Dat algemeen belang is dus bovengeschikt aan de individuele actor, die heeft maar gewoon pech. Dat consequentialisme is dus a-historisch. Hoewel volledig weerlegd op alle mogelijke fronten door velen(zie voor een argumentatief overzicht onder meer het standaardwerk Contemporary Political Philosophy van Kymlicka) kan dit utilisme zich op een enorme populariteit bogen onder economen. Het verleden kan je namelijk niet uitrekenen, maar kansen en toekomstverwachtingen wel.

Of iets goed is of niet, wordt dan alleen bepaald aan de hand van de consequenties. Behaalde resultaten uit het verleden bieden immers geen garantie voor de toekomst. Dus je kijkt alleen naar je toekomstverwachting en het verleden doet er niet zo toe.  Hoewel het volslagen onzin is en al honderden malen door ethici van allerlei aard onderuit is geschoffeld, blijft het maar opduiken als ethische theorie in leerboekjes. Aanbestedingsnieuws vraagt zich dan ook af hoe duidelijk iets onzin moet zijn voor we ophouden met het aan de kinderen, SPW’ers en inkopers te leren, dat je er toch ook wel iets van een deugden-ethiek op na moet houden, ook al denk je van niet

Want utilisme en consequentialisme zijn intuïtief heel aantrekkelijke gedachtegangen en daarom onverminderd populair. Je moet een beslissing nemen, ga ik met lijn 1 of met lijn 3, en dan moet je toch even weten wat de gevolgen zijn, nou bij de een ga je over de Ceintuurbaan en of je op je fiets kwam of je kwam gelopen naar de halte, dat doet er niet zo toe. En dat heb je dus ook bij inkoopdilemma’s. Alle inkopers zullen het als ze er langer over nadenken wel met me eens zijn dat eerdere ervaringen, ook al mogen ze niet worden opgenomen in de aanbesteding, behoorlijk relevant kunnen zijn. Behaalde Fyra’s in het verleden zijn wel degelijk een soort voorbode voor de toekomst met Alstom.

Eerder kwamen we er al op, dat dit bezwaar tegen consequentialisme ook speelt bij de LCC-tools. Je hebt er verscheidene van die Tools. Rijkswaterstaat heeft zijn eigen variant. Met de LCC-tool worden de milieuconsequenties berekend van verschillende opties. Voor het gebruik van biodiesel krijg je bijvoorbeeld extra punten. Hoe je bent gekomen aan die biodiesel is nicht im Frage. Of nog fraaier: het milieuonvriendelijke ontwerp ligt er al en is als ceteris paribus buiten de berekening gehouden. De vraag is nu alleen: wie die 100.000 bomen het meest duurzaam omhakt. Is dat de aannemer met de duurzame auto’s of de aannemer met de duurzame kettingzaag.

In de praktijk wordt bij een aanbesteding wordt er zo’n LCC-tool meegestuurd en moeten aannemers daarop zelf invullen hoe milieuzuinig ze scoren. Ook daar doet het verleden er niet zo toe. Je kan dat even controleren aan de hand van het aantal vacatures bij bouwbedrijven voor historici. Die zijn er niet zo veel. Of een aannemer in het verleden weinig heeft gemaald om het milieu, is bijvoorbeeld erg onbelangrijk voor hun eigen toko. Het verleden is geen natuurwet en veel historici hebben zich met dit vreselijks vereenzelvigd, en vinden dat je niets leert van de geschiedenis en hun vak er eigenlijk niet zo toe doet.

Een van de belangrijkste bezwaren tegen consequentialisme, is de abusive partner. Je kan bij iemand blijven die je slaat. En als die dan zegt dat behaalde resultaten in het verleden geen garantie zijn voor de toekomst dan moet je maken dat je wegkomt. Ook al mag je Past Performances niet meenemen, of je in het verleden door de glazen tafel bent geworpen door de leverancier, weegt toch mee. Zoals de Bentham-formule greatest happiness for the greatest number, al aangeeft, is er altijd wel een pechvogel met het kortste strootje. Als jij die nou net bent, kun je maar beter snel van dit economengeloof afvallen. Bij die broodjeswinkel op het Mercatorplein komen we nooit meer.

Ook al doet het er niet toe en leer je niets van de geschiedenis, op een gegeven moment doet het verleden er toch ineens toe en leer je wel degelijk van de geschiedenis.Namelijk dat je je billen duurzaam kan afvegen aan een LCA kostenanalyse, als er uit blijkt dat aannemerscombinatie Boem en Boomrooierij van der Zaag het beste plan heeft voor een duurzaam ecoduct terwijl in de milieuberekening de verondersteld hstorische kosten voor de sloop van het bestaande bos ter hoogte van dat ecoduct, niet hebben meegenomen.

Zijn er dan geen kwaliteitseisen aan de LCC Tool?  Onverdachte bron het CROW meldt het met hoofdletters:

Nog geen algemeen geaccepteerde kwaliteitseisen voor LCC

Hoewel LCC op zich niet nieuw is, zijn er nog geen eenduidige, algemeen geaccepteerde  kwaliteitseisen of beoordelingskaders voor LCC-berekeningen. PIANOo heeft onlangs wel een inventarisatie van LCC gemaakt vanuit de invalshoek van aanbesteden en EMVI, maar daar blijft het van die kant bij.

Het CROW heeft dan ook zo zijn eigen methodiek de Standaardsystematiek voor Kostenramingen SSK. Veel gebruikt, zelfs in het Rijkswaterstaat Hoogwaterbeschermingsprogramma. Hield ook geen rekening met Life Cycle Costs. Dat probeerde men bij het CROW dan vanaf 2017 te doen als de financiering rond zou komen. In elk geval niet echt een club die de waarde van een slechtvalknest in de populieren naast de a4 op juiste waarde weet te ramen.

Er zijn dus geen kwaliteitseisen aan. Je mag zelf ook maar wat rommelen. De eis “tenminste enkele bewoners moeten het overleven”, is dus ook zo’n niet gestelde kwaliteitseis. Bedenk je eens in wat de gigantische natuurwinst is van een grote overstroming.  Half Nederland in een klap weer natuurgebied. Dat is SuperDuurzaam!!! Die milieuwinst is niet in een LCC-tool uit te drukken. Wat betekent het verlies van een mensenleven voor de beperking van de filedruk? Het hangt er maar van af wat zijn woon/werkverkeer afstand is. Er zijn dan wel een fors aantal doden, maar daarmee wordt de ecologische voetafdruk sterk verminderd; de file op de a4 is voorgoed opgelost, net als een flink deel van de migratiecrisis. Wat zal Europa blij zijn.

Ja, waar zou nou het addertje onder het gras zitten. Het hangt er dus maar vanaf hoe je rekent met dat LCC en wat er in de calculatie wordt meegenomen. Al hoef je niet altijd in de berekening te duiken om te zien dat je je een eind weg kan berekenen met het milieu maar dat je beter af bent met groot denken over het nut van berekenen op zich. Ook als het verleden niet meeweegt, weegt je verleden mee. Ook als je trots bent op je verleden en je je er niet voor hoeft te schamen en je het al 100x hebt uitgelegd en als dat ook objectief zo is vastgesteld door wel tien commissies. Als een ander vindt dat het meeweegt, dan weegt het mee. Reputatieschade kun je eigenlijk alleen maar tegengaan door actief je klant lastig te vallen met reclame.

Bijvoorbeeld op Aanbestedingsnieuws.

Zie ook:

https://www.trouw.nl/home/een-goede-daad-bereken-je-niet~a31fcc23/

1 thought on “Weekendspecial: LCC tools en consequenties van Consequentialisme

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *