Waarom je niet alle kennis kan inkopen – Aanbestedingsnieuws

Waarom je niet alle kennis kan inkopen

Laatst geupdate op november 18, 2019 door redactie

Amsterdam heeft allerlei experts in huis. Dat staat op al die visitekaartjes. Toch is de stad in staat geweest een vlakke drainage aan te kopen. Een siergoot. Waarlangs het water niet wegloopt. De aannemer die het aanlegt, de inkoper die het inkocht, de landschapsarchitect die het zo ontwierp, de adviseur op het Ministerie die zich uitliet over de aanbesteding, was er dan niemand betrokken bij de aanbesteding die wist dat water niet omhoog loopt?

Nu is er niet heel veel verstand nodig, zo lichtte Arend Wakker van Stichting Herstel Oosterpark tijdens een dramatische rondwandeling door het na een aanbesteding voor de renovatie van het park compleet vernaggelde park. “Je zou zeggen dat je met je fietsenmakersverstand, zou kunnen snappen, dat je een goot niet vlak moet aanleggen.”. De goot ligt ook nog eens aan de verkeerde kant van de weg, waardoor het water over het pad stroomt, richting de goot, waar het water vervolgens overheen spoelt, richting het grasveld.

Zegt niemand nee?

Hoe komt het dan, dat er toch niemand is geweest die op de rem heeft gestaan en heeft gezegd, oh wacht even, een vlakke goot aan de verkeerde kant van de weg, dat willen we niet. Volgens Aanbestedingsnieuws komt dat door de aanbesteding. Daarmee is niemand eindverantwoordelijk. Aannemers, die best weten dat zoiets onwenselijk is, die doen wat je vráágt. Als je dus domme dingen vraagt, dan doen ze domme dingen. Helemaal voor jou. En als ze zelf al vermoeden dat dat een dom ding is dat je eigenlijk helemaal niet wil, waar kunnen ze dan terecht? Nergens, want dan zijn ze hun opdracht kwijt. Pas op het moment dat ze ook de opdracht kwijt zijn, als ze het beroerd uitvoeren, dan is het in hun belang om op te komen voor kennis.

De mensen die vanuit het stadsdeel geworven waren voor het uitvoeren van deze opdracht, zijn ook niet in de positie om nee te zeggen. Hun baan is verknoopt aan de opdracht. De opdracht moet doorgaan, koste wat kost. En dat geldt ook voor de wethouder. Die kijkt niet naar de details van het project, maar naar de hoofdlijnen. Hindermacht is nodig, in overheden. Ook al kost dat ogenschijnlijk geld en heb je er alleen maar last van.

Functioneel inkopen met kennis

Het is een basale verantwoordelijkheid van een inkoper, om iets functioneels in te kopen.  Voordat je nieuw als inkoper je op de markt begeeft, moet je er echt wel wat over opzoeken en uitzoeken. Bovendien moet je om dat onmogelijke aanbestedingsrecht heen. Anders word je nog afgescheept met allerlei troep. Een inkoper heeft dus kennis nodig. Hij moet die kennis eigenlijk al hebben voordat hij dat werk kan gaan doen. Vandaar dat je een integer heerschap m/v nodig hebt om in te kopen en niet een robot, of een duif.

Nogal wiedes, maar hoe zit dat nu precies. Dat is toch wel van belang, want we willen natuurlijk niet dat het hele land bezaaid is met onfunctionele goten, drijfnatte ijsbaan stoepjes en enorme plassen water, met als gevolg van de verkeerde aanleg, en parkjes vol dode bomen ten gevolge van de hoge grondwaterstand.

Kennis is Hindermacht

Vlakke siergoot, Oosterpark ©Zaz/ HerstelOosterpark 2019

Kort gezegd, volgt dat gedoemd-van-het-begin uit de strategische afhankelijkheid die je creëert ten opzichte van alle kennis die je niet hebt.

Je kan dat alleen aan, met managers, die zelf zo groot zijn te erkennen, wanneer ze in iemand hun meerdere moeten erkennen. Pas als je weet wat je niet weet, en weet dat je dat nodig hebt, kun je die bepaalde kennis inkopen. Als je dat wil.

Maar ja siergoten, wie wil dat nu? De enigen die de parkrenovatie hebben kunnen tegenhouden, hebben niet genoeg op detail en expertise gekeken naar waarom het niet kan. Degenen die de expertise hebben, hebben niet de invloed op de uitvoerende macht kunnen uitoefenen die zij moeten doen, om deze mislukkingen te verhinderen.

Overheid en kennis

Onze overheid, zolang daar VVD’ers rondlopen, vindt zichzelf altijd te groot. Daarom worden specialisten op straat gezet. Bouwkundigen, veterinair specialisten, juristen met gedetailleerde kennis van de Vogel/Habitatrichtlijn, geografen, geologen, hydrologen, bodemdeskundigen, linux-experts, mensen die weleens een krant lezen, allemaal waterhoofden, hindermachten aan de uitvoerende kant. En dat is ook logisch, specialisten hebben kennis en daarmee trekt de specialist een enorme macht naar zich toe.

Bazen houden daar nooit van, die willen dat je gewoon doet wat ze zeggen. Dus als water nu eenmaal niet omhoog stroomt, en je daarom geen vlakke goot moet aanschaffen, dan heeft je baas daar zogezegd “niets mee te maken” en ligt er uiteindelijk een vlakke siergoot en gaan alle planten dood. Dat is dan ook jouw schuld, of je het aangaf of niet.

Kennis als markt

Dan koop je die kennis maar op de markt, denken liberale politici. Ja dat kan wel, maar dat kan dus niet. Verkopers hebben alle kennis. Zeggen ze. Heb jij kennis nodig, dan maken ze die kennis. Zeggen ze. Dat geeft de markt een bepaalde machtspositie, ook al heb jij zelf als overheid alle kennis in huis, de markt zit op een big black box van kennis. En behalve Aanbestedingsnieuws die al zijn kennis vrijwillig in het rond strooit om een zeer select groepje overheidsinkopers te enabelen, wil de markt die kennis voor zich houden. Om daar geld mee te verdienen. Kennis is dus ook een soort winkelhaak, waarmee je de klant binnen je toko houdt, terwijl die zich probeert los te vechten met een lerende organisatie. Lerende organisatie van vlakke siergoten naar goten met afschot   . Met een cursusje Water-Stroomt-Omhoog voor Power Ambtenaren los je dit niet op.

Kennis of Trots

Het probleem met kennis speelt in het bedrijfsleven net zo goed als bij overheden. Marktpartijen hebben evenveel hinder van kennis als overheden. Trotse managers heb je daar ook, en investeringen die je tegen beter weten in liever nog wat uitstelt, heb je daar ook. In advocatenkantoren hebben de collegae ook een broertje dood aan de ene zure appel die alles beter weet maar nooit eens een opdracht binnenhaalt. En waarom haalt die nooit de opdracht binnen, omdat die blijft zeggen, wat de klant niet horen wil. Buiten kantoor doen ze allemaal heel poenig en weten ze allemaal heel erg vreselijk veel. Intern is dat nooit zo.

Dat werkt zo niet alleen op advocatenkantoren. Ook in de grafische vormgeving, en onder tuiniers, niemand zit op de Sjaak te wachten die het beter weet en erop wijst dat al hun verf of bestrijdingsmiddelen erg giftig zijn.  Kennis zit dus overal op de schopstoel. Niemand zit op een ander met meer kennis te wachten, niemand heeft tijd of zin om uit te zoeken hoe het precies zit. En als het echt moet, ben je ook nog niet in de fase van erkennen dat een ander beter dan jij kan uitzoeken hoe het precies zit. Bovendien weet je t zelf ook niet altijd, omdat jij t ook weer moet uitzoeken.

Kennis willen kennen

Als je als echte expert nergens geld mee kan verdienen, omdat niemand wil horen wat je zegt, wat doe je dan? In de praktijk blijken zulke experts vooral te werken in adviesbureaus, en als ze daar om dezelfde schopstoel weer verdwijnen, beginnen ze wel hun eigen adviesbureau. En sommige daarvan houden toch hun broek op. Is dat omdat zij zo geniaal zijn dat zij wel hebben uitgevonden hoe kennis verkocht kan worden?

Misschien is er een parallel universum, met allemaal verstandige managers, die geld uitgeven aan experts. En dat die experts dan ook nog gewoon hun werk mogen doen. Maar in het universum van Aanbestedingsnieuws worden verstandige experts aan de lopende band ontslagen, omdat ze het beter weten. Vervelend want daarvoor zijn ze voor de -verondersteld kennisgebrekkige- managers ononderscheidelijk van de net afgestudeerde domoren die het willen maken in het leven en opklimmen tot manager.

Knal voor je kop

Verstandige managers geven liever geld uit aan mensen die bij hun de afwas komen doen. Heel vervelend, de afwas. Kennis is als een knal voor je kop, dat verkoopt niet als zoete broodjes. Je moet het al hebben, om te weten wat t waard is. Bovendien is dat persoonlijk. Mensen hebben zo hun voorkeur in van wie ze graag een knal voor hun kop willen hebben.

Je hebt natuurlijk ook mensen die keer op keer op keer tegen een muur op willen blijven lopen. Dat begrijpt Aanbestedingsnieuws best. Als je te trots bent voor kennis krijg je alleen maar een knal voor je kop. Die je jezelf aandoet. Er is alleen geen garantie dat dat ooit ophoudt.

5 thoughts on “Waarom je niet alle kennis kan inkopen

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *