Prijsdruk uurtarief grafische vormgeving en hun kantoren – Aanbestedingsnieuws

Prijsdruk uurtarief grafische vormgeving en hun kantoren

Het uurtarief in de grafische sector staat onder druk. Bij de uitgever waar ik rondliep, was een intern tarief van €75,- de norm voor bijna alles. Ook voor de redactie, terwijl ik dat bepaald niet als uurprijs had. Maar als je het uitzendbureau en de loonkosten meerekende zat je daar toch wel riant aan.  En dat was na 2008 toen de crisis uitbrak. Grote en kleine uitgevers gaan ook sinds jaar en dag van die prijs uit bij het inschakelen van een vormgever. Die prijs moet je doorbelasten dus als je de cover van een boek laat maken dan reken je met minstens €75,-

Of je nu een grote of een kleine vormgever inschakelt, het ontwerpen van een huisstijl kost nu eenmaal tijd en dat moet zorgvuldig en je wil ook iets te kiezen bieden. En daarnaast moet er koffie worden gehaald en is er de huur van het kantoor en je moet 2 jaar ziektekosten en ouderschapsverlof ook in die prijs meerekenen. Voor een goede vormgever betaal je dan ook een veelvoud, maar als je het zelf inhouse laat doen, werk je ook met een uurtarief van €75,- En dat is dan minimaal en echt heel karig.

De markt voor grafische vormgevers is dus een vechtmarkt. Dat die prijsdruk er is, blijkt onder meer uit de wel 40 reacties op een opdracht voor het ontwerpen van de huisstijl van Utrecht.  Dat BOOM Communicatie voor de huisstijl van Brabant mee naar de rechter gaat, als er op een aanbesteding wordt ingeschreven met een prijsdump, dat is dan ook niet vreemd. Een gemiddeld uurtarief van €57,50 is ook echt heel erg laag. Daar kun je geen kantoor van €10.000 per werkplek per jaar van houden.

Kleine zelfstandigen moeten dat ook, maar gaan in de praktijk al aan de slag voor een uurtarief van soms zelfs €35,- Dat is uit acute opdrachtnood. Net afgestudeerde grafisch vormgevers berekenen tarieven van zelfs €19,- Dat probleem bestaat al sinds er grafische opleidingen bestaan. Ze moeten wel, want je moet ergens beginnen. Waarom dan niet met de huisstijl van Noord-Brabant? In de uitspraak wordt het bezwaar van Boom, dat een gemiddelde uurprijs van €57 niet realistisch is, weggewuifd. De inschrijvers maken niet zo veel kosten als jullie. Ze hebben goedkope huisvesting dus zo’n uurtarief kan best. Het wekt de suggestie of dat normaal is en dat Boom de luxepoes uithangt. Dat is onterecht.

Dat kleine zelfstandigen dergelijke tarieven kunnen vragen komt, omdat de huur van de bibliotheek bestaat uit de aula van de hogeschool en de koffie uit de thermos komt van moeder thuis. Je kan op elke hoek van de straat een grafisch vormgever vinden. Dan heb je nog niet zomaar een goede grafisch vormgever, een die je bedrijfslogo tot op de millimeter nauwkeurig uitgelijnd op de rug van de kaft weet te krijgen, over variërende diktes en die een kantoor heeft met een receptionist en een bibliotheek met een abonnement op de Cobouw en de Graficus.

Wat betekent het als een overheid voor serieuze opdrachten zoals het ontwerpen van een huisstijl, grafische vormgevers uit de studentenwereld en het leger ZZP’ers betrekt? Aanbestedingsrechtelijk is het helemaal toppie. Hartstikke eerlijk: het MKB maakt een mooie kans, en het is social return want anders komen al die pas afgestudeerde vormgevers in de bijstand. Maar tegelijk is hetzelfde signaal aan grote uitgevers: neem maar een stagiair in dienst voor je rijkshuisstijl, zet je kantoor maar te koop, ga op zolder zitten en haal de koffie maar bij je moeder; anders krijg je überhaupt geen opdracht. Grafische vormgeving dat is helemaal geen baan waar je een kantoor bij nodig hebt.

Dat signaal verklaart, waarom er in 2016 6,893 miljoen vierkante meter kantoor leeg staat. Alsof dat uit luxe is dat de grafische vormgevers een kantoor hebben, in een markt met zulke leegstand! We hebben even gekeken wie er dan wel de opdracht heeft gewonnen. Een pas afgestudeerde kleine vormgever. Het kantoor van de winnaar blijkt een door de gemeente Den Haag gefinancierd en met veel geld geherstructureerd bedrijfsverzamelgebouw voor pas afgestudeerden in grafische vormgeving.  Het gaat om een “unit” in een voormalig kantoor van het Gewestelijk Arbeidsbureau. Dat foeilelijke kantoor stond daar maar, er zaten al 3 jaar antikrakers in en het moest iets gaan betekenen voor de buurt. Daarop is het flink gerenoveerd en nu is het een Lab en worden er units verhuurd aan kleine zelfstandigen. 

Van het een komt het ander. De Haagse belastingbetaler betaalt dus voor goedkope huisvesting voor vormgevers van Brabant. Kantoren zijn altijd het onderpand voor bancair bedrijfskapitaal. Want anders moet je de voorraad verhypotheken en daarvan is de waarde flexibel. Dan is het erg vervelend als er door het nationale beleid, bouwen van vastgoed jarenlang gestimuleerd is, maar niet parallel oude gebouwen zijn gesloopt met subsidie, zodat er een enorme vastgoedbubbel is ontstaan. Steeds minder bedrijven hebben kantoor. Dus hebben steeds minder ondernemers bedrijfskapitaal.

Met 6,893 miljoen m2 leegstand voor kantoren, d.i. een geschatte 12% van de markt volgens Zadelhoff.  Volgens onafhankelijke onderzoekers is het als je bedrijfsverzamelgebouwen meerekent nog veel groter. Een verziekte kantorenmarkt heeft direct een spillover in de grafische sector. Grote uitgevers moeten hoge prijzen berekenen om de door de overheid gecreëerde kantorenbubbel mee in stand te houden. Een slecht functionerende grafische sector heeft gevolgen voor uitgevers, die op hun beurt weer redacteurs, vormgevers en drukkers niet meer kunnen aannemen.

Overheden hebben dit probleem met vastgoed zelf ook. Zij houden ook niet van reserveringen voor afschrijvingen op kantoorwaarde. Het gras moet ook nog gemaaid worden. Dat merk je wel als je ziet dat de Veiligheidsregio van de Nationale Politie een lekke schuur verkoopt voor 2 miljoen. Als die lekke schuur zeker 2 miljoen waard is, dan is het pand van een willekeurige grote uitgever in de Randstad zeker 80 miljoen. Dan is het uurtarief van een grafische vormgever van die uitgever 80 milljoen gedeeld door 500 werkplekken gedeeld door 48 werkweken gedeeld door 40 uur, mínstens €83,- en dan heeft de grafische vormgever alleen nog een kantoor en hebben we de koffie en het uurloon van de receptionist er nog niet bij gerekend!

Als de lokale overheid zelf fantasmeert dat hun foeilelijke kantoren twee miljoen waard zijn, om de eigen boekhouding op orde te houden, dan is het ook wel zo prettig als die overheid niet doorslaat in ultrarealisme bij het aanbesteden van vormgeving en alleen nog betaalt aan ondernemer-studenten zonder kantoor.  Vormgevers werken namelijk ook in kantoren. Net als de overheid. Willen we nu een fantasie ‘vastgoed is miljoenen waard’ overheid of een hyperrealistische ‘vastgoed is helemaal niet meer nodig, hou maar kantoor in de kattenbak’-overheid?

Een tussenweg waarbij de overheid niet zijn eigen gecreëerde bubbel hoofdelijk overslaat over alle commerciële vormgevers in kantoren en dat vervolgens zo duur vindt dat het zelf vormgevers zonder kantoor aanneemt, zou prettig zijn.

Zie ook het vandaag verschenen rapport van het CPB:

De toekomst van kantoren 

2 thoughts on “Prijsdruk uurtarief grafische vormgeving en hun kantoren

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *