Op 27 oktober heeft Minister Kamp van Defensie een brief (34225, 34) gestuurd naar de Tweede Kamer over de vervanging van de walrusklasse onderzeeboten. De vervanging van de 4 Walrusklasse-onderzeeboten duurt naar alle waarschijnlijkheid langer dan verwacht. De gesprekken met kandidaat-werven gaan minder snel dan gehoopt en leveren nog niet de gewenste informatie op. Hierdoor treedt een verschuiving op in de planning.
Uit de gesprekken met de 3 kandidaat-werven is minder informatie en minder diepgang naar voren gekomen, dan Defensie van tevoren had ingeschat. Dat kwam onder meer omdat de vraag van Defensie verder ging dan de werven gewend zijn in deze gespreksfase. De ontwerpen konden nog niet worden geoptimaliseerd en Defensie had ook zelf meer tijd nodig om de gekregen informatie te analyseren. Een 2e dialoogronde had in september moeten beginnen, maar is uitgesteld tot december. Deze ronde wordt gebruikt om de concepten verder te bekijken en of ze aan de door Defensie gestelde eisen voldoen.
Een contractondertekening was voorzien voor eind 2022, maar dat is onhaalbaar. Waar dit door komt en hoeveel extra tijd nodig is, wordt nog nader in kaart gebracht. Duidelijk is al wel dat de planning substantieel moet worden aangepast. De vervanging van de onderzeeboten is de komende jaren het grootste materieelproject van Defensie. De huidige onderzeeboten zijn al sinds de jaren ’90 in gebruik. De bedoeling was ze vanaf 2028 te vervangen. Eind 2031 zou de Walrusklasse worden uitgefaseerd.
Defensie houdt het programma tegen het licht om er lering uit te trekken voor andere materieelprojecten. Ook wordt gekeken hoe kennis en capaciteit het best kunnen worden ingezet om het vervolg van het programma beter te laten verlopen.
Verder beziet een werkgroep hoe de huidige onderzeeboten langer in gebruik kunnen blijven met oog voor de financiële en operationele risico’s. De minister informeert de Kamer in het voorjaar van 2022 verder
…
Naschrift Redactie AN:
De kamerbrief moet naar het inzicht van Aanbestedingsnieuws in het licht worden gezien van de kamervragen uit april waaruit zonneklaar het -speltheoretische- strategieprobleem werd aangekaart, dat was in een kamerbrief d.d. 1 april 2021, nr. 2021D11733.
Hierin vroeg kamerleden van Helvert en Palland onder meer:
Erkent u dat het heel gebruikelijk is in de – succesvolle – «Gouden Driehoek» benadering bij de marinebouw dat de Nederlandse bedrijven zich met één
scheepswerf buigen over een ontwerp van een schip, en dat, omdat Defensie nu met drie scheepswerven praat, deze bedrijven nu voor iedere werf een
team met hun knapste koppen moet leveren, waarbij de informatie van de drie concurrenten niet onderling mag worden uitgewisseld?
Geen wonder dus dat het niet wil vlotten met de aanbesteding, als we dat zo lezen. Terecht, dat dit als een probleem wordt aangekaart want het speelt met alle aanbestedingen en het is een van de vele strategische problemen die wordt veroorzaakt als partijen niet vrij zijn onderhandelingen aan te gaan met diegene die het beste geëquipeerd is of lijkt voor een doelmatige uitvraag. Door in concurrentie te moeten inschrijven, ondermijn je samenwerking op het gebied van kennis. Kennis heb je nodig. Wie denkt er nu dat kennis niet nodig is?
Het antwoord van de staatssecretaris Visser, dat daarop volgde, dat antwoord was namelijk als volgt
In het Nederlandse marinebouwcluster ligt de focus op ontwikkeling en bouw van oppervlakteschepen. Sinds de jaren negentig heeft Nederland geen
zelfscheppende onderzeebootindustrie. De nieuwe onderzeeboten worden daarom aangeschaft bij een buitenlandse hoofdaannemer, zijnde één van de drie kandidaat-werven. De bij bovenwaterschepen gangbare Gouden Driehoek benadering, is bij de vervanging van de onderzeeboten daarom niet één-op-één te hanteren.
Zoals vermeld in het Algemeen Overleg van 25 juni 2020 (Kamerstuk 27 830, nr. 309) staat het ieder bedrijf vrij om eigen afwegingen te maken. Zo geldt
dat als een bedrijf zelf de keuze maakt om zich te verbinden aan één van de kandidaat-werven, zoals dat reeds is gebeurd, dan wel men besluit met alle
drie de kandidaat-werven te praten, dan is dat de eigen afweging.
Het inkoopstrategische probleem (niet of in elk geval niet per se een militair strategisch probleem) dat aan de vraag ten grondslag lag, wordt niet gehoord of niet begrepen of gewoon genegeerd omdat het moet.
Mag niet, dus doen we niet. Computer schudt nee. Robotbliep. Maar daarom gaat dat probleem niet weg. Als je met drie scheepswerven praat en die drie scheepswerven weten dat je met de andere twee scheepswerven praat, is de strategie van die scheepswerven duidelijk: tanden op elkaar. Anders weet de concurrent het morgen ook. Met als gevolg dat de kwaliteit sneuvelt en niet het beste uit de markt wordt verkregen.
Misschien hadden we om die reden in de jaren ’90 wel een zelfscheppende duikbotenindustrie. Niet-doelmatige inkopen blijven ons land nog wel enige tijd achtervolgen. We are all on the same boat, wat dat betreft. Vertrouwen is geen one way love, dat komt van 2 kanten. In tegenstelling tot de aanbestede jeugdzorgkinderen hebben de mariniers gelukkig nog de keus om niet in te stappen.
Gelukkig is Minister Kamp bekend met de problemen van het aanbesteden:
1 thought on “Onderzeeërs walrusklasse laten op zich wachten”