Kan onderhoud woningcorporaties goedkoper door het aan te besteden?
De Tweede Kamerleden Koerhuis (VVD) en Ronnes (CDA) vragen zich af of het goedkoper zou zijn als woningcorporaties personeelskosten opdrachten voor onderhoud en zouden gaan aanbesteden. Die zorgen hebben zij geuit tijdens een kameroverleg, over onder meer het bericht dat de Europese Commissie een inbreukprocedure is gestart tegen het aanbesteden van woningcorporaties. De Minister had daar de kamer op 8 december per brief over geïnformeerd.
De Minister geeft in een schriftelijk antwoord daarop wel aan dat het niet voorshands mogelijk is iets te zeggen over vergelijkingen tussen privaat beheer en woningcorporaties omdat het takenpakket van corporaties heel anders is. Zo liggen de kosten voor onderhoud heel anders vanwege de wettelijke taken die woningcorporaties hebben op grond van de Woningwet, woningtoewijzing, leefbaarheid en wettelijke vereisten op het gebied van governance en verantwoording. Door het ontbreken van cijfers van private verhuurders en vastgoedbeheerders is een dergelijke vergelijking niet mogelijk.
Corporatiekoepel Aedes trok in November aan de bel. De administratiekosten van woningcorporaties lopen volgens Aedes de pan uit. Dat heeft onder meer te maken met accountantcontroles en waardebepalingen van het vastgoed dat in beheer is. Dat scheelt gemakkelijk een paar duizend woningen per jaar. Bovendien worde deze administratieve lasten aanzienlijk groter als er zou moeten worden aanbesteed. Koepeldirecteur Mark Calon noemt het aanbesteden voor woningcorporaties “principiëel onjuist”.
De nieuwe Woningwet kost woningcorporaties jaarlijks maar liefst 90 miljoen euro aan administratiekosten. Deze kosten zijn ruim drie keer hoger dan voor invoering van de wet. Terwijl het goedkoper kan; de jaarlijkse kosten kunnen door aanpassingen in de wet sowieso met 28 miljoen euro omlaag.
Voor wat betreft personeelskosten is In de corporatiesector wel een dalende trend te zien. Uit de Aedes Benchmark 20175 blijkt dat de personeelskosten tussen 2013 en 2016 met 32% zijn gedaald (zie tabel 1).
2013 | 2014 | 2015 | 2016 | |
---|---|---|---|---|
Personeelskosten per verhuurbare eenheid (€) | 487 | 392 | 358 | 333 |
Bedrijfslasten per verhuurbare eenheid (€) | 1.025 | 923 | 853 | 790 |
Bron: Corporaties leren, huurders profiteren. Rapportage Aedes benchmark 2017, www.aedes.nl
De daling in personeelskosten zorgt ook voor een daling van de beïnvloedbare bedrijfslasten van woningcorporaties (zie tabel 1). In de periode 2013–2016 zijn de bedrijfslasten met 23% gedaald.
In het algemeen merkt de Minister Ollongren op dat aanbesteden volgens haar leidt tot een betere prijs/kwaliteit-verhouding. Toch wel vreemd, want voormalig directeur Stolwijk van het aanbestedingsinstituut PIANOo stelt juist voor om de hele aanbestedingswet af te schaffen. Minister Kamp kwam dan ook nog flink in de problemen ter zake van de onuitvoerbaarheid van de aanbestedingswetgeving zelf, toen hij hiervoor naar de kamer werd geroepen als Minister van Economische Zaken. Het probleem was volgens Minister Kamp niet zozeer de wetgeving zelf, alswel hoe lagere overheiden de wet toepassen.
Zo zijn er allerlei perspectieven mogelijk binnen het Rijk, ter zake van aanbesteden. De woningcorporaties waren juist in 1992 geprivatiseerd omdat de markt goedkoper en efficiënter zou inkopen, De corporaties zijn desondanks volgens de Europese Commissie een “publiekrechtelijke instelling” en moeten daarom volgens de Commissie net zo aanbesteden als andere overheidsinstellingen.
Minister Ollongren lijkt niet zo bevreesd voor aanbesteden in de corporatiesector: “Professioneel opdrachtgeverschap en het aanbesteden van opdrachten dragen bij aan een betere prijs-kwaliteitverhouding. Ik hecht er daarom ook belang aan dat de sector zich verder ontwikkelt wat betreft het professionaliseren van opdrachtverstrekking en het gebruik van aanbesteden. Corporaties maken ook al gebruik van aanbestedingen. Daarnaast wordt professioneel opdrachtgeverschap door Aedes gestimuleerd, bijvoorbeeld met de Leidraad Aanbesteden uit 2017.”
Die Leidraad Aanbesteden is in 2017 vernieuwd en te downloaden via de website van Aedes.
De Autoriteit woningcorporaties houdt al toezicht op de efficiëntie en doelmatigheid van individuele woningcorporaties. Dat is in tegenstelling tot andere sectoren zoals rijksoverheden en gemeentelijke wegenbouw, waar werkelijk niemand toezicht op houdt. De autoriteit houdt ook toezicht op de inkopen van woningcorporaties. Deze Autoriteit Woningcorporaties is in 2009 ingesteld naar aanleiding van grote aankopen als de SS Rotterdam, maar ook persoonlijke aanschaffen van Maserati’s door de Rotterdamse woningcorporatie Woonbron, direct volgend op de liberalisatie van corporaties. Woonbron moest daar €267 miljoen op toeleggen. De Autoriteit kan als daartoe aanleiding is nader onderzoek doen naar uitgaven van woningcorporaties.
Zie ook:
https://zoek.officielebekendmakingen.nl/ah-tk-20172018-939.html
Zie eerder:
EU Commissie pleit voor instellingen voor coördinatie en toezicht op aanbestedingen
Aedes: Aanbesteden corporaties is principiëel onjuist
FNV: aanbesteden oorzaak werkdruk en reden staking
Klacht ingediend tegen aanbesteding Almere gebouw de Aardbei
Aedes vernieuwt aanbestedingsleidraad woningcorporaties
Europese Commissie veroordeelt regelgeving staatssteun corporatiewoningen