Medische arrestantenzorg gegund aan Regionale Medische Diensten B.V.
Het Directoraat Generaal Politie en Veiligheidsregio’s heeft aantwoord gegeven namens de Minister van Justitie en Veiligheid D.M. van Weel, op kamervragen van de leden Lahlah en van Nispen (resp. GL/PvdA, SP)over de aanbesteding voor medische arrestantenzorg.
De kamerleden willen onder meer weten of het klopt dat alle landelijke medische arrestantenzorg is gegund aan een partij die verpleegkundigen, basisartsen en huisartsen levert.
Antwoord op vraag 1
In maart jl. heeft de politie het voorlopige gunningsbesluit bekend gemaakt in het
kader van de aanbesteding van de medische arrestantenzorg. De politie is
voornemens om alle tien percelen te gunnen aan Regionale Medische diensten
B.V. Op dit moment is deze gunning nog niet definitief. Derhalve past het de Minister niet hier nu een oordeel over te geven.
Deelt u de ernstige zorgen van het Forensisch Medisch Genootschap1 dat hiermee de medische arrestantenzorg – een van de drie pijlers van de forensische geneeskunde – verdwijnt, en het vakgebied daarmee fundamenteel wordt verzwakt
Medische arrestantenzorg heeft de zorg voor de gezondheid van de arrestant tot
doel. Het is gericht op de (urgente) medische hulpvraag van de arrestant en is niet
forensisch van aard, omdat het niet ten dienste staat van strafrechtelijke
opsporing en vervolging. Daarmee is het een andere discipline dan forensisch
medisch onderzoek en lijkschouw.
Ik hecht net als u aan een robuust stelsel van forensische geneeskunde. Mede
gebaseerd op het advies van de commissie Hoes heeft het kabinet in 2018 een
aantal maatregelen aangekondigd om de forensische geneeskunde (lijkschouw en
forensisch medisch onderzoek) in Nederland te versterken. Daarnaast is destijds
besloten dat medische arrestantenzorg moet worden aanbesteed.2 In ons land
hebben we een privaat zorgstelsel, wat maakt dat medische arrestantenzorg moet
worden gecontracteerd na een verplichte lichte vorm van aanbesteden. Deze
dienst valt onder artikel 2:38 van de Aanbestedingswet voor sociale of
maatschappelijke diensten. Er is sinds het advies van de commissie Hoes een
zorgvuldig proces doorlopen.
Met de voorjaarsnota 2023 zijn extra middelen toegekend om maatregelen uit te
kunnen voeren om het stelsel van de forensische geneeskunde te versterken.
Daartoe heb ik het programma Versterking Forensische Geneeskunde gestart
samen met mijn collega’s van VWS en BZK. In dit kader heb ik u op 23 april jl. een
onderzoeksrapport met beleidsreactie3 gestuurd waarin ik toelicht welke acties ik
de komende tijd wil ondernemen om de forensische geneeskunde te versterken.
Vraag 3
Waarom is er niet gekozen voor het behoud van forensisch medische
kennis in het hart van deze zorg, terwijl het gaat om verdachten en
mensen in detentie, vaak in kwetsbare situaties, en om cruciale medische
informatie die onderdeel kan uitmaken van strafrechtelijke procedures?
Antwoord op vraag 3
Het is belangrijk dat de arrestanten zorg van goede kwaliteit krijgen. Dit is in de
aanbesteding meegenomen. Medische arrestantenzorg is niet gericht op
strafrechtelijke opsporing en vervolging. Daarbij is om de arts- patiëntrelatie te
beschermen van belang dat er een duidelijke taakscheiding is tussen medische
zorg aan arrestanten en forensisch medisch onderzoek bij eenzelfde arrestant ten
behoeve van het strafrecht.
Vraag 4
Hoe gaat geborgd worden dat de artsen die werkzaam zijn bij de
huisartsenorganisatie in kwestie op de hoogte zijn van het juridische
kader dat noodzakelijk is om goed voor deze doelgroep te zorgen en het
strafrechtelijke proces niet in de weg zitten?
Antwoord op vraag 4
In de aanbesteding zijn eisen gesteld waaraan het in te zetten personeel moet
voldoen, waaronder procedurele waarborgen zoals functiescheiding. Verder is de
voorlopig geselecteerde partij vanuit haar jarenlange ervaring met medische
arrestantenzorg en forensisch medisch onderzoek in de eenheid Den Haag goed
op de hoogte van het juridische kader waarbinnen wordt gewerkt.
Vraag 5
Hoe verhoudt de keuze om alle medische arrestantenzorg uit te besteden
aan één huisartsenorganisatie zich tot de tekorten waar de
huisartsenzorg nu al mee kampt? Lopen die tekorten naar verwachting
op door deze aanbesteding?
Het is zeer van belang dat er voldoende capaciteit is om de medische
arrestantenzorg uit te kunnen voeren. De politie heeft dit in de
aanbestedingsprocedure meegenomen en het is aan de uitvoerende partij om zorg
te dragen voor voldoende capaciteit.
Vraag 6
waarin prijs belangrijker wordt geacht dan kwaliteit, rechtszekerheid en
continuïteit? Wat zegt dit over de prioriteiten van dit kabinet?
Arrestanten hebben recht op zorg van goede kwaliteit. Bij de aanbesteding door
politie zijn eisen gesteld op het vlak van kwaliteit en daarnaast is naar de prijs
gekeken. Op basis van een zorgvuldig aanbestedingsproces is er een voorlopig
gunningsbesluit bekend gemaakt.
Deelt u de mening dat dit haaks staat de inspanningen van de afgelopen
jaren om de forensische geneeskunde te professionaliseren en
toekomstbestendig te maken? Zo nee, kunt u dit toelichten?
Antwoord op vraag 7
Zie het antwoord op vraag 2.
Vraag 8
Wat betekent deze gunning voor de artsen die momenteel werkzaam zijn
in de forensische geneeskunde, en die deze pijler verliezen als onderdeel
van hun professionele identiteit? Hoe voorkomt u dat ervaren forensisch
artsen hierdoor afhaken? Hoe trekt u nieuwe artsen aan als deze pijler
wegvalt, ook aangezien dit de pijler is waarbinnen men behandelt als arts
in dit vakgebied?
Vraag 9
Hoe kijkt u aan tegen de versnelde uitstroom die dreigt en de
stagnerende instroom van nieuwe forensisch artsen, terwijl het
vakgebied nu al kampt met tekorten en een vergrijzend bestand?
Antwoord op vragen 8 en 9
Het personeelstekort in de forensische geneeskunde is een uitdaging. Vanuit het
programma Versterking Forensische Geneeskunde wordt hieraan gewerkt door het
ondersteunen van het verder professionaliseren van het beroep van forensisch
arts. Dit draagt bij aan de aantrekkelijkheid van het beroep. Daarnaast richt het
programma zich op de effectieve samenwerking in het stelsel en meer
gecentraliseerde dienstverlening. Dit draagt bij aan de efficiënte inzet van de
bestaande capaciteit.
De aanbesteding kan tot gevolg hebben dat werkgevers die forensisch artsen in
dienst hebben geen medische arrestantenzorg meer zullen leveren. Het is aan de
werkgevers om de forensisch artsen een aantrekkelijk taakpakket te geven.
Kunt u garanderen dat de 24/7-beschikbaarheid van forensisch artsen
voor lijkschouw en zedenonderzoek ook in de toekomst gegarandeerd
blijft, ook met deze aanbestedingskeuze?
Antwoord op vraag 10
De 24/7-beschikbaarheid van forensisch artsen voor lijkschouw en zedenonderzoek
is en blijft nodig. De beschikbaarheid van forensisch artsen staat al enige jaren
onder druk. Dit heeft dan ook continu de aandacht.
Als er als gevolg van de aanbesteding minder forensisch artsen worden ingezet
voor de medische arrestantenzorg, komt hiermee mogelijk enige capaciteit
beschikbaar voor forensisch medisch onderzoek en lijkschouw.
Vraag 11
Wat zijn volgens u de risico’s voor de kwaliteit van waarheidsvinding en
de rechtsgang als deze deskundigheid verschraalt of verdwijnt?
Antwoord op vraag 11
Goede forensisch artsen zijn essentieel voor de kwaliteit van de waarheidsvinding
en de rechtsgang. Zoals hierboven toegelicht, loopt mede voor de borging van de
kwaliteit in het vakgebied het programma Versterking Forensische Geneeskunde.
Vraag 12
Bent u bereid op korte termijn in gesprek te gaan met het Forensisch
Medisch Genootschap, beroepsorganisaties en andere betrokkenen om te
komen tot een structurele oplossing waardoor het vakgebied forensische
geneeskunde in zijn volle breedte behouden wordt?
Antwoord op vraag 12
In het kader van het programma Versterking Forensische Geneeskunde is er
veelvuldig contact tussen de ministeries van JenV, BZK en VWS en het Forensisch
Medisch Genootschap en andere betrokkenen om gezamenlijk toe te werken naar
een versterking van het forensisch medisch stelsel.
Vraag 13
Kunt u de Kamer voor de zomer informeren over de impact van deze
aanbesteding op de medische arrestantenzorg, de positie van forensisch
artsen en het functioneren van de rechtsstaat?
Antwoord op vraag 13
De gunning is nog niet definitief, aangezien er een procedure loopt bij de rechter.
Afhankelijk van de uitspraak van de rechter, zal de politie de gunningsprocedure
voortzetten waarbij onder meer een opzegperiode van de bestaande contracten
van zes maanden van toepassing is. Dit betekent dat de impact van de
aanbesteding in de loop van 2026 zichtbaar zal worden.
Als er als gevolg van de aanbesteding minder forensisch artsen worden ingezet
voor de medische arrestantenzorg, komt hiermee mogelijk enige capaciteit
beschikbaar voor forensisch medisch onderzoek en lijkschouw.
