GPO-directeur Beguin: meer ruimte voor innovatie
Jean Luc Beguin hoofdingenieur-directeur Grote Projecten en Onderhoud vindt dat de inkopers van Rijkswaterstaat meer moeten praten met de markt en ook met nieuwe toetreders tot de markt. Dat blijkt uit een interview van Rijkswaterstaat met zijn eigen directeur. Beguin trad in maart 2018 aan als nieuwe directeur bij GPO en werkt al sinds 1994 bij Rijkswaterstaat, onder meer als afdelingshoofd tunnelbouw, bruggenbouw en directeur Waterbouw. Hij is Chief Procurement Officer en daarmee dus verantwoordelijk voor aanbestedingen.
[…] ik zie wel dat we het makkelijker moeten maken om innovatie via ons inkoopproces in onze projecten te krijgen. Er moet een beter businessmodel komen. Welke randvoorwaarden zijn nodig om innovatie structureel te kunnen toepassen om onze maatschappelijke opgaven te realiseren? Anders bestaat het risico dat het bij een aantal experimenten blijft. Ik geloof er echt in dat we het hier aan de voorkant over moeten hebben, niet alleen als we een concrete aanbesteding doen. Zo kunnen we ook bijdragen aan onder meer de Bouwagenda.’
Het is een aparte vorm van embedded journalistiek. De persvoorlichter stelt vragen aan de directeur en publiceert dat dan op de website, onder de kop [Interview]. Hoe weet die persvoorlichter nu wat hij de directeur moet vragen? Hoe weet de persvoorlichter, welke vragen de pers zou willen horen? Vaak blijkt dan dat zo´n persvoorlichter zulke vragen dan ook aan de directeur vraagt. Of de onderdirecteur. Of hij bedenkt het zelf. Aanbestedingsnieuws bedacht ook maar wat vragen zelf.
U pleit ervoor het makkelijker te maken om innovatie in projecten te krijgen. Is het wel wenselijk dat er innovatief wordt ingekocht bij zoiets gewichtigs als een Afsluitdijk? Gaat innovatie niet noodzakelijk ten koste van de kwaliteit? Wordt er alleen maar innovatief ingekocht voor de show, om de vrijheid te hebben een aanbesteding aan een bepaalde leverancier te kunnen toeschrijven? Zijn er wezenlijke verbeterde toepassingen in de markt waar Rijkswaterstaat oren naar heeft?
Die vragen staan er niet in. Wat vraagt de embedded journalist dan wel?
Welke uitdagingen ziet u?
Een uitdaging, dat is dus een ambtelijke term voor probleem. Probleem is maatschappelijk onwenselijk als woord, want dat suggereert dat er een oplossing gezocht moet worden die er niet altijd hoeft te zijn. Of dat het probleem schier onoplosbaar is op de afdeling zelf en dat er daarom maar een beetje omheen wordt gelopen. Cees Schenk heeft daar in het tijdschrift Management Team een aardige column aan gewijd. Het is ook niet fraai als je moet communiceren naderhand, dat het probleem er nog steeds is terwijl de manager weer weggaat. Terwijl je altijd wel wat kan vertellen over hoe je “de uitdaging” bent aangegaan.
Wat is die uitdaging van Beguin?
‘De maatschappelijke opgaven en doelen veranderen. De complexiteit neemt toe. Denk bijvoorbeeld aan ontwikkelingen als big data, eisen van de omgeving en op het gebied van duurzaamheid en innovatie, smart mobility, de grote verjongings- en vernieuwingsopgave waar we voor staan. Zo kan ik nog wel even doorgaan.’
Als je het nu terugformuleert naar het probleem wat moet er dan veranderd worden? Daar kan je lang over nadenken maar het interview helpt je niet verder. Welke maatschappelijke opgaven? Welke complexiteit? Welke ontwikkelingen in de big data? Hoezo leiden eisen op het gebied van duurzaamheid en innovatie tot een toenemende complexiteit? Zo vanzelfsprekend is dat niet. Is dit bij alle aanbestedingen? Is dit bij concrete aanbestedingen? Was dit het geval bij de innovatieve inkoop van de zeesluis bij IJmuiden die goedkoper is en nu weer helemaal opnieuw terug naar de tekentafel moet? Hoe is die vernieuwingsopgave nu geregeld? Wat ligt er nu voor vervangende dijk?
Hoezo? en Hûh? Nou dat hoeft de interviewer allemaal niet in detail te weten. Dus vraagt de interviewer;
Wat betekent dit voor de samenwerking tussen Rijkswaterstaat en de markt?
Nou vooruit. Dat willen we ook wel weten. Gaat Rijkswaterstaat zijn span of control nu vergroten? Komen er meer opdrachten? Wordt er rekening gehouden met past performances? Houden we bij Rijkswaterstaat gewoon eindelijk op met dat belachelijke aanbesteden?
‘Die samenwerking moet vanzelfsprekend goed zijn. Dit hebben we al ingezet met de Marktvisie. We hebben elkaar nodig om deze complexiteit het hoofd te kunnen bieden. Rijkswaterstaat heeft de deskundigheid van de markt nodig. En andersom. Maar dan moeten marktpartijen wel weten wat wij belangrijk vinden en waar we de focus leggen. Daarom is het cruciaal om het met elkaar te hebben over wat al die actuele ontwikkelingen voor ons betekenen en hoe we ermee omgaan. Op korte én lange termijn.’
Dat lijkt ogenschijnlijk al net zo weinig inhoudelijk als alles wat er voor stond, maar dat zegt wel wat. Juist met een proces van aanbesteding en herhaaldelijk aanbesteden valt die deskundigheid van de markt weg omdat het niet lonend is daarin te investeren. Alle effort van een ondernemer gaat dus zitten in een mooie aanbesteding maar veel minder in de uitvoering, waarin je alleen op het hoogst nodige inzet, omdat al het geld in de onderneming nodig is voor het binnenhalen van weer een nieuwe aanbesteding.
Je mag nog wel praten met elkaar, zo liet aanbestedingsinstituut PIANOo recent weten in een documentatie over veel gemaakte vergissingen bij een aanbesteding. Maar je mag dus niet onderhandelen, behalve onder voorwaarden, in specifieke procedures. Zo meldt PIANOo ook: “Let op: Onderhandelen na de gunning is niet toegestaan, ook niet als de opdrachtnemer daarin toestemt.”
Rijkswaterstaat wil dus onderhandelen het met de markt hebben over actuele ontwikkelingen en hoe Rijkswaterstaat daarmee omgaat op de korte en lange termijn. Zijn dat onderhandelingen? Is dat buiten de aanbesteding om? Is dat na gunning van het contract? Rijkswaterstaat houdt tot nog toe vooral op afstand controle. Blijft het daarmee doorgaan? Of trekt het nu de teugels strakker aan?
Dus vraagt de journalist van Rijkswaterstaat kritisch door:
Wordt dat gesprek op dit moment voldoende gevoerd?
Deels wel deels niet”, antwoordt Beguin.
“In mijn kennismakingsgesprekken ging het al snel over strategie en toekomstige ontwikkelingen. Maar we willen ook weten waar bedrijven nu mee bezig zijn, welke nieuwe markten zien zij en aan welke nieuwe producten werken ze?”
Is dat een open vraag om offertes? Is er een telefoonnummer geopend waar alle ondernemers met mooie producten naartoe kunnen bellen? Is er een behoefte aan een salesmanager? Of is dat dan weer een onderhandeling? Als jij jouw research aan een innovatief en gepatenteerd product vertelt, gaan zij dat dan uitvragen in een aanbesteding zodat de concurrent binnen de kortste keren jouw product levert, met zijn naam erop? Kortom: vooralsnog geen reden om als ondernemer proactief uitgebreid enthousiast over je nieuwe ontwikkelingen te gaan verhalen.
Het toont ook een beetje het failliet van de journalistiek, dat een overheid de journalistiek quasi inhouse zelf probeert uit te voeren.
ZIe ook: [interview] ‘Het is cruciaal dat we de juiste gesprekken voeren met de markt’, Rijkswaterstaat 7 mei 2018