Belgische toestanden: Zundert wil boombaketalage voor boomkwekers
Zeker 15 boomkwekerijen zijn gevestigd rond Boomkweekhoofdstad Zundert. Zundert wil daarom de boomkwekers nu een straat aanbieden waar zij hun boomkweekkunsten kunnen etaleren. Dat gebeurt bij gelegenheid van de herinrichting van de Molenstraat, waartoe 26 juli een aanbesteding is uitgeschreven, waarvan de deadline 20 september verliep. De Molenstraat is een Napoleonsweg, die in 1813 recht is aangelegd, opdat de troepen snel erlangs konden, op de route van Amsterdam naar Brussel. Tot nog toe is er echter weinig animo bij de boomkwekers om hun bomen aldaar te etaleren.
De bedoeling is dat de kwekers uit de omgeving hun bomen in een bak plaatsen. Op die bak komt dan een QR-code, met informatie over de boom, zo bericht de Zundertse Bode. De Molenstraat moet een podium worden van de boomkwekers. De bak is, zo zien we in de aanbesteding, al ontworpen. Door Zoontjens Boomprojecten. Heel kunstzinnig.De ontwerper van de nieuwe Molenstraat heeft de Zoontjes boombakken met de kunstzinnige kronkel vast de bonsaiboompjes met de WMO-taxi mee-ingetekend, zie afbeelding links (moet je even je bril op zetten, rechterhoek van de bak).
Dat zijn Belgische toestanden zo daar aan de grensstreek.
Van regenspecialisten heeft de redactie van Aanbestedingsnieuws begrepen dat het nu net het probleem is met de groei van bomen, dat ze tegenwoordig allemaal in een trendy bak worden geplaatst. De bomen komen daarom niet aan afdoende regenwater en dragen ook maar minimaal bij aan een snelle afvoer van regenwater. Dat leidt dan weer tot bonsai boompjes en een overbelasting van het riool. Naar aanleiding van een ander ontwerp in de hoofdstad: “Kijk, hier word ik dus echt niet goed van, met die buis geven ze de boom aanvullend leidingwater omdat hij tekort komt in de bak, terwijl er vlak naast een afvoerputje ligt waar het regenwater in het riool loopt”.
Waar het dan ook nog eens te veel is. De riolering is juist ook een belangrijk thema bij de aanbesteding in Zundert. Er is een hele lijngoot (de zwarte strepen) met rooster ontworpen voor de afwatering. Dat is gedaan, zodat de bomen daar dan dorstig naar kunnen kijken, hoe die roostertjes het water van het hele naastgelegen stadhuisplein afvangen en naar het riool storten in plaats van naar de grond, naar de bomen en het aanpalende oppervlaktewater van de beekjes
De Molenstraat was historisch gezien niet de meest beboomde straat, wat goed is te zien op oude ansichten. Vroeger was dat een drukke weg, de enige tussen Amsterdam en Brussel. Het was een doorgaande weg met veel horeca, met name hotels, maar weinig boom, alleen in tuinen. De weg is van oudsher volledig bestraat. Nu het aantal hoosbuien toeneemt is de wateroverlast dan ook groter. De straat ligt op het hoogste punt, maar kan vandaar geen kant op, door de bestrating.
In het met de aanbesteding meegeleverde archeologische onderzoek, zie je het ook wel. Dat onderzoek heeft uitgewezen dat de Molenstraat is gelegen op een “hooggelegen dekzandrug tussen twee beekdalen”. De hooggelegen dekzandrug is die oranje vlek en op het hoogste punt ligt die paarse streep, de Molenstraat.
Dekzandrug
Dekzandrug, dat is dus geen soort klei of zo, dat moet de redactie van Aanbestedingsnieuws de meer Hollandse lezers misschien nog erbij uitleggen. Zand betekent in het woord dekzandrug ook echt zand. Dat zand krijgt in een beekdal een supervruchtbaar podzol laagje. Die ruggen werden ook al vroeg door mensen bebouwd en voorzien van akkers. Afhankelijk van de bodemverstoringen in het gebied, is die grond nog intact. Meestal verwacht je dat niet in een bebouwde kom, maar het kan wel, volgens het archeologisch onderzoek, als de bodem maar niet te veel is aangetast.
Op de dekzandrug waarop Zundert ligt, zijn tot nu toe twee plekken bekend met begravingen uit de Late Prehistorie. Hoe de relatie tussen de grafstructuur in het plangebied en de graven ten noorden
ervan is (synchroon en/of diachroon), is in volgens eerder onderzoek uit 2016 nog niet duidelijk en de relatie met nederzettingen en graven is ook niet duidelijk. Tot nu toe zijn er op de dekzandrug waarop Zundert ligt nog geen nederzettingen uit de periode Midden Bronstijd tot Vroege IJzertijd bekend. Je weet maar nooit, misschien ligt het wel in de Molenstraat.
Goeie aarde
Zundert vraagt kwekers dus om hun bomen naar de woestijn te dragen, om ze te etaleren in een bakje aldaar, terwijl de grond eronder vanwege die dekzandrug juist zo vruchtbaar is, met zijn mogelijk-onaangetaste podzollaagje dat overigens ook nog met lood en in mindere mate koper verontreinigd is, wat je met de juiste aanplant (populieren, wilgen) goed kan tegengaan, blijkens onderzoek van Tauw en in de praktijk gebracht aan onder meer het vervuilde Hemwegterrein.
Blijkens de verslaggeving in de Zundertse Bode is men ook nog verbaasd, dat daar tot nog toe weinig animo voor is. Het idee iets te doen voor de kwekers was nu juist ontstaan op aandringen van de raad, omdat er te weinig aandacht is voor bomen; terwijl Zundert dus wordt omsingeld door boomkwekers, in het vruchtbare beekdal.
(tekst vervolgt onder afbeelding)
Onderaanneming
In de noodlijdende sector van de boomkwekerijen (Zie onder meer P Plus, Kwekers kappen honderdduizenden bomen om), is dus aan alles behoefte behalve een etalage van boombakken. Bomen eindigen steevast als sluitpost in aanbestedingen, zoals al eerder bleek uit verslaggeving van Aanbestedingsnieuws. Boomkwekers hebben het daardoor echt heel moeilijk. Bomen die te dik worden kun je niet meer fatsoenlijk verplanten en worden dan door de boomkwekers maar van lieverlee omgehakt, om weer plaats te maken voor nieuwe bomen, in de hoop op een beter jaar.
De problemen worden veroorzaakt doordat de herinrichting bij een aannemer wordt ingekocht, op basis van de kwaliteiten van de aannemer. Voorheen kon de aannemer, die op zichzelf geen verstand heeft van bomen, in een raadsadres de raad overtuigen met aanvullende extra’s van onderaannemers zoals mooie, goed passende bomen. Bij een aanbesteding is onderaanneming een grote obstructie voor hoofdaannemers om in te schrijven met de beste prijs/kwaliteit. Hoofdaannemers moeten om de aanbesteding te winnen een strategie volgen, die er op neerkomt om alle leuke extra’s weg te bezuinigen, om met een mooie prijs te kunnen komen. Als je dat niet doet, doet je concurrent het wel.
Onderaannemers worden hierdoor uit het project gesneden. Want met een luxueuze onderaannemer die dikke beuken wil leveren, zit je flink aan de prijs en dan heb je zeker niet de economisch meest voordelige inschrijving. Zie onder meer: Bomen Scheveningseweg sneuvelen door inkooporder. En Rijkswaterstaat kapt bomen voor “duurzaam beheer” van uiterwaarden en LCC-methodiek Ruyten Instituut redt bomen van aanbesteding
Inhouse bomentelen
Je zou dus denken dat Bomenkwekerijhoofdstad Zundert rekening houdt met bomen in de aanbesteding. Maar blijkens onder meer de Nota van Inlichtingen is dat toch niet het geval. De bomen worden door de gemeente zélf geleverd. Dat is wel apart; dat je boomkweken gaat inbesteden als je nu juist zelfbenoemde Boomkwekerijhoofdstad van Nederland bent. Kun je dat niet beter aan de markt overlaten?
Inbesteden, dat is het tegenovergestelde van aanbesteden. Dan koopt de overheid niet in maar doet die overheid het zelf. Logisch, als de markt het laat afweten. Met zoals dat er een hele superdeluxe uitgeverij inpandig is in zo’n Ministerie terwijl alle uitgevers daar nu juist om de hoek zitten. Zo gaat ook Zundert zelf de bomen leveren. Waarom de markt het laat afweten dat is wel een beetje vreemd, want er zitten zo veel bomenkwekers om de hoek en ze raken die bomen aan de straatstenen niet kwijt ook nog. De vraag is ook wie het nu meer laat afweten, de markt of de aanbestedende overheid.
Zo zitten ze bij de gemeente Zundert blijkbaar zelf met appelpitjes en plastic gieters in de vensterbank in de weer. De bedoeling zal wel zijn dat bij iedere kweker apart een boom wordt opgekocht door de gemeente, voor in die fraaie bakken met koperplatina en verzonken zijkamers. Want 1 zo’n boom kan je nog wel onderhands c.q via een open house aanbesteding gunnen:
Bloembakken
Wat moet je dan, als je toch nu eenmaal zit opgescheept met die boombakken en de bomen keihard protesteren dat ze daar echt liever niet in willen. Het idee was toch leuk. Je kan er dan beter bloembakken van maken. Dat is tenminste naar het inzicht van Aanbestedingsnieuws. Die zou je nog mooi kunnen leveren aan bijvoorbeeld het Van Gogh Museum. Want daartegenover zet men ten tijde van het tulpfestival de meest afzichtelijke plastic cementemmers neer, omdat alle energie van de hoofdaannemers gaat zitten in de tulpententoonstelling. Ze zijn ook aardig voor het planten van zonnebloemen, voor bij de Van Gogh kunstgalerie. Zonnebloemen moeten ooit diep de grond in en zijn dan minder waaigevoelig.