BAM stuurt op “tenderdiscipline” en risico terugleggen
Bam stuurt op discipline bij het verwerven van opdrachten. Dat bericht het bedrijf naar aanleiding van het bekendmaken van het bedrijfsresultaat. BAM realiseert winstverwachting 2018 met gecorrigeerd resultaat vóór belastingen van € 153,2 miljoen. Ook liet het bedrijf bij de persconferentie weten blij te zijn dat de Zuidasdok, het ondergronds aanbrengen van de A10, aan een ander is gegund.
Vorig jaar werd bekend dat de Zuidasdok-opdracht werd gewonnen door Fluro, Heijmans en Hochtief, voor 900 miljoen. De opmerking van directeur van Wingerden leidde alom tot verbazing. Het FD schreef er over, terwijl op twitter wordt gereageerd met: “Zegt ie nou dat winnende partijen, waaronder Heijmans, te laag inschreven?”
De zeesluis IJmuiden, waarop BAM een miljoenenverlies leed, heeft een negatieve invloed gehad op het resultaat en de cash flow maar de totale cashflow voor het jaar 2018 was positief en de financiële positie van BAM bleef sterk, aldus een communique bij het jaarverslag. De marge gecorrigeerd resultaat vóór belastingen 2,1%, ondanks de impact van project zeesluis IJmuiden (OpenIJ).
Van Wingerden verwijst daarbij naar de vertraging die het project Zuidasdok oploopt en wijst en passant naar de nadelen van een bouwteamovereenkomst. Wanneer ontwerp en bouw gescheiden worden kunnen de fouten uit het ontwerp worden gehaald. Ook vindt de BAM, dat “risico’s zoals overstromingen bij de opdrachtgever horen“, zo tekent het FD op.
Dat is wel belangrijke informatie voor inkopers. Op zich is het natuurlijk ook logisch, dat zulke risicobeheersing bij de opdrachtgever ligt. Maar hoeveel ruimte is er voor een adequate risicobeheersing in de aanbesteding? En wie weegt die risico’s dan? Iets gaat er toch mis als een ontwerp tijdens de uitvoering terug naar de tekentafel moet.
De opmerking is dan ook pikant, want een van de belangrijke opdrachten waar BAM behoorlijk wat ontwerprisico heeft genomen, is nu net de Zeesluis IJmuiden. Daar is een nieuw en innovatief ontwerp voor bedacht, dat sterk op de kosten gestuurd is, met een besparing op reservesluisdeuren. Als Rijkswaterstaat desondanks ontwerprisico’s bij de ontwerper/bouwer blijft leggen, wie is er dan aansprakelijk als de boel overstroomt door een ontwerpfout? Het ontwerp van bureau OpenIJ was dan ook volgens de reviewers PMCB en HSP Projectmanagement: “duidelijk te optimistisch”.
Een duidelijk te optimistisch ontwerp, is dat een niet-doelmatig ontwerp. Een zeesluis ligt daar niet voor de sier. Normaal zou de inkoper zijn of haar ballen op het blok leggen en achter zijn keus kunnen staan, maar die is nu de vrijheid ontnomen om een project aan een ander te gunnen dan de goedkoopste met de zelfde eisen, alleen op basis van gut feeling. Als een ander zijn verantwoordelijkheid niet neemt; heb jij dan ook geen verantwoordelijkheid?
Volgens 3a3 Directeur Ploeg is het probleem van vertrouwen en verantwoordelijkheid dus inherent aan de gevoerde aanbesteding. Blijkbaar valt een inschrijver niet zomaar uit te sluiten met een ontwerp dat niet voldoet. Omdat het zou kunnen voldoen. Omdat het niet uit te sluiten valt in van tevoren opgestelde bestekseisen. 3a3 kan ook heus wel een ontwerp tekenen voor een zeesluis achterop een bierviltje en dan als goedkoopste inschrijven. Maar ons wordt de opdracht dan niet gegund. Of het nu ervaringseisen zijn of bedrijfsresultaat, of we haakten al af bij inloggen op TenderNed. Hoe kan een bedrijf inschrijven met “duidelijk te optimistisch” ontwerp om daarmee de opdracht binnen te halen en dat dan ook mogen leveren van Rijkswaterstaat?
Het bedrijf bestaat dit jaar 150 jaar en om dat nu vol te houden, gaat BAM blijkbaar toch iets anders tenderen. “We continue to be selective in our tendering and our orderbook remains solid”. BAM is dus Selective. Dat zouden aanbestedende diensten nou ook moeten zijn. Maar ja selectief. Dat is het maken van een keuze. Maar dat is daarmee dus ook niet op basis van gelijkheid, maar selectief.