ACM: OV Chipkaart data openbaar voor gelijk speelveld spoorvervoer
De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft in kaart gebracht welke risico’s er zijn op een verstoring van het gelijke speelveld bij regionale aanbestedingen op het spoor. Dat deed de ACM op verzoek van de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat (IenW). Als ‘verbeteringsmaatregelen’ suggereeert het ov chipkaart data openbaar te maken en een boete op verlieslatende biedingen.
De maatregelen worden gesuggereerd in het kader van een onderzoek naar een level playing field, zoals door de NS aangekondigd in Vervoersplan 2016. Dat is een rechtvaardigheidsprincipe waarbij tegenover elkaar staande partijen niet op zich gelijk hoeven zijn, maar wel aan gelijke spelregels moeten voldoen. Dat gaat er dan al wel vanuit dat de spelregels op zich rechtvaardig zijn, zoals bij voetbal. Of dat bij aanbesteding zo is, dat kun je je afvragen, om het maar zachtjes uit te drukken. Bovendien wordt er weer eens geen rekening gehouden met stakeholders.
Henk Don, bestuurslid ACM: ‘Uit onze inventarisatie blijkt dat de huidige beheersmaatregelen grotendeels toereikend zijn om de risico’s te ondervangen. Op een paar punten zien we mogelijkheden om de maatregelen aan te scherpen of aan te vullen.’
De ACM onderzocht ten behoeve van dit verzoek tien risico’s die door de markt zijn gesignaleerd. Daaruit is een drietal risico’s geïdentificeerd die een relatief grote impact kunnen hebben op het gelijke speelveld bij regionale aanbestedingen. Hoewel er al de nodige beheersmaatregelen zijn om deze risico’s te ondervangen, ziet de ACM mogelijkheden voor aanscherping van deze bestaande beheersmaatregelen en het nemen van enkele aanvullende beheersmaatregelen.
Het gaat hierbij om risico’s op verlieslatende biedingen, het niet voor alle partijen beschikbaar zijn van relevante data en een beperkte beschikbaarheid van treinmaterieel voor nieuwkomers.
Het is volgens de ACM van belang dat bij regionale aanbestedingen de OV-chipkaartdata beschikbaar is voor alle aanbieders. Hiervoor kunnen nadere regels worden opgesteld binnen de huidige wetgeving, stelt ACM. De Privacy van de OV Chipkaart gebruikers wordt nu al geschonden, constateerde de Autoriteit Persoonsgegevens 2 jaar terug al. Dus wat is er toch op tegen om vervoersgegevens over reisjes tussen Amstelveen en Amsterdam te delen met de Deutsche Bahn? Die laatste heeft toch ook recht op een gelijk playing field op ons spoorvervoer?
(Zie ook ons eerdere artikel over de consequenties van consequentialisme en over de aanbesteding van bestek 66 de spoorbaan bij Muiderpoort)
De ACM ziet ook risico’s op verlieslatende biedingen door vervoerders die beschikken over een machtspositie en die een prikkel hebben om in een aanbesteding een concurrent uit te sluiten. De ACM kan momenteel achteraf optreden met de Mededingingswet, bijvoorbeeld door het opleggen van een boete als er een verlieslatende bieding is gedaan. Daarnaast geeft de ACM een aantal aanvullende beheersmaatregelen in overweging om de risico’s op verlieslatende biedingen verder te verkleinen. Zo zou de Staat als enig aandeelhouder van NS bij alle biedingen op regionale concessies kunnen toetsen of het verwachte rendement van NS voldoende hoog is. Momenteel toetst de aandeelhouder alleen bij investeringen van meer dan 100 miljoen euro.
- 16-05-2019 Update Quickscan personenvervoer 2013
- 16-05-2019 Brief ACM Update Quickscan personenvervoer 2013