Aanbesteding opvang ama’s moet opnieuw – Aanbestedingsnieuws

Aanbesteding opvang ama’s moet opnieuw

Een aanbesteding van het Nidos, een voogdij-instelling die zich bezig houdt met de opvang van alleenstaande minderjarige asielzoekers met status, moet opnieuw worden gedaan. Dat oordeelde de voorzieningenrechter van Midden-Nederland (Utrecht) afgelopen 27 juli 2018. Het gaat om een kostbare opdracht, de geraamde waarde van een vergelijkbare opdracht was in 2015 €35 miljoen.

Tegen de aanbesteding waren huidig leverancier van de opvang het Maastrichtse stichting Xonar en daarnaast Stichting Spirit uit Eindhoven en Stichting Jade in beroep gekomen. Xonar ving volgens het jaarverslag 2017 in 2016 156 ama’s op, verdeeld over kinderwoongroepen en kinderwooneenheden. Jade had hier respectievelijk 94 en 48, al vermeldt het er niet bij of het dan specifiek om ama’s gaat. In het jaarverslag van Spirit werd het niet gespecificeerd.

De rechter oordeelt dat de voorlopige gunningsbeslissing niet in stand kan blijven en moet worden ingetrokken en dat alle inschrijvingen helemaal opnieuw moeten worden beoordeeld door een andere beoordelingscommissie.

Kinderkruistocht

Met Jade gaat het niet zo goed, zo lezen we bij RTV Drenthe. Omdat het deze aanbesteding van 2018 dreigt te verliezen, terwijl de kosten gewoon doorlopen heeft het een woongroep in Geeuwenbrug moeten verkopen. De advocaat, Peter Hoekstra, is er niet over te spreken. Omdat de Jade groep al sinds 2005 jonge asielzoekers opvangt en veel ervaring heeft, maar daar bij de aanbesteding in 2018 geen punten voor kreeg. En ook omdat de kinderen nu moeten verhuizen, alleen omdat het Nidos een aanbesteding aan een ander gunt. Dat, zo concludeert Aanbestedingsnieuws, wordt nog een behoorlijke kinderkruistocht. In Drenthe zitten 140 ama’s. Die moeten dan kennelijk verdeeld worden over de 6-8 beoogde winnaars van de nieuwe aanbesteding, waarvan er als dat dezelfde zijn als de vorige aanbieders, geen een in Drenthe zit.

Wel kan je je naar aanleiding van de uitspraak afvragen of alleen de aanbesteding nu precies de reden was voor deze leverancierswissel van het Nidos. Jade heeft ook nog vorderingen uit de lopende overeenkomst. Volgens Jade zou Nidos het plaatsingsbeleid niet nakomen en in strijd met dat beleid geen alleenstaande minderjarigen vreemdelingen meer bij haar plaatsen. Jade vordert daarom dat Nidos wordt geboden om transparant tegenover handelen en het bestendige plaatsingsbeleid te handhaven.

Het Nidos vindt zichzelf wel heel transparant, nu het algemene cijfers stuurt over de binnengekomen ama’s en laat weten dat het aantal ama’s plots gekelderd is. “Reden dat er geen of weinig alleenstaande minderjarige vreemdelingen bij Jade worden geplaatst is dat er weinig instroom is en dat de doorstroom van kinderen vanuit het COA fors zijn afgenomen. De huidige aanbestedingsprocedure is ook georganiseerd omdat vanwege de geringe instroom het aantal contractpartners omlaag moet.”

Markt en kosten

Hoe groot is die “markt” van jonge alleenstaande asielzoekers eigenlijk? Volgens een artikel in het NRC was er in 2015 een explosieve groei van 310 naar 960 jonge ama’s en daar werd dus (35 miljoen/960)  gemiddeld aan opvang €36.458 euro uitgegeven per kind per 3 jaar. In 2018 wordt de geraamde waarde van de opdracht niet meegegeven. Jammer, want we hadden graag willen weten of het aantal ama’s inmiddels terugloopt, hoeveel het totaal aantal ama’s nu is en wat we daar per jaar aan kwijt zijn. In 1997 waren er 2845 ama-asielaanvragen bij het COA (nog voor de status is toegekend)

In de aanbestedingsstukken, staat vermeld dat het Ministerie van Justitie & Veiligheid vastgestelde richtlijnen heeft meegegeven aan het Nidos voor het uitkeren van vergoedingen (aan de huisvester dus, niet aan de kinderen): €25.865 euro voor kinderen in kinderwooneenheden en €58.366 voor kinderen in kinderwoongroepen, voor de eerste 9 en daarna €19.455. De loonontwikkeling is verder gebaseerd op schaal 7, voor iedereen die dacht dat je nog iets moest ondernemen hier. Kosten van de school zitten er niet bij, daarvoor verstrekt het Nidos een aparte vergoeding, ook voor schooltas, gymspullen, grafische calculator etc.

Interessant is nog wel dat Het Ministerie van Justitie & Veiligheid niet durft te schatten hoeveel ama´s er bij gaan komen. Dat blijkt uit de beantwoording van vragen bij de aanbesteding. Daaruit blijkt ook waarom geen schatting van de waarde van de opdracht wordt gegeven. Het Ministerie houdt nogal wat slagen om de arm. Dat is zo akelig dat je je afvraagt wie hier überhaupt ooit op in zou schrijven:

Aangezien de totale omvang van de (vraag naar) opvangplaatsen in de kleinschalige opvang de afgelopen vijf jaar heeft bewogen tussen de 400 en de 2000, is het niet mogelijk een gerichte schatting van de waarde van de opdracht te geven. U wordt gevraagd in het offerteformat (deel III D, en aanvullend in deel IV en V) uw mogelijkheden én beperkingen aan te geven. De minimaal 6 tot maximaal 8 gegunde aanbieders zullen gezamenlijk zo veel mogelijk schommelingen in de vraag aan moeten kunnen, met inachtneming van de door u zelf gestelde grenzen. Dit zonder dat hier rechten aan ontleend kunnen worden, daarom wordt immers een raamovereenkomst afgesloten.

Beoordelingscommissie

De reden waarom de aanbesteding opnieuw moet, is gelegen in de samenstelling van de beoordelingscommissie. De beoordelingscomissie bestond uit twee adjunctdirecteuren van het Nidos en een extern adviseur met betrekking tot de methodiekontwikkeling van Nidos.

Dat vindt de rechter niet deskundig genoeg. Of om het preciezer te zeggen, het blijkt er niet uit of ze deskundig zijn. De rechter merkt op over de deskundigheid van de beoordelingscommissie:

“Maar een directeur financiën en een adviseur met betrekking tot methodiekontwikkeling zijn niet op het eerst (sic) gezicht door hun functie deskundig op het gebied waarop de aanbestedingsprocedure ziet, namelijk de opvang van alleenstaande minderjarige vreemdelingen, ook omdat de prijs al door Nidos vooraf was gefixeerd en het dus alleen om de kwaliteit van de opvang ging. Dat deze personen (de financieel directeur en extern adviseur), zoals Nidos aanvoert, zeer betrokken bij deze opvang zijn, wil nog niet zeggen dat zij daarmee deskundig zijn om de inschrijvingen in deze aanbestedingsprocedure te beoordelen. Méér heeft Nidos niet toegelicht over de deskundigheid. Dat is te weinig”

Te weinig? Maar wat is dan wel genoeg om te bewijzen dat je deskundig bent? Een opleiding? Een cursus? Een brief van de andere adjunct-directeur waarin staat dat de ene adjunct-directeur echt wel weet waar hij het over heeft? We tasten in het duister. Vooral omdat er andere uitspraken zijn, waaruit blijkt dat bijvoorbeeld ervaring met de opdracht of specifieke deskundigheid van de opdracht niet is vereist. Je zou dus niet denken dat dat heel erg zwaar weegt, voor de meeste rechters, die deskundigheid van de beoordelaars. Maar blijkbaar nu wel.

Nidos voert nog aan dat de scores zijn gemiddeld maar dat heelt het “ontbreken van voldoende deskundigheid bij de beoordelingscommissie niet”. Een dergelijke maatregel helpt volgens de rechter alleen tegen de subjectiviteit die er bij een beoordeling sowieso is.  Altijd goed opletten met rechters… het is in dit geval dus niet bewezen ondeskundig maar niet-onbewezen deskundig.

Ama VS ©Amnesty 2018

Welke lering kunnen we hier nu uit trekken voor volgende aanbestedingen? Het is blijkbaar van belang dat je beoordelingscommissie onderbouwd-deskundig is. Onderbouwing kan niet alleen komen uit de functietitel. Financiëel directeur al was je hoogleraar economie en jeugdzorg, functietitel is niet genoeg. Je moet dus bewijzen dat je deskundig bent, maar enige ervaring met deze aanbesteding, met aanbestedingen of enige specifieke deskundigheid hoef je niet te hebben. Aanbestedingsrecht is kortom een vak waar je hoofdpijn van kan krijgen.

Selectie-eisen

Daar waren we wel benieuwd naar. De eis “Niet-pedofiel en er ook geen in dienst” zagen we er niet direct bij staan. Natuurlijk, het UEA verplicht dat de inschrijvers geen strafblad mogen hebben. Dat een hoeft het ander natuurlijk niet uit te sluiten. Hoe moet je zoiets nou uitsluiten? Met een gehandhaafde ethische code kom je een heel eind.

Interessant is daarom, dat de Stichting Nidos er zijn eigen Ethische Code op nahoudt, waar de inschrijvers aan moeten voldoen.Dat is een aparte code, die blijkbaar afwijkt van de in de branche gebruikelijke ethische code, de Beroepscode voor jeugdzorgwerkers. Leveranciers stelden daar tijdens de aanbesteding ook vragen over. 

De code is echter volledig toegeschreven op werknemers van Nidos. Onze medewerkers zijn gebonden aan onze eigen gedragscode en aan de Beroepscode voor jeugdzorgwerkers. Deze codes hebben dezelfde strekking als die van Nidos. Bent u het met ons eens dat daarmee de eis de Ethische Code van Nidos te volgen in feite overbodig is, temeer de daarin gestelde eisen expliciet aan werknemers van Nidos gesteld worden en op grond van die formulering al verwarrend zijn?

De code staat op TenderNed als laatste pagina’s bij de concept-overeenkomst. In de aanbesteding uit 2015 zat het er nog niet bij blijkbaar. Ons klonk het allemaal erg integer, een heel handboek over sexuele intimidatie, omgangsvormen, privacy van internet, geen uitwisseling van persoonsgegevens zonder toestemming, hoezo was dat eigenlijk verwarrend? Wij snapten het helemaal. Maar dat is dus vervelend van aanbesteden. Een inschrijver mag vragen stellen. Een aanbesteder kan die vragen niet beantwoorden met een wedervraag.

Gezamenlijk werkoverleg

Hoe gaat dat dan in de praktijk als er meer of minder nieuwe ama’s zich aandienen. Het gaat blijkens de aanbestedingsstukken steeds om tussen de 30.000 en 50.000 per kind dus je zit algauw opnieuw aan de aanbestedingsdrempel. Moet je bij iedere aangemeerde vluchtelingenboot opnieuw aanbesteden? Reuze onhandig, lijkt de redactie van Aanbestedingsnieuws.

Het Nidos had daar een innovatieve oplossing voor: Je nodigt de hele markt uit om gezamelijk af te stemmen wie er tijd en plaats heeft om de eventuele extra capaciteit op te vangen. Dat is waarschijnlijk heel verstandig vanuit het oogpunt van de continuïteit van zorg. Maar het is niet heel gebruikelijk (kuch) als het gaat om de markt verdelen tussen concurrenten.

Nidos heeft de intentie na gunning met aanbieders een gezamenlijk werkoverleg in te richten – aan de hand van geschatte noodzaak eens per 4, 6 of 8 weken – waarin gezamenlijk te bespreken zaken worden afgestemd. Denk hierbij aan kwaliteit, landelijke ontwikkelingen en zaken die de inspectie betreffen, maar ook groei, krimp en inschattingen in benodigde capaciteit. De uiteindelijke vraag vanuit Nidos zal altijd geconcludeerd worden vanuit verschillende elementen, zoals bijvoorbeeld (regionale) vraag, aangegeven mogelijkheden vanuit de contractpartner, kwaliteit van de geboden opvang en/of mogelijkheden van/in de gemeenten waarin contractpartner werkzaam is.

Uit de uitspraak blijkt verder dat er in totaal maar liefst zestien huidige opdrachtnemers zijn. Er is echter van 14  opdrachtnemers een aanbesteding terug te vinden. Het contract is opnieuw aanbesteed voor een periode van 3 jaar, ingaand op 1 januari 2019 met een jaar verlenging. De vorige aanbesteding dateerde dan ook uit 2015.

Uit dat gunningsbericht (dd 28 december 2015) vonden we dat het Nidos echter niet de opdracht gegund had aan 15, zoals in de uitspraak staat, maar slechts aan 4 stichtingen: Stichting Juzt uit Breda, Stichting Jade mater uit Geeuwenburg [die nu het Nidos heeft gedaagd] en Stichting Kompaan en De Bocht uit Goirle. voor in totaal €35 miljoen.
Daarnaast werd er een aanbesteding in 2015 gegund aan 10 aanbieders voor €3,6 miljoen. Dat waren Rubicon Jeugdzorg uit Horn, St. Oosterpoort uit Oss. Combinatie Jeugdzorg uit Eindhoven, St. Lindenhout uit Arnhem, Pactum uit Arnhem St. Jeugdformaat uit Rijswijk, St. Jarabee uit Hengelo, Trias Groep uit Zwolle, Trivium Lindenhout uit Rotterdam en St. Timon uit Zeist.

 

Zie ook:

https://www.rtvdrenthe.nl/nieuws/136625/Lot-Jade-Zorggroep-in-handen-van-rechter

https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBMNE:2018:3577
https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBMNE:2018:3579
https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBMNE:2018:3581

De tenders±

https://www.tenderned.nl/tenderned-tap/aankondigingen/131205 (2018)

https://www.tenderned.nl/tenderned-tap/aankondigingen/72085 (2015, 3,6 miljoen 10 aanbieders)

https://www.tenderned.nl/tenderned-tap/aankondigingen/66975 (2015 35 miljoen, 4 aanbieders)

 

en eerder

https://www.zorgwelzijn.nl/stichting-valentijn-mag-opvang-jonge-asielzoekers-blijven-doen-opvang-maakt-misbruik-van-onwetendheid-amas-zwz012509w/

https://www.parlementairemonitor.nl/9353000/1/j9vvij5epmj1ey0/vi3agyqsy8yq

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *