3a3: aanbestedingsregels oorzaak puinhoop Gelders regiovervoer – Aanbestedingsnieuws

3a3: aanbestedingsregels oorzaak puinhoop Gelders regiovervoer

Onderzoekers van SEO, die in opdracht van Omroep Gelderland naar een WMO-aanbesteding hebben gekeken, wijten de problemen bij het WMO-vervoer in de Gelderse Vallei aan de aanbesteding. Er is in de aanbesteding volgens de onderzoekers alleen op prijs gekeken, waardoor de kwaliteit is verschraald. 3a3 is het er niet mee eens. Alle aanbestedingen leiden tot suboptimale aanbiedingen.

Aanbestedingsnieuws houdt 3a3 voor, wat econoom van Buiren van SEO geeft als voorbeeld van de kwaliteitsverschraling. Zo worden er geen speciale, vaste vervoerders meer worden ingezet voor kinderen met autisme. Een ouder uit Ede gaf eerder tegenover Omroep Gelderland aan dat de chauffeurs verstandelijk gehandicapte kinderen halverwege de weg over te zetten, omdat ze anders om moeten rijden.

Rotten Tomatoes 3 | by Tim Sheerman-Chase
https://www.flickr.com/photos/tim_uk/7703253642

Retaliatie

Dat het door aanbesteden komt, dat het allemaal misgaat, daar was 3a3 Consultancy ook allang van overtuigd. Het probleem zit ‘m volgens 3a3-directeur Saskia Ploeg, niet in dat concrete aanbestedingen eenzijdig richten op de prijs. “Het probleem is ongeacht de gevraagde prijs, dat de prijs altijd in een verhouding met kwaliteit komt en dat wanneer die verhouding te scheef is, dit niet van tevoren kan worden beloond of bestraft door de inkoper. Om rekening te houden met Future Performances, dat is niet objectief. Die future performances zijn nog niet geweest. Een aanbesteding beloont hoogstens achteraf, juridisch gezien, op basis van wanprestatie. Dat leidt tot juridische gevechten achteraf, over veel aanbestedingen.”

De oorzaak zit hem volgens 3a3 Consultancy in, dat aanbestedingsregels geen rekening met speltheorie en de strategie van verkopers. “Hierdoor komen inkopers altijd met een suboptimaal resultaat te zitten, wat ze alleen ‘te laat’ en ook nog juridisch kunnen belonen of bestraffen.”

Daarmee zegt 3a3 dus iets cruciaal anders dan de SEO-onderzoekers?

“Ja, dat soort onderzoeken leidt alleen maar tot complexere aanbestedingsleidraden. Om nog objectiever subjectieve kwaliteit in kaart te brengen. Maar dat slaat nergens op. Hoe je ook aanbesteedt, je krijgt altijd slechte kwaliteit tegen de duurste prijs. Waarom? Omdat dat kan. De kwaliteit sneuvelt niet doordat een concrete aanbesteding focust op prijs. De kwaliteit sneuvelt doordat de opdracht is aanbesteed. Doordat er geen ruimte wordt genomen om een bod van tevoren te belonen op basis van verwachte performance. Dat is een open invitatie aan de markt om niet te performen.”

Kwaliteit sneuvelt altijd

Dus kwaliteit sneuvelt altijd?

“Ja, dat klopt. De kwaliteit sneuvelt altijd, met aanbesteden. Al hadden ze om 100% kwaliteit gevraagd. Inschrijvers schrijven altijd in met een minimale kwaliteit en een zo hoog mogelijke prijs. Dat willen alle verkopers. Jou een zo hoog mogelijke prijs en een zo laag mogelijke kwaliteit geven. Dat is wat verkopers doen. Dat is precies het omgekeerde van wat inkopers willen en dat hoeft niet bij elkaar te komen. Je krijgt dus niet 1 maar 10 aanbiedingen met een voor jou te scheve verhouding en die verhouding kun je nergens aanpassen want het gaat om een best and final offer.”

“Dat kan 3a3 wel blijven zeggen, maar zolang mensen blijven denken dat ze door beter aanbesteden beter op kwaliteit kunnen selecteren, heeft dat geen enkele zin. Ze blijven gewoon doorgaan met die narigheid. Al besteed je nog zo mooi aan. De leveranciers moeten, kunnen en zullen uit rationeel eigenbelang inschrijven met een zo kwaliteitsloos mogelijke prijs om op de aanbesteding in te schrijven. Er zijn helaas erg veel mensen van overtuigd dat je `beter´ kan aanbesteden. Dat is ook ergens wel weer waar. Het kan ook nog sléchter. Maar het wordt nooit goed! Zelf zetten we daarom liever in op het traject beter niet aanbesteden. “.

Maar niet-aanbesteden mag toch niet? 

“Boven de ruwweg €15000 niet, nee. Erg he. De kwaliteit sneuvelt omdat de aanbestedingsregels geen ruimte geven tot retaliatie, nadat een aanbod van een verkoper is ontvangen. Dat pakt dus -ongeacht de prijs – verkeerd uit. Er komt altijd een scheve verhouding binnen met te weinig kwaliteit. Verkopers hebben altijd de ruimte om de kwaliteit in te perken en moeten dat ook wel doen om de aanbesteding te winnen.

Nadat er tien prutsaanboden zijn binnengekomen kan een inkoper het ene prutsaanbod wel afstraffen door er met een ander vandoor te gaan maar die ander had ook een prutsaanbod, ten gevolge van dezelfde aanbesteding waarin hij alle ruimte moest nemen om op kwaliteit te bezuinigen omdat de concurrentie dat ook doet. En dan gaan ze t 3,4 jaar later weer precies zo doen. Krijgen ze weer tien prutsaanbiedingen. Het zijn gewoon echt enorm domme regels, anders kun je het niet noemen. ”

Vele Regio´s 

Ploeg: “Wat ook meespeelt, waarom het zo lastig is om er in zijn algemeenheid iets over te zeggen is dat het letterlijk overal totaal anders gaat, volgens net weer andere regels. In Gelderland zijn ook meerdere regio´s relevant voor het WMO-vervoer, dat vroeger door de provincie werd geregeld. Je kan daardoor nooit “hard” maken dat het door de aanbestedingsregels zelf komt. ”

Dat het overal anders gaat is ook een aanslag geweest op de topografische kennis van de redactie van Aanbestedingsnieuws. Dat is een ramp want al die persberichten zijn ononderscheidelijk. Het leek zo makkelijk te gaan met een regiotaxi Gelderland, waar 35 gemeenten aan samenwerkten. Dat viel echter algauw uiteen. Zo is er het regiovervoer Arnhem/Nijmegen, het regiovervoer rond Wageningen, dat was apart maar dat Wageningen is sinds dit jaar 2017 overgehopt naar de valleihopper van het regiovervoer rond Barneveld dat is dus apart, maar het is wel allebei regio Foodvalley. De aanbesteding voor het vervoer voor de regio Barneveld (Barneveld, Ede, Nijkerk, Renswoude en Scherpenzeel) de valleihopper is gegaan met Basepoints.  Bij deze systematiek moeten de inschrijvers een bieding doen op het vervoer tussen verschillende punten (basepoints). In die opdracht werden de basepoints verdeeld aan de winnaars volgens het principe van het grootste gemiddelde verschil. Die aanbesteding vond in 2016 plaats, voor het vervoer vanaf 1 januari 2017. Hierbij is het vervoer gegund aan vervoerders Noot, Munckhof en van Driel.

Dan blijkt er nog een Gelderse regio te zijn rond Culemborg, dat is de regio Rivierenland. Dan denk je dat kan overal wel zijn, de Dommel is ook een rivier. We hebben het dan echter over Buren, Culemborg, Geldermalsen, Lingewaal, Maasdriel, Neder-Betuwe, Neerijnen, Tiel, West Maas en Waal. Daar is het wmo-vervoer is gegund via regiosysteem Versis aan Schiks en Megens VOF en Personenvervoer Midden Nederland. Dan is er nog de regio Noord-Veluwe, maar die wordt alweer opgeheven per 1 januari 2018, waarna verder wordt gewerkt met gastgemeenten. Dat blijkt dan te gaan om de gemeenten Elburg, Ermelo, Harderwijk, Nunspeet, Oldenbroek en Putten.  Dan is er nog `de´ Stedendriehoek. Die hadden we toch al? Arnhem Nijmegen en eh… Nee gefopt. Dat is Apeldoorn-Deventer-Zutphen, ook via een mobiliteitscentrale. Dat contract loopt van 1 augustus 2017 tot 31 juli 2019 en is gewonnen door Willemsen de Koning en Witteveen. Wacht … we zijn toch iets vergeten. de Regio Achterhoek. Dat zijn Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Oude IJsselstreek, Oost Gelre en Winterswijk. Daar is de mobiliteitscentrale ZOOV.  Dat is augustus jl. gegund aan negen vervoersbedrijven: Correct Monnereau, Ter Doest B.V., Vof Taxi Attent, Willemsen-de Koning Groep BV, Taxicentrale Witteveen B.V., Taxi Mekers / Taxicentrale Buiting, TCR B.V., Vof Ditax en Taxi Bas Ulft.

En dan hebben we het dus alleen over Gelderland. WMO-vervoer valt op zichzelf al uiteen in vervoer van ouderen naar hun dagbesteding en vervoer van leerlingen in het speciaal onderwijs. Het kan echter ook gaan om het bijzonder vervoer voor blinden- en slechtzienden, doven en (verstandelijk) gehandicapten. Soms worden onderdelen ervan apart aanbesteed, bijvoorbeeld omdat er voor al deze vormen van vervoer specifieke expertise nodig is.

Conclusie

Heeft lokaal aanbesteden in het WMO/vervoer iets opgelost?

Ploeg: “Dat kun je niet zeggen. Je weet nooit welke problemen het toevallig oplost, dat iets slechter wordt georganiseerd. Het enige dat we nu méér weten is dat Gelderland uiteen valt in regio’s waarvan we het bestaan nog niet eerder geweten hadden. Een model-aanbesteding waar alles goed is gegaan, heeft het in elk geval niet opgeleverd. Dat de aanbestedingsregels niet kunnen werken, stond al vast. Als je iets snapt van speltheorie, zie je al in een oogopslag dat het niet kán werken.

Een inkoper móet vrijheid hebben om een bod te kiezen, dat in vrijheid door verkopers moet zijn opgesteld. Je kan dat alleen nooit onomstotelijk aantonen, omdat volstrekt onvergelijkbare eenheden via die aanbestedingsregels werken. Er is altijd wel weer een gek met een plan waardoor het wel zou werken, wat dan achteraf ook niet overal werkt en in dat concrete geval alleen werkt omdat het het knellende gelijkheidsbeginsel omzeilt. De toekomst is altijd onbekend, bij iedere nieuwe aanbesteding kan het dan ook om een nieuwe reden misgaan.”

3A3: Aanbestedingsregels intrinsiek onuitvoerbaar

Weekendspecial: aanbestedingsbeginselen en de onzichtbare hand

Weekendspecial: Een kristallen bol is geen oplossing voor aanbesteden

Je kan niet eerlijk kiezen: 13 redenen waarom Aanbestedingsrecht nooit gaat werken

2 thoughts on “3a3: aanbestedingsregels oorzaak puinhoop Gelders regiovervoer

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *